Anna Janko
 Anna Janko w 2015 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość | polska |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| Dziewczyna z zapałkami (2007), Mała zagłada (2015) | |
| Strona internetowa | |
Anna Janko (ur. jako Aneta Jankowska 27 sierpnia 1957 w Rybniku) – polska poetka, pisarka, felietonistka, krytyczka literacka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jest córką poetów Teresy Ferenc i Zbigniewa Jankowskiego. Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Gdańskim (praca magisterska u prof. Marii Janion).
Debiutowała w 1975 r. wierszami w „Życiu Literackim”. W 1977, jako 19-letnia autorka, opublikowała pierwszy tomik poetycki. W drugiej połowie lat 70. związana była z formacją poetycką Nowa Prywatność[1].
Pracując w l. 1997- 2002 w Wydawnictwie Prószyński i S-ka tworzyła i redagowała autorską serię pn. To jest poezja, w której ukazało się 20 tomów wierszy najwybitniejszych poetów polskich i europejskich. Współpracowała z wrocławskim miesięcznikiem „Odra”, II programem Polskiego Radia, czasopismem „Pani”. Od 2007 r. współpracuje ze „Zwierciadłem”.
Jej utwory ukazały się m.in. w Niemczech, Francji, USA, Czechach, na Węgrzech, w Chorwacji i Serbii.
Krytyk literacki Artur Sandauer nazwał Annę Janko: „Rimbaud w spódnicy”[2][3].
Jest członkinią PEN-clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka pod Warszawą.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Poezja[edytuj | edytuj kod]
- List do królika doświadczalnego, 1977
- Wykluwa się staruszka, 1979
- Diabłu świeca, 1980
- Koronki na rany, 1989
- Zabici czasem długo stoją, 1995
- Świetlisty cudzoziemiec, 2000
- Du bist Der, niemieckojęzyczny wybór wierszy Berlin 2000
- Wiersze z cieniem, 2010
- Miłość, śmierć i inne wzory, autorski wybór wierszy, 2016,
Proza[edytuj | edytuj kod]
- Dziewczyna z zapałkami, Nowy Świat 2007, 2009, 2010, 2012 (Wydawnictwo Literackie)
- Maciupek i Maleńtas. Niezwykłe przygody w Brzuchu Mamy, Nasza Księgarnia 2012
- Pasja według św. Hanki, Wydawnictwo Literackie 2012
- Boscy i nieznośni. Niezwykłe biografie, Wydawnictwo Zwierciadło, 2012
- Mała zagłada, Wydawnictwo Literackie, 2015
- Przeglądarka. Felietony poufałe, 2016
- Oleś i Pani Róża, Wydawnictwo Literackie, 2018
Dramat[edytuj | edytuj kod]
- Rzeź lalek, 1981, Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. Andrzej Chrzanowski.
- Śmierć to dobry początek, słuchowisko radiowe, 2 program Polskiego Radia, 2005, reż. Henryk Rozen.
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Nagroda Młodych im Włodzimierza Pietrzaka za twórczość poetycką, 1980.
- Nagroda Gdańska Książka Roku za tom Diabłu świeca, 1981.
- Nagroda Związku Pisarzy Niezależnych w Dreźnie za twórczość poetycką, 1993.
- Nominacja do Nagrody Literackiej Nike za tom Świetlisty cudzoziemiec, 2001[4].
- Nagroda Książka Wiosny 2007 Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych za powieść Dziewczyna z zapałkami
- Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej za powieść Dziewczyna z zapałkami, Książka Czerwca 2007
- Nominacja do Nagrody Literackiej Srebrny Kałamarz im. Hermenegildy Kociubińskiej, 2008
- Nominacja do Nagrody Mediów Cogito za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008
- Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008
- Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta, za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008[5]
- Nagroda Książka Lata 2012 Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych, za Pasję według św. Hanki
- Nominacja do Nagrody Literackiej dla Autorki Gryfia 2013, za Pasję według św. Hanki (finalistka)
- Nominacja do Literackiej Nagrody Nike 2013, za powieść Pasja według św. Hanki[6]
- Wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie im. Kornela Makuszyńskiego za książkę dla dzieci Maciupek i Maleńtas. Niezwykłe przygody w brzuchu Mamy, 2013
- Nominacja do Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas[7] za książkę Mała zagłada, 2015
- Nominacja w III edycji Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej (2015) w kategorii „Najlepsza książka” za książkę Mała zagłada[8]
- Nagroda miesięcznika „Nowe książki” za rok 2015 za książkę Mała zagłada[9]
- Nagroda Literacka m.st. Warszawy 2016 w kategorii proza za książkę Mała zagłada[10]
- Nagroda Literacka dla Autorki „Gryfia” 2016 za książkę Mała zagłada[11]
- Finał Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za książkę Mała zagłada[12]
W filmie[edytuj | edytuj kod]
W 2018 roku, reżyserka Natalia Koryncka-Gruz, nakręciła na podstawie książki Anny Janko Mała Zagłada film dokumentalny pod tym samym tytułem. Opowiada on o pokoleniowym dziedziczeniu wojennej traumy. Punktem wyjścia jest rodzinna historia z II wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce. Podczas Aktion Zamość na Zamojszczyźnie Niemcy spalili i wymordowali ludność wsi Sochy, w tym zamordowali rodziców 9-letniej wówczas Teresy Ferenc, matki Anny Janko[13]. Film otrzymał główne nagrody na zagranicznych festiwalach[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. Grzegorz Gazda (redaktor). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15724-1.
- ↑ Anna Janko. Świetlisty cudzoziemiec. proszynski.pl. [dostęp 2020-03-25]. (pol.).
- ↑ Anna Janko, „Świetlisty cudzoziemiec”. culture.pl. [dostęp 2020-03-25]. (pol.).
- ↑ Nike 2001. nike.org.pl. [dostęp 2012-01-20]. (pol.).
- ↑ Związek Rzemiosła Polskiego: Laureaci Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w latach 1994–2009. [dostęp 2014-09-13].
- ↑ Nike 2013. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-06].
- ↑ Nominacje do Nagrody Identitas 2015. dorzeczy.pl. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Znamy nominowanych w konkursie o Nagrodę „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej. fundacjatoranskiej.pl. [dostęp 2015-11-21].
- ↑ Anna Janko z Nagrodą „Nowych Książek″ [online], www.instytutksiazki.pl [dostęp 2016-01-28].
- ↑ Znamy laureatów 9. edycji Nagrody Literackiej m. st. Warszawy [online], dzieje.pl [dostęp 2016-04-27].
- ↑ Gryfia dla Anny Janko [online], instytutksiazki.pl, 27 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-27].
- ↑ Finałowa siódemka Angelusa / Wydarzenia / Instytut Książki [online], www.instytutksiazki.pl [dostęp 2016-09-07].
- ↑ a b Mała Zagłada. filmpolski.pl, 2020-01-29. [dostęp 2021-06-02]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Publikacje 1988–2001
- Anna Janko – publikacje w bibliotece Polona