Andrej Sannikau
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 8 marca 1954 |
|---|---|
| Wiceminister Spraw Zagranicznych Republiki Białorusi | |
| Okres | od 16 lutego 1995 |
Andrej Alehawicz Sannikau (biał. Андрэй Алегавіч Саннікаў[a], ros. Андрей Олегович Санников, Andriej Olegowicz Sannikow; ur. 8 marca 1954 w Mińsku) – białoruski działacz polityczny i społeczny, koordynator programu społecznego „Europejska Białoruś” i inicjatywy „Karta'97”; kandydat na urząd prezydenta Białorusi w wyborach w 2010 roku.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 8 marca[1] 1954 roku w Mińsku, w Białoruskiej SRR, ZSRR. W 1977 roku ukończył Miński Państwowy Pedagogiczny Instytut Języków Obcych, w 1989 roku – Akademię Dyplomatyczną MSZ ZSRR w Moskwie. Posiada dyplomatyczną rangę ambasadora[2].
Działalność dyplomatyczna i polityczna[edytuj | edytuj kod]
W latach 1980–1981 pracował w Białoruskim Towarzystwie Przyjaźni i Kontaktów Kulturalnych z Zagranicą, w latach 1982–1987 w Sekretariacie ONZ w Nowym Jorku. Od 1989 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Białoruskiej SRR, od 1991 Republiki Białorusi. W latach 1993–1995 pełnił funkcję doradcy Misji Dyplomatycznej Białorusi w Genewie[2]. 16 lutego 1995 roku został wiceministrem spraw zagranicznych Białorusi[3]. Pracując w Ministerstwie był reprezentantem Białorusi w trakcie negocjacji rozbrojeniowych w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw, stał na czele białoruskich delegacji w czasie rozmów dwustronnych i na forum międzynarodowym. Odpowiadał za kontakty dwustronne z krajami Zachodu, rozbrojenie i kwestie polityczne w ONZ. Kierował pracami białoruskiej delegacji w komisjach ds. umów O redukcji broni lądowej, O rakietach średniego i małego zasięgu, O obronie przeciwrakietowej. W przededniu referendum w listopadzie 1996 roku podał się do dymisji, na znak protestu przeciwko polityce prezydenta[2].
Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]
11 listopada Andrej Sannikau został międzynarodowym koordynatorem nieformalnej inicjatywy społecznej „Karta'97” i jest nim do chwili obecnej. Wchodzi w skład Narodowego Komitetu Wykonawczego (gabinetu cieni opozycji). Jest też rektorem Uniwersytetu Ludowego przy Społecznym Centrum Naukowo-Analitycznym „Białoruska Perspektywa”. W ramach swojej działalności społecznej brał udział w wielu konferencjach międzynarodowych, m.in. w Polsce, Niemczech, Szwajcarii, Austrii, a także występował z wykładami na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Norwegii, Belgii i Szwajcarii[2]. 24 stycznia 2008 roku, wraz z Mikałajem Statkiewiczem, Wiktarem Iwaszkiewiczem, Michaiłem Maryniczem, ogłosił powstanie ogólnonarodowej kampanii społecznej „Europejska Białoruś”, której celem jest zabezpieczenie niepodległości Białorusi poprzez jej wstąpienie do Unii Europejskiej[4].
Udział w wyborach prezydenckich w 2010 roku[edytuj | edytuj kod]
Andrej Sannikau ogłosił swoją decyzję o kandydowaniu na urząd Prezydenta Republiki Białorusi w połowie marca 2010 roku. Stał się tym samym trzecim pretendentem do tego stanowiska – wcześniej podobny zamiar wyrazili Alaksandr Milinkiewicz i Alaksiej Michalewicz[5]. 15 marca na stronie internetowej kampanii Karta'97 ukazał się jego pierwszy wywiad w roli kandydata na prezydenta, w którym zakreślił ogólnie swój program wyborczy[6]. 5 kwietnia powtórzył swój zamiar kandydowania w czasie debaty w telewizji Biełsat TV[7]. 27 września 2010 roku grupa inicjatywna na rzecz kandydatury Andreja Sannikaua na urząd prezydenta została zarejestrowana przez Centralną Komisję Wyborczą. Grupa liczyła 2003 osoby, na jej czele stanął Uładzimir Kobiec, a jej zadaniem było zgromadzenie wymaganych 100 tysięcy podpisów poparcia[8]. 18 listopada 2010 roku Sannikau został zarejestrowany jako oficjalny kandydat. Centralna Komisja Wyborcza uznała za ważne 142 023 podpisy poparcia, nie stwierdziła też nieprawidłowości w złożonych do rejestracji dokumentach, w tym w deklaracji majątkowej[9]. Andreja Sannikaua poparła część mińskiej miejskiej organizacji Partii BNF, pomimo faktu, że partia ta wystawiła własnego kandydata na urząd prezydenta – Ryhora Kastusioua. 12 czerwca 2010 roku Wiktar Iwaszkiewicz, przewodniczący oddziału, w czasie posiedzenia Sejmu Partii BNF (jej organu kierowniczego) publicznie ogłosił zamiar wspierania kampanii wyborczej Sannikaua. 19 września powtórzył swój zamiar[10]. Sannikau otrzymał według oficjalnych wyników 156 419 głosów (2,43% wszystkich), najwięcej ze wszystkich kandydatów z wyjątkiem zwycięzcy wyborów Alaksandra Łukaszenki[11].
Demonstracja w Mińsku 19 grudnia 2010 roku i wydarzenia po niej[edytuj | edytuj kod]
Andrej Sannikau wraz z żoną, dziennikarką Iryną Chalip, uczestniczył w demonstracji w Mińsku przeciwko sfałszowaniu wyników wyborów prezydenckich 19 grudnia 2010 roku. Przed północą, gdy milicja i wojsko przystąpiły do pacyfikacji demonstracji, Sannikau został brutalnie pobity i wraz z żoną aresztowany. Oboje przetransportowani zostali do izolatek śledczych Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego. Wieczorem 20 grudnia do Sannikaua dopuszczono jego adwokata, który po spotkaniu ujawnił, że Sannikau nosi liczne ślady obrażeń: nie może chodzić, ma zwichniętą lub złamaną nogę, ślady pobicia na głowie i siniaki na rękach[12]. 22 grudnia minister spraw wewnętrznych Anatol Kulaszou zapewnił, że zarówno Andrej Sannikau, jak i inny zatrzymany kandydat na urząd prezydenta, Uładzimir Niaklajeu, są absolutnie zdrowi, absolutnie normalnie, komfortowo się czują[13].
14 maja 2011 roku sąd w Mińsku skazał polityka na pięć lat kolonii karnej o zaostrzonym reżimie za „organizowanie masowych zamieszek” w wieczór 19 grudnia 2010 roku[14]. 14 kwietnia 2012 został przedterminowo zwolniony[15]. 26 października 2012 ogłosił, że ubiega się o azyl polityczny w Wielkiej Brytanii[16].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Nagroda Brunona Kreiskiego za pracę na rzecz obrony praw człowieka (Austria, 4 kwietnia 2005 roku)[17]
Prace[edytuj | edytuj kod]
- Belarus in the Context of Times and Politics, Sztokholm 1997 (we współautorstwie z Walancinem Hołubieuem);
- Artykuły w wydawnictwach białoruskich i zagranicznych[18].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Żonaty z Iryną Chalip, dziennikarką, wnuczką Jerzego Belzackiego, polskiego i radzieckiego muzyka i kompozytora[19]. Mają kilkuletniego syna[14].
Oprócz języków białoruskiego i rosyjskiego posługuje się angielskim, francuskim i polskim[potrzebny przypis].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Андрэй Алегавіч Саньнікаў (czyt. Andrej Alehawicz Sańnikau).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Андрей Олегович Санников. yandex.ru. [dostęp 2017-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-28)]. (ros.).
- ↑ a b c d Санников Андрей Олегович. who.bdg.by. [dostęp 2016-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-12)]. (ros.).
- ↑ А. Лукашэнка: Указ Прэзiдэнта Рэспублікі Беларусь ад 16 лютага 1995 г. №68. pravo.levonevsky.org, 1995-02-16. [dostęp 2016-10-05]. (biał.).
- ↑ About campaign. Europejska Białoruś. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ David Marples: Sannikau Throws His Hat in the Ring. The Jamestown Foundation, 2010-03-23. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ The aim is to build a normal state. Karta'97, 2010-03-15. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ Andrei Sannikov: Western loans do not reach people. Karta'97, 2010-04-05. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ Andrei Sannikov’s initiative group registered. Karta'97, 2010-09-27. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ Andrei Sannikov registered as candidate for Belarus presidency. Karta'97, 2010-11-18 12:27. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ Васіль Кроква: В.Івашкевіч: Як і заявіў, на выбарах падтрымліваю Саннікава. Białoruskie Radio Racja, 2010-09-19. [dostęp 2016-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-21)]. (biał.).
- ↑ Сообщение Центральной комиссии Республики Беларусь по выборам и проведению республиканских референдумов об итогах выборов Президента Республики Беларусь. Centralna Komisja Republiki Białorusi ds. Wyborów i Prowadzenia Republikańskich Referendów, 2010-12-24. [dostęp 2016-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-12)]. (ros.).
- ↑ Таццяна Каравянкова: Адвакат: Саннікаў «уяўляе сабой жудаснае відовішча». Nasza Niwa, 2010-12-22 15:39. [dostęp 2016-10-05]. (biał.).
- ↑ Вячаслаў Будкевіч: Міністр Куляшоў: У Някляева і Саннікава – усё ок. Nasza Niwa, 2010-12-22 14:44. [dostęp 2016-10-05]. (biał.).
- ↑ a b Białoruś: Kandydat na prezydenta skazany na pięć lat kolonii karnej. gazeta.pl. [dostęp 2016-10-05].
- ↑ Andrei Sannikov released!. Karta'97. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ Sannikau ubiega się o azyl w Wielkiej Brytanii. Polskie Radio. [dostęp 2016-10-05].
- ↑ Bruno Kreisky Prize for Services to Human Rights. Fundacja Brunona Kreiskiego, 2005-04-04. [dostęp 2016-10-05]. (ang.).
- ↑ Kto… ↓, s. 225–226.
- ↑ Andrzej Pisalnik: Białoruś: Łukaszenko grozi i oskarża. Rzeczpospolita, 2011-01-21. [dostęp 2016-10-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
- Andrej Sannikau: Belarus: Problems of Disarmament and Arms Control. W: Nancy Turtle Schulte: Dismantlement and Destruction of Chemical, Nuclear, and Conventional Weapons. Dordrecht/Boston/Londyn: Kluwer Academic Publishers, s. 33–35, seria: NATO ASI Series. ISBN 0-7923-4470-7. [dostęp 2010-11-21]. (ang.).