Andrea Mantegna

Andrea Mantegna
Data i miejsce urodzenia	ok. 1431 ; okolice Vicenzy
Data śmierci	13 września 1506
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rytownictwo
Epoka	renesans
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andrea Mantegna (ur. ok. 1431, zm. 13 września 1506) – włoski malarz i rytownik. Urodzony w okolicy Vicenzy w rodzinie cieśli^[1]. Zajmował się także dyplomacją, projektowaniem arrasów, archeologią i matematyką^[2].

Był prekursorem miedziorytu, a jego prace były wzorem dla Albrechta Dürera. Tworzył głównie w Padwie i Mantui. Jego obrazy wyróżniają się dramatyzmem rysunku, mistrzostwem perspektywy oraz wybitnie klasycznym detalem architektonicznym.

Do najważniejszych jego prac zalicza się freski ze scenami z życia św. św. Krzysztofa i Jakuba w Cappella Ovetari w kościele degli Eremitani w Padwie (1448-1457), poważnie uszkodzone w czasie II wojny światowej, częściowo zrekonstruowane) oraz freski w Camera degli Sposi w Pałacu Książęcym w Mantui. Od 1459 pracował u Gonzagów w Mantui, tworząc serię wybitnych fresków w Castello San Giorgio i Palazzo Ducale^[3]. Namalowany w latach 1465-1466 obraz Chrystus zmarły wyróżnia się zastosowaniem bardzo śmiałego skrótu perspektywicznego.

W twórczości Mantegni widać dokładną znajomość antyku, np. 9 obrazów pod wspólnym tytułem Triumf Cezara (ok. 1480-1492). Inną jego pracą był obraz Modlitwa w Ogrójcu z 1460 roku, znajdujący się obecnie w National Gallery w Londynie. W galerii Uffizi znajdują się trzy obrazy, obecnie Tryptyk z Pokłonem Trzech Króli, Obrzezaniem i Wniebowstąpieniem Chrystusa.

Prace artysty[edytuj | edytuj kod]

Lata 1431-1459[edytuj | edytuj kod]

Święty Marek – ok. 1448, Städelsches Kunstinstitut Frankfurt
Święty Hieronim - 1448 – 1449, Museu de Art, São Paulo
Święty Piotr – ok. 1449 fresk, kościół Eremitani, Padwa
Serafin – 1449 – 1450 kościół Eremitani kaplica Ovetarich, Padwa
Pokłon pasterzy – 1450, Metropolitan Museum of Art
Portret Jacopa Antonia – 1453 Bibliotheque de I’Arsenal, Paryż
Poliptyk ze św. Łukaszem – 1453 – 1454, tempera na desce 178 × 227 cm, Pinakoteka Brera, Mediolan
Poliptyk świętego Łukasza, – 1454, Pinakoteka Brera
Święta Eufemia – 1454, Gallerie Nazionali, Neapol
Święty Jerzy – ok. 1456 – 1457, tempera na desce 66 × 32 cm, Gallerie dell’Accademia, Wenecja
Dzieciątko błogosławiące – 1455 – 1460, National Gallery of Art, Waszyngton
Prezentacja w świątyni -1455- 1465, tempera na desce 69 × 86,3 cm, Gemäldegalerie, Berlin

Na dworze Gonzagów (1460-1474)[edytuj | edytuj kod]

Zaśnięcie Matki Boskiej – 1450 – 1460, tempera i złoto na desce 54 × 42 cm, Prado
Poliptyk San Zeno – ok. 1457 – 1460, Werona
Tryptyk z Uffizi (Tryptyk:Obrzezanie, Pokłon Trzech Króli, Wniebowstąpienie) – ok. 1459 – 1492, tempera na desce, kwatera środkowa 77 × 75 cm, kwatery boczne 86 × 42,5 cm, Galeria Uffizi, Florencja
Pogrzeb Najświętszej Marii Panny – 1460, Prado, Madryt
Modlitwa w Ogrójcu – 1460
Święty Sebastian – ok. 1460
Portret Francesca Gonzagi – ok. 1460 – 1462, tempera na desce 25 × 18, cm, Museo di Capodimonte, Neapol
Madonna z Dzieciątkiem – 1465 – 1470, Staatliche Museen, Gemäldegalerie
Północna ściana w camera Picta – 1465 – 1474 Palazzo Ducale, Mantua
Tryptyk z Pokłonem Trzech Króli, Obrzezaniem i Wniebowstąpieniem Chrystusa – 1466
Portret mężczyzny- ok. 1466, Galeria Uffizi

Lata 1475-1497[edytuj | edytuj kod]

Opłakiwanie zmarłego Chrystusa (Martwy Chrystus) – 1475 – 1478, tempera na płótnie 68 × 81 cm, Pinakoteka Brera, Mediolan
Matka Boska Zwycięska – 1496, Luwr
cykl Triumf Cezara:
- Trębacze i chorążowie – (płótno I) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
- Trofea i machiny oblężnicze, poselstwa podbitych miast i inskrypcje – (płótno II) 1480 – 1500, Hampton Court Royal Collection
- Wóz z trofeami i tragarze łupów – (płótno III) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
- Trębacze, chóry i słonie – (płótno V) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
- Tragarze łupów, trofeów i broni – (płótno VI) – 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
- Muzycy i niosący sztandary – (płótno VIII), 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
- Juliusz Cezar na triumfalnym wozie – (płótno IX) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
Madonna u groty – 1488 – 1490, Galeria Uffizi
Chrystus podtrzymywany przez dwóch aniołów – 1490 – 1500, Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhaga
Zstąpienie Chrystusa do piekieł – ok. 1492, kolekcja prywatna, Barbary Piaseckiej Johnson, Princeton
Odkupiciel – 1493, Congregazione Della Carita
Judyta – ok. 1495, olej na desce, 30,11 × 18,1 cm, National Gallery of Art, Waszyngton
Judyta z głową Holofernesa – ok. 1495, olej na miedzi 38,5 × 24,5 cm, Muzeum Czartoryskich w Krakowie
Święta Rodzina ze św. Janem – 1495 – 1505, Gemäldegalerie, Drezno
Parnas – 1497, 159 cm × 192 cm, Luwr

Ostatnie lata[edytuj | edytuj kod]

Triumf cnoty – ok. 1499 – 1502, Luwr

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Praca zbiorowa: Wielkie muzea. Pinakoteka Brera, Mediolan. Wyd. I. Warszawa: HPS, 2007, s. 16. ISBN 978-83-60688-27-4.
↑ BarbaraB. Osińska BarbaraB., Sztuka i czas : podręcznik dla liceum sztuk plastycznych., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998, ISBN 83-02-01139-8, OCLC 749525394 [dostęp 2020-09-05] .
↑ Tim Jepson: Przewodnik National Geographic – Włochy. Warszawa: G+J RBA Sp. z o.o.& Co. Spółka Komandytowa, 2002, s. 125. ISBN 83-88132-80-6.

[1] Praca zbiorowa: Wielkie muzea. Pinakoteka Brera, Mediolan. Wyd. I. Warszawa: HPS, 2007, s. 16. ISBN 978-83-60688-27-4.

[2] BarbaraB. Osińska BarbaraB., Sztuka i czas : podręcznik dla liceum sztuk plastycznych., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998, ISBN 83-02-01139-8, OCLC 749525394 [dostęp 2020-09-05] .

[3] Tim Jepson: Przewodnik National Geographic – Włochy. Warszawa: G+J RBA Sp. z o.o.& Co. Spółka Komandytowa, 2002, s. 125. ISBN 83-88132-80-6.

[1]

[2]

[3]