Anatol Sawicki
 | |
 podpułkownik artylerii | |
| Data i miejsce urodzenia | 14 października 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 22 pułk artylerii polowej, |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     | |
Anatol Sawicki (ur. 2 października?/14 października 1897 w Berdyczowie, zm. 9 sierpnia 1948 we Wrocławiu[1]) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był wnukiem Antoniego „Jan-Luba” Sawickiego, właściciela niewielkiego majątku w okolicach miejscowości Zaklików, synem Leona-Wincentego Sawickiego, architekta, i Teresy z domu Bajer-Koczubej. W latach 1907 – 1913 uczył się w gimnazjum w Odessie.
Od 13 sierpnia 1916 do 13 marca 1918 służył w 48 zapasowym pułku piechoty Armii Imperium Rosyjskiego, następnie w 1 pułku inżynieryjnym I Korpusu Polskiego w Rosji, do rozbrojenia korpusu przez Niemców w twierdzy w Bobrujsku. Do 7 listopada członek Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie.
Od 11 listopada 1918 w odrodzonym Wojsku Polskim. Do 7 lutego 1919 służył w zbrojowni twierdzy Modlin, następnie był słuchaczem 1 Szkoły Podoficerów Artylerii w Rembertowie. Po jej ukończeniu od 27 lipca 1919 do 30 września 1922 służył w artylerii konnej. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej – w bitwie pod Zamościem odznaczony został Krzyżem Walecznych.
Był absolwentem Oficerskiej Szkoły dla Podoficerów w Bydgoszczy. 26 sierpnia 1924 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 31 sierpnia 1924 roku i 22. lokatą w korpusie oficerów artylerii[2], a minister spraw wojskowych wcielił do 22 pułku artylerii polowej w Rzeszowie[3][4][5]. Porucznik ze starszeństwem z dniem 31 sierpnia 1926 roku w korpusie oficerów artylerii[6]. W marcu 1931 został przeniesiony do 28 pułku artylerii lekkiej w Dęblinie-Zajezierzu[7][8]. Na stopień kapitana został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 63. lokatą w korpusie oficerów artylerii[9]. W marcu 1939 w dalszym ciągu pełnił służbę w 28 pal na stanowisku oficera mobilizacyjnego[10].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił obowiązki zastępcy oficera operacyjnego sztabu Podlaskiej Brygady Kawalerii. Wzięty do niewoli niemieckiej, zbiegł z niej. Komendant Obwodu Krasnystaw i Chełm, inspektor Inspektoratu Południowego Okręgu AK Lwów (styczeń 1943 – 31 lipca 1944).
Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną w lipcu 1944 nie ujawnił się. Był komendantem Okręgu Lwów NIE. W grudniu 1945, zagrożony aresztowaniem przez NKWD wyjechał przez Kraków na Dolny Śląsk i zamieszkał w Lubaniu, tam zorganizował Eksterytorialny Okręg Lwowski Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, którego był komendantem do aresztowania 16 marca 1948 przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i oficera NKWD. W więzieniu śledczym MBP we Wrocławiu został skatowany podczas przesłuchania tak, że nie mógł chodzić, po czym zmarł w szpitalu. Według innej wersji został wyrzucony albo też sam wyskoczył z okna więzienia podczas próby samobójczej[11].
W 1965 został pośmiertnie rehabilitowany.
Anatol Sawicki był żonaty z Emilią Marią z Ostrowskich (1908-1997), żołnierzem AK, działaczką WiN, z którą miał córkę Annę (ur. 1930).
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertnie 2006[12]
- Krzyż Niepodległości – 16 marca 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[13][14]
- Krzyż Walecznych
- Srebrny Krzyż Zasługi
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- podporucznik - 31 sierpnia 1924
- porucznik – 31 sierpnia 1926
- kapitan - 1 stycznia 1936
- major – 11 listopada 1943
- podpułkownik – 15 grudnia 1945
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tomasz Balbus, Niezłomny do końca. Podpułkownik Anatol Sawicki „Cybulski” – ostatni komendant lwowskiej Polski Podziemnej, [w:] Żołnierze wyklęci 1943–1963. Historia antykomunistycznego podziemia niepodległościowego, Dodatek historyczny do dziennika „Rzeczpospolita”, z. 1, 30 marca 2011.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 87 z 29 sierpnia 1924 roku, s. 496.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 97 z 25 września 1924 roku, s. 541.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 678, 761.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 396.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 493.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 106.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 210, 696.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 174.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 744.
- ↑ Sawicki Anatol
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 18, poz. 208.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937 roku, s. 29.
Bibliografia, linki[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Sawicki Anatol