Amunicja programowalna

Amunicja programowalna, amunicja typu ABM (Air Burst Munition), oraz typu AHEAD, która umożliwia uruchomienie zapalnika pocisku w trzech trybach: programowalny wybuch, punkt detonacji i punkt detonacji z opóźnieniem^[1].

Budowa, działanie, programowanie[edytuj | edytuj kod]

Pocisk posiada elektroniczny zapalnik który zostaje zaprogramowany przez łącze danych znajdujące się w zamku armaty oraz metalowej podstawie łuski zawierającej zapłonnik. Pocisk programowany jest najczęściej po załadowaniu naboju do armaty, przez działonowego za pomocą systemu kierowania ogniem.

W niektórych systemach pocisk jest programowany podczas podawania do automatu armaty, w oparciu o statystyczne parametry zawarte w komputerze artyleryjskim lub też przez pomiary prędkości poprzednich pocisków i parametry celu, zintegrowane z układem programowania zapalnika w układzie sterowania armatą (gun control unit – GCU) i pierścieniem w układzie podajnika. W związku z tym pocisk naboju powinien posiadać zdolność do programowo wymuszonej eksplozji w wyznaczonym punkcie w przestrzeni, eksplozji po uderzeniu w punkt lub eksplozji w punkcie ze zwłoką. Ponadto powinien posiadać zdolność do detonacji w czasie lotu po określonym czasie, odległości lub łącznie.^[2]

Zapalnik pocisku można zaprogramować w trzech trybach; standardowym, gdzie detonacja następuje natychmiast po uderzeniu w cel, z opóźnieniem, gdzie pocisk najpierw przebija zewnętrzną osłonę i eksploduje wewnątrz, np. lekkiego pojazdu opancerzonego lub w bunkrze. Ostatnim trybem jest detonacja przed lub nad celem i rażenie go odłamkami, za pomocą tego trybu można razić piechotę kryjącą się w okopach, śmigłowce i nisko lecące samoloty, oraz inne pojazdy, niszcząc np. ich elektrooptykę. Umożliwia to między innymi rażenie celów znajdujących się za osłonami^[3].

Amunicja programowalna ma głównie służyć do niszczenia siły żywej na odkrytej przestrzeni lub pozostającej w ukryciu, a także wyposażenia i sprzętu bojowego, w tym: pojazdów nieopancerzonych i lekko opancerzonych, elementów wrażliwych pojazdów pancernych, (optyka, czujniki systemu kierowania ogniem, itp.) oraz śmigłowców, czy lekkich fortyfikacji polowych, na odległościach ok.3,5 km^[4]. Amunicja programowalna jest również istotna w kwestii zwalczania niewielkich celów powietrznych, takich jak BSL czy amunicja moździerzowa lub artyleryjska. Zastosowanie amunicji programowalnej pozwala na skuteczne rażenie danego celu mniejszą liczbą pocisków niż w wypadku użycia wyłącznie klasycznej amunicji. W oparciu o dane z detektora celu i komputerów prowadzenia ognia, amunicja pozwala na precyzyjne programowanie czasu zadziałania zapalników i takie rozcalanie pocisków, które zwiększa prawdopodobieństwo trafienia celu.

Amunicja nawet kalibru 30÷57 mm pozwala na zastosowanie układów elektroniki sterującej w zapalnikach, z niewielkimi ograniczeniami, co do masy przenoszonego ładunku bojowego. Powoduje to nie tylko wzrost precyzji takiej amunicji, ale daje zupełnie nowe możliwości w zwalczaniu różnych celów. Nowoczesne zapalniki programowalne dają wozom bojowym kilku lub nawet kilkunastokrotny wzrost skuteczności w walce z wrogimi systemami uzbrojenia, w tym z powietrznymi.

Amunicja typu AHEAD Typ artyleryjskiej amunicji przeciwlotniczej przeznaczonej do zwalczania latających obiektów małogabarytowych. Charakteryzują się tym, że dolatując do zaprogramowanego nastawami zapalnika pocisku, punktu na torze lotu uwalnia znajdujące się w nim podpociski, które tworzą rozprzestrzeniającą się chmurę mogącą niszczyć zwalczany cel. Dzięki zwiększeniu powierzchni atakującej wzrasta równocześnie prawdopodobieństwo spotkania celu z podpociskiem lub ich grupą.

Proces rozcalania pocisku może zostać zrealizowany poprzez;

– rozcalenie poprzez gwałtowne rozerwanie skorupy zewnętrznej pocisku i uwolnienie wszystkich podpocisków w tym samym momencie,

– rozcalenie poprzez oddzielenie określonej części skorupy pocisku i następnie wyrzucenie podpocisków z pozostałej części w sposób zaprogramowany^[5].

Amunicja AHEAD nadaje się do niszczenia samolotów i śmigłowców bojowych na małych wysokościach, małych bezpilotowych aparatów latających, rakiet typu Cruise, kierowanych rakiet manewrujących oraz pocisków powietrze – ziemia, w tym pocisków przeciwradiolokacyjnych. Jest skuteczna do niszczenia wszystkiego, co ma tzw. inteligencję na pokładzie, którą można uszkodzić podpociskiem wolframowym, który uszkodzi bloki elektroniki lub optoelektroniki.

Polski system programowania pocisków[edytuj | edytuj kod]

Polski producent PIT-RADWAR, we współpracy z Mesko zastosował skuteczniejszy, lecz równocześnie najbardziej złożony system programowania amunicji, w którym pocisk programowany jest bezkontaktowo podczas opuszczania lufy.

System zawiera - urządzenie wylotowe armaty z układem pomiarowo-programującym, specjalizowany komputer do ustalania prędkości wylotowej pocisku i programowania pocisku, który integruje dodatkowo informacje na temat rodzaju załadowanego pocisku, temperatury ładunku miotającego i odległości do celu, następnie wypracowuje trajektorię strzału i tryb działania zapalnika współpracując z systemem kierowania ogniem działa, dzięki czemu np. cele typu BSL mogą być niszczone pojedynczym strzałem^[6].

Amunicja programowalna jest skuteczna w stosunkowo szerokiej, choć określonej gamie celów, nie tylko powietrznych, ale także naziemnych i nawodnych. Do tej grupy należy zaliczyć też cele lekko opancerzone, gdyż podpociski amunicji rozcalanej mają zdolność penetrowania tego typu opancerzenia^[7].

Do użycia amunicji programowalnej dostosowane są m.in. nowe polskie wieże ZSSW-30.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Radomski M.: Ocena skuteczności zestawów małokalibrowych armat automatycznych przeznaczonych do zwalczania celów powietrznych, Mat. III Międzynarodowego Sympozjum „Rozwój Techniki Wojskowej”, Systemy dowodzenia, Gdynia, 1995, s. 219-231

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Zasada działania