Alfa Lupi
| α Lup | |||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja | 14h 41m 55,720s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja | −47° 23′ 17,78″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −23,67 ± 0,14 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | 5,40 ± 0,70 km/s[1] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy | B1,5 III[1] | ||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu | ~24 km/s[4] | ||||||||||||||||||
| Wiek | 20 mln lat[2] | ||||||||||||||||||
| Temperatura | 21 600 K[2] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||
| Półoś wielka | 6877[3] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród | 0,0764[3] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Alfa Lupi (α Lup) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wilka, odległa od Słońca o około 464 lata świetlne.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Gwiazda nie ma powszechnie używanej nazwy własnej. Według R.H. Allena w Mezopotamii była znana jako Kakkab Su-gub Gud-Elim, „gwiazda na lewo od Rogatego Byka”, co odnosiło się do sąsiedniego gwiazdozbioru Centaura[5][2][6]. Allen przypisał jej także błędnie nazwę chiń. 南門; pinyin Nánmén[5], jednak ta odnosiła się do gwiazd Centaura[7]. Dla Chińczyków Alfa Lupi była dziesiątym z cesarskich strażników (chiń. 騎官十; pinyin Qíguānshí)[8].
Charakterystyka obserwacyjna[edytuj | edytuj kod]
Jest to najjaśniejsza gwiazda konstelacji, jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,30m, a wielkość absolutna jest równa −3,47m[3]. Jest częścią rozległej asocjacji górnego Centaura-Wilka[2]. Leży ona zbyt daleko na niebie południowym, żeby można było ją obserwować z terenów Polski.
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
Jest to gwiazda typu widmowego B1,5, na podstawie widma sklasyfikowana jako błękitny olbrzym. Ma temperaturę około 21 600 K i wypromieniowuje 21 tysięcy razy więcej energii niż Słońce (uwzględniając znaczną emisję w zakresie ultrafioletu). Gwiazda ta jest 10–11 razy masywniejsza od Słońca i ma zaledwie 20 milionów lat. Przy tak dużej masie może wybuchnąć jako supernowa, ale też zakończyć życie spokojniej, jako masywny neonowo-tlenowy biały karzeł[2].
Jest to gwiazda zmienna typu Beta Cephei o okresie zmienności 6 godzin, 14 minut i 11 sekund, i amplitudzie zmian blasku zaledwie 0,03m; jej jasność waha się o około 3%. Drugi okres pulsacji jest równy 5 h 40 m 59 s[2].
Gwiazda ma dwie optyczne towarzyszki, składnik B o wielkości 14m oddalony o 24,3″ (pomiar z 2002 roku) i składnik C o wielkości 15,49m odległy o 6,5″ (pomiar z 2000 roku)[9]. Nie wiadomo, czy gwiazdy te są związane z olbrzymem[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Wilka
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- lista najjaśniejszych gwiazd według jasności wizualnej
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Alfa Lupi w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-08-08].
- ↑ a b c d e f g h i Jim Kaler: KAKKAB (Alpha Lupi). STARS. [dostęp 2018-08-08]. (ang.).
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C.: HIP 66657. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-06-20]. (ang.).
- ↑ a Lupi. Alcyone ephemeris. [dostęp 2018-08-08]. (ang.).
- ↑ a b Lupus, the Wolf. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 279. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: KOSMOS. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 400. ISBN 978-83-7670-323-7.
- ↑ Centaurus, the centaur. W: Ian Ridpath: Star Tales. James Clarke & Co., 1988. ISBN 978-0-7188-2695-6.
- ↑ Lupus, the wolf. W: Ian Ridpath: Star Tales. James Clarke & Co., 1988. ISBN 978-0-7188-2695-6.
- ↑ Mason et al.: WDS J14419-4723A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.