Alexandru Bârlădeanu
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 25 stycznia 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 13 listopada 1997 |
| Przewodniczący Senatu | |
| Okres | od 1990 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
Alexandru Bârlădeanu (ur. 25 stycznia 1911 w Komracie[1], zm. 13 listopada 1997 w Bukareszcie[2]) – rumuński polityk, działacz komunistyczny, parlamentarzysta, wicepremier i minister, w latach 1990–1992 przewodniczący Senatu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1929–1931 uczęszczał na kursy na stołecznej politechnice. W 1937 ukończył ekonomię polityczną na wydziale prawa w Jassach, gdzie również doktoryzował się w 1940. Kształcił się później także w Moskwie i Kiszyniowie[1]. Od 1928 pracował w szkolnictwie, był nauczycielem w Jassach, później został nauczycielem akademickim na macierzystej uczelni. W latach 30. zaczął działać w organizacjach związanych z komunistami, pisywał do związanego z tym środowiskiem czasopisma „Manifest” i kierował powiązaną z nimi organizacją studencką. W 1940 przebywał na wakacjach w Besarabii, która została zajęta przez ZSRR. Zdecydował się pozostać tam, uzyskując radzieckie obywatelstwo[1]. Od 1943 formalnie członek Rumuńskiej Partii Komunistycznej, część źródeł jako wskazywała jednak 1935 jako rok wstąpienia do partii[1]. Również od 1943 przebywał w Moskwie, należał do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Zajmował się działalnością publicystyczną, jak też indoktrynacją rumuńskich jeńców wojennych[1].
W 1946 powrócił do Rumunii, od 1949 był profesorem w Akademii Studiów Ekonomicznych w Bukareszcie, kierował katedrą ekonomii politycznej[1]. W 1955 został członkiem Academia Română[3], nie mając w swoim dorobku istotnych publikacji naukowych[4]. Zajmował się jednak głównie działalnością partyjną, pracował w sekcji ekonomicznej komitetu centralnego partii komunistycznej, stał się jednym z jej głównych ideologów. Od 1955 do 1969 był członkiem komitetu centralnego, pełnił funkcje zastępcy członka biura politycznego (1962–1965), członka biura politycznego (1965) i członka politycznego komitetu wykonawczego (1965–1969). Od 1946 do 1975 zasiadał w rumuńskim parlamencie. Był sekretarzem generalnych ministerstwa gospodarki (1946–1947) oraz ministerstwa przemysłu i handlu (1947–1948), a następnie wiceministrem w drugim z tych resortów (1948). Zajmował stanowiska ministra handlu zagranicznego (1948–1954), wiceprzewodniczącego (1954) i przewodniczącego (1955–1956) państwowego komitetu planowania, wicepremiera do spraw gospodarczych (1955–1965, 1967–1969), pierwszego wicepremiera (1965–1967), przedstawiciela Rumunii w RWPG (1955–1966) i przewodniczącego krajowej rady badań naukowych (1967–1968)[1].
W trakcie pełnienia ostatniej z tych funkcji popadł w konflikt z Eleną Ceaușescu[4]. Pod koniec lat 60. ustąpił ze stanowisk partyjnych i rządowych[1][4]. W marcu 1989 znalazł się wśród sześciu byłych prominentnych komunistów, którzy opublikowali Scrisoarea celor șase[4], list do Nicolae Ceaușescu wzywający do podjęcia reform. W konsekwencji wykluczono go z PCR i osadzono w areszcie domowym[1].
W grudniu 1989 dołączył do Frontu Ocalenia Narodowego, wchodząc w skład jego kierownictwa[1]. W latach 1990–1992 wykonywał mandat senatora, pełnił wówczas funkcję przewodniczącego Senatu[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Bârlădeanu Alexandru [online], IICCMER [dostęp 2022-07-08] (rum.).
- ↑ Dan Drăghia, Alexandru Birladeanu a incetat din viata [online], ziaruldeiasi.ro, 15 listopada 1997 [dostęp 2022-07-08] (rum.).
- ↑ Membrii Academiei Române: B [online], acad.ro [dostęp 2022-07-08] (rum.).
- ↑ a b c d Biografiile nomenklaturii, crimelecomunismului.ro [zarchiwizowane 2012-03-05] (rum.).
- ↑ Alexandru Bîrlădeanu [online], crimelecomunismului.ro [dostęp 2022-07-08] (rum.).