Aleksiej Awtonomow
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1919 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
Aleksiej Iwanowicz Awtonomow (ros. Алексей Иванович Автономов; ur. 4 stycznia?/16 stycznia 1890, zm. 2 lutego 1919 w Swiatym Krieście) – rosyjski i radziecki wojskowy, uczestnik rosyjskiej wojny domowej na Północnym Kaukazie po stronie czerwonych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był z pochodzenia Kozakiem kubańskim. Walczył w armii rosyjskiej w I wojnie światowej w stopniu chorążego[1] w 39 i 28 pułkach kozackich[2].
Po rewolucji październikowej przyłączył się do czerwonych. Z upoważnienia Władimira Antonowa-Owsiejenki, dowodzącego w 1918 r. całością wojsk czerwonych na południu Rosji, z powodzeniem tworzył oddziały na Kubaniu[2]. Brał udział w walkach przeciwko białym siłom kozackim dowodzonym przez Aleksieja Kaledina[1]. W styczniu 1918 r. został wybrany na dowódcę naczelnego Południowo-Zachodniej armii rewolucyjnej skoncentrowanej w rejonie stanicy Tichorieckiej[1]. W marcu 1918 r. poprowadził szereg nieudanych ataków na stanicę Dmitrijewską, w której przebywała, w trakcie pierwszego marszu kubańskiego, Armia Ochotnicza pod dowództwem Ławra Korniłowa[3]. Po dotarciu białych pod kontrolowany przez bolszewików Jekaterynodaru, stolicę Kubańsko-Czarnomorskiej Republiki Radzieckiej, dowodził udaną obroną miasta[4]. Po tych wydarzeniach formalnie powierzono mu dowodzenie całością wojsk czerwonych na Północnym Kaukazie[5][2].
W kwietniu 1918 r. osobiście zdecydował o uwolnieniu wziętego do niewoli Andrieja Szkury – jednego z organizatorów powstania kozackiego przeciwko czerwonym, w zamian za obietnicę utworzenia przez niego oddziału, który mógłby wspólnie z bolszewikami walczyć przeciwko Niemcom. Uwolniony Szkuro praktycznie natychmiast przeszedł na stronę białych[6].
28 maja 1918[1] Awtonomow stracił dotychczasowe stanowisko z powodu sporów z cywilnymi przywódcami Kubańsko-Czarnomorskiej Republiki Radzieckiej[5]. Na jego miejsce wybrano Karła Kałnina[5]. W sporze między miejscowym kierownictwem partyjnym a Awtonomowem interweniowały najwyższe partyjne kierownictwo, przenosząc go na stanowisko inspektora oddziałów czerwonych na Kaukazie Północnym[2]. Faktycznie jednak udał się do Moskwy, skąd na prośbę Sergo Ordżonikidzego został skierowany do Władykaukazu[1]. Komisarz spraw wojskowych i morskich Lew Trocki mianował go dowódcą faktycznie nieistniejącej jeszcze armii (12 Armii). Faktycznie Awtonomow dowodził dużo mniejszymi formacjami[2]. Brał udział w walkach czerwonych z Kozakami tereckimi, wspólnie z Ordżonikidze tworzył oddziały złożone z przedstawicieli miejscowych górali (narodów nierosyjskich). Dowodził pociągiem pancernym, następnie oddziałem w walkach nad Terekiem i pod Swiatym Kriestom w styczniu 1919[1]. Czerwoni ponieśli szereg klęsk, tracąc w końcu stycznia i na początku lutego kolejne ośrodki miejskie. Ostatnie ocalałe oddziały wycofały się w kierunku Astrachania[7]. Podczas odwrotu znad Tereku Awtonomow zachorował i zmarł na tyfus[2], dziesiątkujący wojska czerwonych na Północnym Kaukazie na przełomie 1918 i 1919 r.[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Автономов Алексей Иванович [online], hrono.ru [dostęp 2018-08-23].
- ↑ a b c d e f Алексей Автономов [online], www.peoples.ru [dostęp 2018-08-24].
- ↑ S. Karpienko, Biełyje..., s. 92-97.
- ↑ S. Karpienko, Biełyje..., s. 99-100.
- ↑ a b c P. Kenez, Red Attack..., s. 170.
- ↑ P. Kenez, Red Attack..., s. 181.
- ↑ E. Mawdsley, Wojna domowa w Rosji 1917-1920, Bellona, Warszawa 2004, ISBN 978-83-11-11638-2, s. 207-209.
- ↑ P. Kenez, Red Attack..., s. 189.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. Kenez: Red Attack, White Resistance: Civil War in South Russia 1918. Washington DC: New Academia Publishing, 2004. ISBN 0-9744934-4-9.
- S. Karpienko, Biełyje gienierały i krasnaja smuta, Wiecze, Moskwa 2009, ISBN 978-5-9533-3479-2.