Aleksander Rode
 pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | 10 grudnia 1907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 26 maja 1953 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  | |
Aleksander Rode (ur. 10 grudnia 1907 w Łodzi, zm. 26 maja 1953 w Warszawie) – pułkownik Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Służba w armii II Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]
Był synem drukarza Aleksandra i Marii z Witkowskich. Ukończył gimnazjum humanistyczne w Łodzi, a później Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu. 15 sierpnia 1930 Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1930 i 56. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 7 pułku artylerii polowej w Częstochowie[1]. Był dowódcą plutonu, a następnie baterii. Później dowódcą plutonu artylerii piechoty w 31 pułku strzelców kaniowskich w Łodzi. W 1938 został słuchaczem XIX Kursu Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[2]. Na stopień kapitana został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 83. lokatą w korpusie oficerów artylerii[3]. Studia przerwał wybuch II wojny światowej. W kampanii wrześniowej walczył, jako oficer zwiadowczy w sztabie 7 Dywizji Piechoty. W czasie walk dostał się do niemieckiej niewoli. Do 1945 przebywał w oflagach.
Służba w ludowym Wojsku Polskim[edytuj | edytuj kod]
Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju z zamiarem kontynuowania służby wojskowej. W marcu 1945 powierzono mu organizację Państwowego Urzędu Repatriacyjnego na Pomorzu[4]. Po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie otrzymał przydział do 27 pułku artylerii samochodowej w Zgierzu. W 1947 był podpułkownikiem. Awansował na zastępcę, a następnie pełniącego obowiązki inspektora broni pancernej Warszawskiego Okręgu Wojskowego, szefa sztabu 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku, następnie starszego inspektora wyszkolenia broni pancernej w Oddziale Inspekcji Rodzajów Wojsk, Broni i Służb Głównego Inspektoratu Wyszkolenia Bojowego, awansował do stopnia pułkownika. W lipcu 1952 został zwolniony z wojska.
Represje[edytuj | edytuj kod]
11 sierpnia 1952, niespełna miesiąc po zwolnieniu z wojska, został aresztowany. W śledztwie był psychicznie i fizycznie maltretowany. W procesie tzw. odpryskowym procesu gen. Tatara oskarżony został o kierownictwo konspiracyjnej organizacji oficerów broni pancernej, usiłowanie obalenia władzy ludowej oraz szpiegostwo. Pod wpływem tortur zeznał między innymi, że do konspiracyjnej organizacji działającej w szeregach Odrodzonego WP został (...) wciągnięty (...) przez płk. Skibińskiego. Śledczymi byli kpt. Marian Urbaniak[potrzebny przypis] oraz ppłk Edmund Czekała, mjr Mieczysław Wojda i kpt. Anatol Borel[potrzebny przypis].
28 stycznia 1953 Najwyższy Sąd Wojskowy pod przewodnictwem mjr. Teofila Karczmarza skazał płk. Aleksandra Rode na podstawie art. 86 § 1 i 2 KKWP 15 § 2 MKK na karę śmierci (sygn. Sn 2/53)[5]. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. 26 maja 1953 wyrok został wykonany.
Dokładne miejsce pochówku jest nieznane, prawdopodobnie pochowany w Trojanowie obok Zefiryna Machalli[6]. Grób symboliczny znajduje się w Kwaterze „na Łączce”na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 29-półkole I-7)[7].
7 maja 1956 prokurator generalny PRL, Marian Rybicki wręczył rodzinie dokument rehabilitacji.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (16 kwietnia 1947)[8]
- Srebrny Krzyż Zasługi [3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1930 roku, s. 276.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 449.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 182.
- ↑ Zespoły 77201 Archiwum Sezam. [dostęp 2009-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-12)].
- ↑ Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w Majestacie Prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
- ↑ M. Szejnert, s. 179.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-09-12].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 80, poz. 535 „za wybitne zasługi położone w obronie ładu i bezpieczeństwa kraju”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- AIPN, Teczki więźniów 1953, Rode Aleksander; J.R. Kubiak, Tajemnice więzienia mokotowskiego...
- Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
- Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945–56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991.
- AI MON, NSW, 160/91/811–925; ibidem, NPW, 161/91/1791–1806.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.