Aleksander Karczyński
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Zawód |
Aleksander Karczyński[1] (ur. 20 lutego 1882 w Pelplinie, zm. 23 grudnia 1973 tamże)[2] – polski organista, dyrygent i kompozytor, który całe swe twórcze życie spędził w USA.
Był synem Ignacego – pelplińskiego zegarmistrza, a zarazem organisty w pobliskiej Nowej Cerkwi. Wśród jego licznego rodzeństwa (Aleksander był szóstym z jedenaściorga rodzeństwa) było trzech księży – w tym Sługa Boży Cyryl Karczyński – i dwie zakonnice.
A. Karczyński był uczniem pelplińskiego Collegium Marianum, a następnie gimnazjum w Chełmnie[2], gdzie wstąpił w szeregi Filomatów Pomorskich i został za to skazany w procesie toruńskim we wrześniu 1901 r. na tydzień więzienia[3]. Później studiował w Królewskiej Akademii Muzycznej w Monachium, kończąc tę uczelnię w roku 1905[2].
Od 1907 roku przebywał w USA. Był tam organistą kościołów chicagowskich (św. Apostołów Piotra i Pawła, a następnie św. Młodzianków), a także brał czynny udział w życiu amerykańskiej Polonii, nie tylko jako muzyk (od 1927 roku był generalnym dyrygentem Związku Śpiewaków Polskich w Ameryce). Był współzałożycielem i sekretarzem polskiego Towarzystwa Naukowego im. św. Jadwigi. Redagował wydawany przez nie Polish-American Review (Przegląd Polsko-Amerykański) oraz miesięcznik „Lutnia”. Był członkiem Zarządu Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich w Ameryce. Wykładał śpiew i literaturę polską w chicagowskich kolegiach (Sacred Heart College i St. Ignatius College)[2].
W 1966[4] A. Karczyński przeszedł na emeryturę i wrócił do rodzinnego Pelplina[2], gdzie po śmierci został pochowany obok swych braci-księży.
Aleksander Karczyński jest kompozytorem między innymi trzyczęściowej Sonaty organowej b-moll op. 38, będącej jednym z przykładów polskiej późnoromantycznej muzyki organowej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hasło opiera się na Piotr Szumiński: Życie i twórczość Aleksandra Karczyńskiego ze szczególnym uwzględnieniem twórczości organowej. Warszawa 1986, mps pracy magisterskiej.
- ↑ a b c d e kompozytorzy [online], pl/index.php?option=com_mwosoby&id=1120&litera=12&view=czlowiek&Itemid=5&lang=pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Poręba S., 1974: Cyryl Karczyński – zapomniany zbieracz pieśni ludowych. Literatura Ludowa, 2, strona 31.
- ↑ Poręba podaje rok 1963, Poręba S., 1974: Cyryl Karczyński – zapomniany zbieracz pieśni ludowych. Literatura Ludowa, 2, strona 30.