Aleksander Franta
.jpg) Aleksander Franta (za nim budynek, założonej w 1958 r. przez niego i H. Buszkę, Pracowni Projektów Budownictwa Ogólnego w Katowicach) | |
| Data i miejsce urodzenia | 1 lutego 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | modernizm |
| Ważne dzieła | |
| |
.jpg)
Aleksander Franta (ur. 1 lutego 1925 w Krakowie, zm. 1 maja 2019 w Chorzowie) – polski architekt, laureat Honorowej Nagrody SARP (1975); zajmował się też teorią architektury. 5-krotnie był sędzią konkursów międzynarodowych, a krajowych 90-krotnie[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodzony w Krakowie, uczeń szkół powszechnych w Katowicach (1930–1935), Warszawie (1935–1938) i gimnazjum w Zakopanem (1939)[3]. W czasie II wojny światowej ewakuowany z Warszawy, przez Wołyń, Polesie, Lwów i Przemyśl dostał się do Nowego Targu[3]. Absolwent Technikum Wodno-Melioracyjnego w Nowym Targu (1941–1944). Studia w zakresie architektury rozpoczął na filii Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej w Zakopanem[4]. Od drugiego roku naukę kontynuował na Wydziale Architektury AGH w Krakowie (dyplom w 1949)[4], gdzie od 1945 do 1947 był młodszym asystentem, a następnie do 1952 asystentem. Od 1949 pracował w Miastoprojekcie Katowice jako projektant w zespole z Henrykiem Buszką i Jerzym Gottfriedem (tzw. Zielone Konie)[4]. Od 1958 prowadził z Henrykiem Buszką samodzielną autorską Pracownię Projektów Budownictwa Ogólnego (PPBO) w Katowicach[4]. W latach 1959-1961 był przewodniczącym katowickiego oddziału SARP[4]. W latach 1970–1979 wykładał na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej[2][4].
Zmarł 1 maja 2019. Został pochowany 11 maja 2019 na cmentarzu Nowym Targu[5].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Z żoną Danutą Aleksander Franta miał syna Piotra i córkę Annę; oboje zostali architektami. Jego synowa Ewa, wnuk Julian oraz wnuk Maciej również zostali architektami[2].
Główne dzieła[edytuj | edytuj kod]
- Aleksander Franta, Henryk Buszko, Jerzy Gottfried
- 1950–1954: gmach Okręgowej Rady Związków Zawodowych w Katowicach
- 1954-1955: Dom Kultury huty „Małapanew” w Ozimku
- 1954-1955: Dom Kultury huty „Zgoda” w Świętochłowicach
- 1958–1964: Teatr Ziemi Rybnickiej (obecnie Rybnickie Centrum Kultury) w Rybniku
- 1955–1958: dom wczasowy Transportowiec w Bielsku-Białej Mikuszowicach
- Aleksander Franta, Henryk Buszko
- 1958–1979: osiedle Tysiąclecia w Katowicach (z Marianem Dziewońskim i Tadeuszem Szewczykiem)
- 1967–1978: Dzielnica Leczniczo-Rehabilitacyjna na Zawodziu w Ustroniu (z Tadeuszem Szewczykiem)
- 1967–1979: osiedle Gwiazdy w Katowicach (z Tadeuszem Szewczykiem)
- 1960: pawilon pracowni PPBO w Katowicach
- 1960–1963: dom wczasowy Związku Nauczycielstwa Polskiego w Ustroniu
- 1963: Urząd Stanu Cywilnego – Pawilon Ślubów w Chorzowie
- 1959: Sanatorium Górnik w Szczawnicy
- 1977–1989: ośrodek wypoczynkowy górnictwa miedzi (obecnie Hotel Malachit) w Świeradowie-Zdroju
- 1977–1991[6]: kościół pw. Podwyższenia Krzyża św. i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Katowicach (z Lidią Baron)
- Katedra Matki Bożej Królowej Apostołów w Częstochowie[7]
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Realizacje katowickie[edytuj | edytuj kod]
-
Osiedle Roździeńskiego, Katowice, wieżowce mieszkalne – „gwiazdowce”. -
Osiedle Tysiąclecia, Katowice, jeden z pięciu 28-kondygnacyjnych wieżowców mieszkalnych zwanych „kukurydzami”. -
.jpg)
Dzielnica leczniczo-rehabilitacyjna, Ustroń Zawodzie[edytuj | edytuj kod]
-
Sanatorium i szpital uzdrowiskowy Równica. -
Sanatorium i szpital uzdrowiskowy Równica, elewacja boczna. -
Sanatorium i szpital uzdrowiskowy Równica, wnętrze. -
Jeden z 17 domów wczasowych – „piramid”. -
Dom zdrojowy.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aleksander Franta nie żyje. To on zaprojektował Osiedle Tysiąclecia w Katowicach i uzdrowisko w Ustroniu. rybnik.naszemiasto.pl. [dostęp 2019-05-01]. (pol.).
- ↑ a b c Nauczyciele akademiccy Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, Almanach XXX-lecia. polsl.pl. s. 71. [dostęp 2019-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-06)].
- ↑ a b Tadeusz Barucki: Zielone Konie. Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried. Warszawa: Wydawnictwo Salix Alba, 2015, s. 13–15. ISBN 978-83-930937-8-6.
- ↑ a b c d e f Aneks II, [w:] Aneta Borowik, Nowe Katowice: forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945-1980), Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2019, s. 466, ISBN 978-83-66018-17-4, OCLC 1100249048.
- ↑ dr inż. arch. Aleksander Leszek Franta * 01.02.1925, Kraków † 01.05.2019. architektsarp.pl. [dostęp 2019-05-25].
- ↑ Parafia Tysiąclecie Dolne. archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 2019-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-04)].
- ↑ Filip Springer: Ta druga katedra częstochowska. Niewykończona, przysłonięta billboardami, zapomniana…. [dostęp 2015-09-26].