Ajaks (duchowny ariański)
Ajaks był ariańskim duchownym, misjonarzem wysłanym do w większości wyznających pogaństwo Swebów. Jego misja miała miejsce w 464 lub 466 roku.
Sporo kontrowersji wśród uczonych wzbudza "homeryckie" imię duchownego i jego pochodzenie. Hydacjusz, katolicki biskup Aquae Flaviae pisze o nim Aiax natione Galata. "Galata" może odnosić się do Galicji, Galii albo Galacji. Część uczonych twierdzi, że w ten sposób określano po prostu Greków ze wschodu, inni twierdzą, że chodziło po prostu o celtyckie korzenie. W ten sposób mówiono na Celtów na wschodzie a Hydacjusz, który przebywał tam jako dziecko mógł nauczyć się tej greckiej maniery.
Ajaks został wysłany przez rezydującego w Tuluzie, wizygockiego króla Teodoryka II, który podobnie jak wielu German, sam był arianinem. Ariańska wersja chrześcijaństwa miała wówczas wśród German znacznie większe wpływy, dzięki ożywionej działalności misjonarskiej, zapoczątkowanej jeszcze przez Wulfilę. Misja Ajaksa mogła być skutkiem ożywionych kontaktów swebkso- gockich i zbliżenia między dotychczas wrogimi ludami. Świadectwem zmiany stosunków był choćby ślub swebskiego króla Remismunda z gocką księżniczką. Być może Remismund sam poprosił o przysłanie misjonarza.
Według Hydacjusza Ajaks był hostis catholicae fidei et divinae trinitatis (wrogiem wiary katolickiej i Świętej Trójcy). Wzmianka ta prawdopodobnie sprawiła, iż tworzący później Izydor z Sewilli był pewien, iż Swebowie przed Ajaksem byli w większości katolikami. Zdaniem Hydacjusza Ajaks był effectus apostata, czyli odstępcą od prawdziwej wiary co sugeruje, że mógł być wcześniej katolikiem. W jego pracach pojawia się również określenie senior Arrianus inter Suevos, które prawdopodobnie oznacza iż był kimś w rodzaju biskupa dla swebskich Arian.
Misja Ajaksa, między innymi dzięki oficjalnemu poparciu Remismunda, zakończyła się wielkim sukcesem zwłaszcza wśród możnych. Prawdopodobnie nie był on jedynym ariańskich duchownym wysłanym do Galicji przez Wizygotów. Tak czy inaczej był prawdziwym twórcą i organizatorem kościoła ariańskiego na ziemiach Swebów. W ciągu kilku lat działalności tego wyznania większość Swebów przyjęła chrześcijaństwo w ariańskiej wersji.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Arias Jorge C., Identity and Interactions: The Suevi and the Hispano-Romans. University of Virginia, 2007
- Ferreiro Alberto, Braga and Tours: Some Observations on Gregory's De virtutibus sancti Martini. w: Journal of Early Christian Studies, numer 3, 1995
- Mathisen Ralph W., Barbarian Bishops and the Churches 'in Barbaricis Gentibus' During Late Antiquity. w Speculum, numer 72, 1997
- Thompson, E. A. The End of Roman Spain: Part IV, Conclusion. w: Nottingham Mediaeval Studies, numer 23, 1979
- Thompson, E. A., Barbarian Collaborators and Christians. w: Romans and Barbarians: The Decline of the Western Empire,Madison: University of Wisconsin Press, 1982
- Thompson, E. A., The Conversion of the Spanish Suevi to Catholicism. w:Visigothic Spain: New Approaches, edycja Edward James, Oxford: Oxford University Press, 1980
- Wolfram, Herwig, History of the Goths, tłumaczenie: Thomas J. Dunlap, Berkeley: University of California Press, 1988