Adolf Wolberg
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | lekarz |
| Alma Mater |
Adolf Wolberg (ur. 25 grudnia 1825 w Częstochowie, zm. 1 maja 1902 w Łodzi) – łódzki lekarz żydowskiego pochodzenia.
Biogram[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z zamożnej rodziny kupieckiej. Ukończył studia w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Petersburgu i tam w 1853 r. uzyskał dyplom lekarza. Po powrocie do kraju osiadł najpierw w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie praktykował do 1857 r., po czym przez rok praktykował w Warszawie i tu postanowieniem Komisji Rządowej ds. Wewnętrznych i Duchownych Królestwa Polskiego po przedstawieniu rozprawy „De tuberculosi testiculi” otrzymał stopień doktora medycyny.
W 1858 r. zamieszkał w Łodzi i został lekarzem wolno praktykującym. Przeciwstawiał się stosowanym wśród biedoty Starego Miasta leczeniem przez pokątnych znachorów i występował przeciwko nim w sądzie oraz pomagał w sprowadzaniu maszyn tkackich dla fabrykantów[1]. W odwecie tkacze łódzcy 21 kwietnia 1861 r. w ramach luddyzmu łódzkiego[2] urządzili „kocią muzykę” przed jego jednopiętrowym domem przy ul. Południowej (obecnie Ulica Rewolucji 1905 roku w Łodzi) 8 i zdemolowali jego mieszkanie.
Przypisywano mu udzielanie pomocy rannym powstańcom i współpracę z organizacją narodową, za co podobno został 7 marca 1864 r. na rozkaz naczelnika wojennego Łodzi Aleksandra von Broemsena aresztowany i przewieziony do Cytadeli warszawskiej, a następnie w latach 1864–1865 „zmuszony mieszkać w Cesarstwie”. Z nekrologu[3] wynika jednak, że przebywał on w Cesarstwie już wcześniej, bo w latach 1862–1863, co wykluczałoby jego związki z powstaniem, zatem przyczyna represji musiała być inna. Do Łodzi powrócił w styczniu 1866 r., ale przez szereg lat pozostawał pod dozorem policji.
Od 1867 r. do śmierci był lekarzem niemiecko-rosyjskiego gimnazjum realnego, przekształconego później w szkołę rzemieślniczą.
Był zwolennikiem asymilacji i równouprawnienia Żydów.
Należał do grona organizatorów Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego.
W 1861 r. był jednym z sygnatariuszy petycji w sprawie założenia w Łodzi Resursy Kupców Starozakonnych (wniosek przez generał-gubernatora warszawskiego nie został zaaprobowany).
Na krótko przed śmiercią otrzymał stopień radcy kolegialnego.
Zmarł 1 maja 1902 r. i został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej (str. P, kw. R, nr grobu 181) obok żony Zofii (nr grobu 182) zmarłej 21 listopada 1900 r. w wieku 62 lat.
Jego syn Ludwik (ur. 26 grudnia 1857, zm. 13 grudnia 1904) uczęszczał do niemieckiego gimnazjum realnego w Łodzi, następnie po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim był lekarzem w Warszawie. Córka Florentyna (1867–1935) była żoną Izydora Zanda.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ E. Ajnenkiel, Pierwszy bunt robotników łódzkich w roku 1861, T. II s. 367-388.
- ↑ W przeddzień wydarzeń 22–23 kwietnia 1861 zwanych „buntem tkaczy łódzkich” – patrz: Kalendarium historii Łodzi (1821–1918).
- ↑ „Czasopismo Lekarskie” 1902, nr 5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Kempa, Marek Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom II A-Z,, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 2002, s. 101, ISBN 83-87522-52-X, OCLC 749597745.
- Fijałek Jan Indulski Janusz, Opieka zdrowotna w Łodzi do roku 1945 Studium organizacyjno-historyczne, Łódź 1990;
- Wiesław Puś, Żydzi w Łodzi w latach zaborów 1793-1914, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2001, ISBN 83-7171-411-4, OCLC 830273491.
- Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy. Pod redakcją Wiesława Pusia i Stanisława Liszewskiego Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1991, ISBN 83-7016-571-0
- Berner W., Supady J., Działalność lekarsko-społeczna na rzecz zdrowia publicznego w Łodzi w latach 1870-1914, Łódź 2001;