Adolf I (książę Holsztynu-Gottorp)

Adolf I

Adolf I, ok. 1586
książę szlezwicko-holsztyński na Gottorp
Okres	od 1544 do 1 października 1586
Poprzednik	podział Holsztynu
Następca	Fryderyk II
Dane biograficzne
Dynastia	Oldenburgowie
Data i miejsce urodzenia	25 stycznia 1526 Flensburg
Data i miejsce śmierci	1 października 1586 na zamku Gottorp
Ojciec	Fryderyk I Oldenburg
Matka	Zofia pomorska
Żona	Krystyna heska
Dzieci	Fryderyk II, Zofia, Filip, Krystyna, Elżbieta, Jan Adolf, Anna, Chrystian, Agnieszka, Jan Fryderyk
Multimedia w Wikimedia Commons

Adolf I (ur. 25 stycznia 1526 we Flensburgu, zm. 1 października 1586 na zamku Gottorp) – książę szlezwicko-holsztyński na Gottorp od 1544.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Adolf był trzecim synem króla Danii Fryderyka I z dynastii Oldenburgów – drugim z jego drugiego małżeństwa z Zofią, córką księcia pomorskiego Bogusława X Wielkiego. Wykształcenie i wychowanie odebrał na dworze cesarza Karola V Habsburga. W 1543 roku wrócił do kraju, aby zażądać podziału dziedzictwa po ojcu. W 1544 roku Holsztyn został podzielony między trzech młodszych braci króla Chrystiana III, a Adolf otrzymał część z zamkiem Gottorp.

Był bardzo mocno zaangażowany politycznie i wojskowo w sprawy europejskie. Od 1547 roku służył cesarzowi Karolowi V, m.in. w jego wojnach przeciwko księciu Saksonii Maurycemu (1552) i królowi Francji Henrykowi II (oblężenie Metzu); później (pod koniec lat 60. i na początku 70.) wspomagał księcia Albę w Niderlandach. W 1560 roku starał się o rękę królowej Anglii Elżbiety I.

Dbał także o swoje księstwo. Starał się z sukcesem powiększać je terytorialnie (także zbrojnie) i umacniać. Rozwijał także gospodarkę (miał m.in. niezrealizowany plan kanału łączącego Morze Północne z Bałtykiem). Unowocześnił administrację i prawo. Prowadził działalność budowlaną odbudowując Gottorp, a także przebudowując w stylu renesansowym inne zamki w księstwie. W 1567 roku ufundował gimnazjum w Szlezwiku. Układem z 1579 roku uregulowany został długotrwały spór o zakres podległości Holsztynu wobec korony duńskiej. Po śmierci starszego brata Jana w 1580 roku doszło do ponownego podziału Holsztynu, w którym Adolf znacznie poszerzył granice swego księstwa.

Od Adolfa wywodzi się dynastia szlezwicko-holsztyńska na Gottorp, boczna linia Oldenburgów.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Adolf w 1564 roku poślubił Krystynę heską, córkę landgrafa Hesji Filipa Wielkodusznego. Ze związku tego pochodziło dziesięcioro dzieci:

• Fryderyk II (ur. 21 kwietnia 1568, zm. 15 czerwca 1587) – książę szlezwicko-holsztyński na Gottorp od 1586,
• Zofia (ur. 1 czerwca 1569, zm. 14 listopada 1634) – żona księcia meklemburskiego Jana VII,
• Filip (ur. 10 sierpnia 1570, zm. 18 października 1590) – książę szlezwicko-holsztyński na Gottorp od 1587,
• Krystyna (12 lub 13 kwietnia 1573, zm. 8 grudnia 1625) – żona króla Szwecji Karola IX Sudermańskiego,
• Elżbieta (ur. 1574, zm. 1587),
• Jan Adolf (27 lutego 1575, zm. 31 marca 1616) – administrator arcybiskupstwa Bremy (1585-1596), książę szlezwicko-holsztyński na Gottorp od 1590,
• Anna (ur. 1575, zm. 1615) – żona hrabiego Fryzji Wschodniej Enno III,
• Chrystian (ur. 1576, zm. 1577),
• Agnieszka (ur. 1578, zm. 1627),
• Jan Fryderyk (ur. 1 września 1579, zm. 3 września 1634) – administrator arcybiskupstwa Bremy od 1596.

Genealogia[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Hermann Kellenbenz: Adolf I., Herzog von Schleswig-Holstein. W: Neue Deutsche Biographie. T. 1. Berlin: Duncker & Humblot, 1953, s. 86. [dostęp 2012-01-27].
• Karl Jansen: Adolf: Herzog von Schleswig-Holstein. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 1. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1875, s. 111–113. [dostęp 2012-01-27].
• Adolf Herzog v.Schleswig-Holstein-Gottorp. [w:] WW-Person [on-line]. [dostęp 2018-04-23].