Addi Bâ
 zdjęcie z 1943 | |
 chorąży | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939–1940 i 1942–1943 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 12 Pułk Strzelców Senegalskich, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
Addi Bâ Mamadou, właśc. Mamadou Hady Bah (ur. 25 grudnia 1916 w Mamou, zm. 18 grudnia 1943 w Épinal) – francuski żołnierz i partyzant pochodzenia gwinejskiego, nazywany przez Niemców „Czarnym Terrorystą” (Der schwarze Terrorist).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wychował się w rodzinie kolonialnego poborcy podatkowego we Francuskiej Afryce Zachodniej[1]. W latach 30 XX wieku wyjechał do Francji metropolitarnej, we wrześniu 1939, mimo niewielkiego wzrostu (1,55 m) został powołany do służby w 12 Pułku Strzelców Senegalskich. 18 czerwca 1940 został wzięty do niewoli, z której zbiegł tego samego dnia obserwując prowadzoną przez hitlerowców egzekucje czarnoskórych jeńców. Schronił się z około czterdziestoma towarzyszami broni w Wogezach, w przeciwieństwie do reszty Afrykańczyków zdecydował się nie uciekać do Szwajcarii ukrywając się w Tollaincourt, w 1942 przystąpił do organizacji podziemnej Ci z Oporu (CDLR)[2].
Wraz z zaostrzaniem się niemieckich represji wobec francuskiej ludności cywilnej i podziemia oraz przez rozpoczęcie wywózek mężczyzn na roboty do Rzeszy, na terenie Wogezów, zaczęły się formować oddziały partyzanckie związane z różnymi ruchami patriotycznymi. W marcu 1943 z rozkazu kierownictwa CDLR por. Marcel Arburger zorganizował obóz maquis „Délivrance”, w którym jego zastępcą został chor. Addi Bâ Mamadou. 11 lipca obóz partyzancki został ewakuowany a 18 listopada okupacyjne siły policyjne rozbiły oddział (ranny podczas próby ucieczki Addi Bâ został aresztowany). Uwięziony w Épinal, mimo stosowanych w czasie przesłuchań tortur, nie udzielił Niemcom żadnych informacji.
Został rozstrzelany 18 grudnia 1943 razem z również schwytanym Arburgerem[3]. Jego szczątki spoczywają obecnie na cmentarzu francuskich żołnierzy afrykańskiego pochodzenia w Colmar[4].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Medal Francuskiego Oporu – 2003 (pośmiertnie)[5]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
11 maja 1991 w Langeais jednej z ulic nadano imię chor. Addi Bâ Mamadou. W 2012 gwinejski pisarz Tierno Monénembo opublikował powieść pt. „Le Terroriste noir” opowiadająca życiorys Addi Bâ. W 2017 na jej podstawie powstał francusko-belgijski film Nasi patrioci w reżyserii Gabriela Le Bomina z Markiem Zingą w roli głównej[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Je m’appelle Addi Ba, maquis de la „Délivrance” – Tartines de Culture [online], blog.messortiesculture.com [dostęp 2020-07-08] (fr.).
- ↑ Addi Bâ. Le soldat inconnu | L’Humanité [online], www.humanite.fr [dostęp 2020-07-08] (fr.).
- ↑ Addi Bâ (1911-1943) | Mémoires combattantes [online], www.achac.com [dostęp 2020-07-08] (fr.).
- ↑ Culture – Loisirs | La tombe du soldat connu [online], www.dna.fr [dostęp 2020-07-08] (fr.).
- ↑ https://www.lanouvellerepublique.fr/indre-et-loire/addi-ba-le-roman-d-un-heros.
- ↑ Nasi patrioci (2017) – Filmweb [online], www.filmweb.pl [dostęp 2020-07-08] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Étienne Guillermond, Addi Bâ: résistant des Vosges, Paris 2013.