Adam Gerżabek
| Data i miejsce urodzenia | 28 sierpnia 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 lutego 1965 |
| Narodowość | polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Odznaczenia | |
    | |
Adam Gerżabek (ur. 28 sierpnia 1898 w Jaśle, zm. 7 lutego 1965 w Warszawie) – polski malarz, krytyk sztuki i pedagog.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Antoniego (1956–1923)[1][2]. W 1916 ukończył III Państwowe Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie[3]. Od 1916 do 1918 służył w Legionach Polskich. Porucznik rezerwy Wojska Polskiego[4]. W 1921 odznaczony Krzyżem Walecznych[5]. Od 1921 do 1926 studiował malarstwo u Józefa Mehoffera na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a następnie 1926–1927 u Józefa Pankiewicza w paryskiej filii Akademii Krakowskiej. Równocześnie studiował technikę mozaiki i malarstwa freskowego u Henri-Marcel Magne na Conservatoire National des Arts et Métiers w Paryżu.
W roku 1930 powrócił do Krakowa, gdzie został członkiem grupy „Zwornik”. W roku 1936 przeniósł się do Warszawy, gdzie latach 1937–1939 był wykładowcą Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych.
Porucznik Armii Krajowej[4]. Podczas powstania warszawskiego spłonęła jego pracownia wraz z całym dorobkiem.
Od 1947 roku był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, od 1949 profesorem i dziekanem wydziału malarstwa Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu i od 1955 profesorem Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej.
Malarstwo Gerżabka wykazuje wpływ koloryzmu Pankiewicza i postimpresjonizmu Bonnarda. Tworzył również witraże dla wielu kościołów. Zajmował się też krytyką artystyczną.
Uczestniczył w wielu wystawach w kraju oraz w Paryżu i Nowym Jorku. Jego obrazy znajdują się głównie w zbiorach Muzeów Narodowych w Gdańsku, Warszawie i Krakowie oraz w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 217-4-23)[4].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (pośmiertnie)[4]
- Krzyż Walecznych (1921)
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)[2]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[6]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Adam Gerżabek M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2023-11-16].
- ↑ a b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Absolwenci 1883–1939 | II Liceum Ogólnokształcące [online], www.sobieski.krakow.pl [dostęp 2023-11-16].
- ↑ a b c d Cmentarz Stare Powązki: ADAM GERZĄBEK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05].
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 61)
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Artyści plastycy okręgu warszawskiego 1945–1970. Słownik biograficzny (przewodniczący rady programowej Andrzej Janota), Warszawa 1972, s. 148.
- Tomasz Adam Pruszak, Malarstwo polskie ze zbiorów Narodowego Banku Polskiego, Wyd. Rosikon Press, ISBN 978-83-88848-69-8, Warszawa 2009, s. 48 i 86f.
