ARA San Luis (1973)
 „San Luis” w stoczni (2004) | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Projekt | IK 68 |
| Historia | |
| Stocznia | Howaldtswerke-Deutsche Werft, Kilonia |
| Położenie stępki | 1 października 1970 |
| Wodowanie | 3 kwietnia 1973 |
 Armada de la República Argentina | |
| Wejście do służby | 24 maja 1974 |
| Wycofanie ze służby | kwiecień 1997 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość | 55,9 m |
| Szerokość | 6,25 m |
| Zanurzenie | 5,5 m |
| Zanurzenie testowe | 250 m |
| Rodzaj kadłuba | jednokadłubowy |
| Napęd | |
| 4 silniki wysokoprężne, 1 silnik elektryczny o mocy 5000 KM, 1 śruba | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg | 11 300 Mm przy prędkości 4 węzłów na chrapach, 400 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu |
| Sensory | |
| sonar aktywny STN Atlas CSU-3, sonar pasywny DUUG-1D | |
| Uzbrojenie | |
| 14 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe | 8 x 533 mm |
| Wyposażenie | |
| system kierowania ogniem H.S.A. Mk 8, radar nawigacyjny Calypso II, telefon podwodny, 2 peryskopy | |
| Załoga | 31 |
ARA San Luis (S-32) – argentyński okręt podwodny z lat 70. XX wieku, jedna z dwóch zakupionych przez Argentynę niemieckich jednostek typu 209/1200. Okręt został zbudowany w stoczni Howaldtswerke-Deutsche Werft w Kilonii, po czym przewieziony w sekcjach do argentyńskiej stoczni Tandanor w Buenos Aires, gdzie zwodowano go 3 kwietnia 1973 roku. Jednostkę przyjęto do służby w Armada de la República Argentina 24 maja 1974 roku. W czasie służby „San Luis” wziął między innymi udział w argentyńsko-brytyjskim konflikcie o Falklandy, w trakcie którego był jednym z dwóch argentyńskich okrętów podwodnych prowadzących operacje podwodne. Mimo przeprowadzenia kilku ataków na brytyjskie okręty podwodne i nawodne, jednostka nie odniosła sukcesu. Bezskuteczne okazały się również brytyjskie kontrataki na argentyńską jednostkę. Okręt wycofano ze służby w kwietniu 1997 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
ARA[a] „San Luis” jest jednym z kilkudziesięciu zbudowanych okrętów niemieckiego eksportowego typu 209, zaprojektowanego w biurze konstrukcyjnym Ingenieurkontor Lübeck[1]. Okręt należy do drugiej serii jednostek (projekt o sygnaturze IK 68), nazwanej na podstawie przybliżonej wyporności 209/1200, przedłużonej o 1,6 metra w stosunku do pierwszych okrętów[2][3].
Jednostka została zamówiona przez rząd Argentyny w 1968 roku[4][5][b] i zbudowana w stoczni Howaldtswerke-Deutsche Werft w Kilonii, po czym przewieziono ją w sekcjach do argentyńskiej stoczni Tandanor w Buenos Aires (numer budowy A 30)[2][6]. Stępkę okrętu położono 1 października 1970 roku, a zwodowany został 3 kwietnia 1973 roku[2][7][c].
Dane taktyczno–techniczne[edytuj | edytuj kod]
„San Luis” był średniej wielkości okrętem podwodnym konstrukcji jednokadłubowej o długości całkowitej 55,9 metra, szerokości 6,25 metra i zanurzeniu 5,5 metra[4][7]. Kadłub miał średnicę 6,25 metra, a wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 11,3 metra[8]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 1158 ton (bez zbiorników balastowych), a w zanurzeniu 1268 ton[2][d]. Okręt napędzany był na powierzchni i w zanurzeniu przez dwustojanowy silnik elektryczny Siemens o mocy 5000 KM (3680 kW) przy 200 obr./min[8][e], zasilany z czterech baterii akumulatorów po 120 ogniw o łącznej pojemności 11 500 Ah[f], ładowanych przez generatory AEG o mocy po 550 KM, poruszane czterema czterosuwowymi, 12-cylindrowymi silnikami wysokoprężnymi MTU 12V 493 TY60 o mocy 600 KM przy 1450 obr./min każdy[7][8]. Jednowałowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 22 węzły w zanurzeniu (na chrapach 12 węzłów)[2][g]. Zasięg wynosił 6000 Mm przy prędkości 8 węzłów na chrapach (lub 11 300 Mm przy prędkości 4 węzłów) i 400 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu[2]. Ster krzyżowy, umiejscowiony przed pięciołopatową śrubą napędową[9]. Zbiorniki mieściły maksymalnie 85 ton paliwa[2]. Oprócz tego okręt zabierał 4 tony oleju smarowego, 31 ton wody sanitarnej i 19 ton wody pitnej[8]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 250 metrów, zaś autonomiczność 40 dób[9].
Okręt wyposażony był w osiem dziobowych wyrzutni torped kalibru 533 mm, z łącznym zapasem 14 torped[2][7]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało radar nawigacyjny Thomson-CSF Calypso II, telefon podwodny UT-Anlage, system kierowania ogniem (przelicznik torpedowy) H.S.A. Mk 8 Mod 24, sonar STN Atlas CSU-3, sonar pasywny DUUG-1D i bierne urządzenie pomiaru odległości Thomson Sintra DUUX-2C[7][2]. Prócz tego okręt posiadał dwa peryskopy, dwie tratwy ratunkowe, kotwicę i pętlę demagnetyzacyjną MES-Anlage[8].
Załoga okrętu składała się z 5 oficerów oraz 26 podoficerów i marynarzy[2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
24 maja 1974 roku jednostkę pod nazwą ARA „San Luis” przyjęto do służby w Armada de la República Argentina[2][10]. Okręt otrzymał numer taktyczny S-32[2][10].
Konflikt falklandzki[edytuj | edytuj kod]
W przeciwieństwie do bliźniaczej jednostki „Salta”, „San Luis” wziął aktywny udział w argentyńsko-brytyjskim konflikcie o Falklandy[4][11]. Dowódcą jednostki był w tym czasie kmdr por. (capitán de fragata) Fernando Azcueta[12]. Okręt wyszedł na patrol w drugim tygodniu kwietnia 1982 roku, mając na pokładzie 10 torped SST-4 oraz 14 torped Mark 37[12]. Jego rejonem operacyjnym był obszar na północ od Falklandów, gdzie miał atakować okręty brytyjskie według zasad ustalonych przez obowiązujące go zasady użycia broni (rules of engagement – RoE)[13]. W trakcie tego patrolu okręt przeprowadził trzy ataki torpedowe: dwa z użyciem przeznaczonych do ataku na jednostki nawodne niemieckich torped SST-4 oraz jeden atak przy użyciu amerykańskiej torpedy przeciwpodwodnej Mark 37[13]. Celem pierwszych ataków przeprowadzonych 1 maja 1982 roku były średniej wielkości jednostki brytyjskie wyposażone w helikoptery ZOP: fregata rakietowa typu 22 HMS „Brilliant” oraz fregata typu 12 HMS „Yarmouth”[2]. Oba ataki nie przyniosły powodzenia, a okręty brytyjskie przypuściły trwający 20 godzin kontratak za pomocą bomb głębinowych oraz co najmniej jednej torpedy[2][13]. Drugi atak argentyńskiego okrętu, którego celem był okręt podwodny, został przeprowadzony 8 maja[2]. 12 minut po odpaleniu przeciwpodwodnej torpedy Mk 37, z kierunku celu słyszalny był odgłos eksplozji, jednakże Wielka Brytania nigdy nie potwierdziła straty okrętu podwodnego, toteż przypuszcza się, że torpeda mogła eksplodować uderzając w dno[13]. Ostatni atak miał miejsce 10 maja – podobnie jak poprzednie przeprowadzony został bez użycia peryskopu[2]. Jego celami były fregaty rakietowe typu 21: HMS „Arrow” i HMS „Alacrity”, przy czym atak na każdy z okrętów nastąpił przy użyciu jednej torpedy na jeden cel[2]. Podobnie jak poprzednie, także ten atak nie przyniósł sukcesu, mimo że na atakującym okręcie usłyszano niewielką eksplozję z kierunku celu 6 minut po odpaleniu torpedy[2]. Co istotne, po wciągnięciu przez HMS „Arrow” jej holowanej przynęty przeciwtorpedowej okazało się, że urządzenie jest zniszczone[2]. Zostało to uznane za dowód, iż brytyjska pułapka zadziałała i zwiodła układ naprowadzania torpedy SST-4[2]. Atak na drugi okręt brytyjski został przeprowadzony w sytuacji szybko zwiększającej się odległości między „San Luis” a celem, w związku z czym przyczyną jego bezskuteczności było prawdopodobnie wyjście HMS „Alacrity” poza zasięg torpedy[2][13]. 19 maja okręt powrócił do bazy w Puerto Belgrano po 40-dniowym rejsie bojowym, przebywając podczas niego w zanurzeniu przez 864 godziny[14].
Koniec służby[edytuj | edytuj kod]
W 1985 roku jednostkę przeniesiono do rezerwy[2]. W 1992 roku „San Luis” rozpoczął w krajowej stoczni Domecq García w Buenos Aires modernizację, mającą obejmować m.in. wymianę silników, wyposażenia elektronicznego oraz uzbrojenia[2][7]. W styczniu 1997 roku wstrzymano prace i nigdy ich nie ukończono[2]. W kwietniu 1997 roku jednostka została wycofana ze służby i zakonserwowana[7][15]. Skanibalizowany okręt istniał jeszcze w 2011 roku[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ARA – Armada de la Republica Argentina – Marynarka Wojenna Republiki Argentyny.
- ↑ Ehlers 2013a ↓, s. 72 podaje, że okręt został zamówiony w 1969 roku.
- ↑ Moore 1975 ↓, s. 27, Moore 1979 ↓, s. 26 i Moore 1981 ↓, s. 25 podają, że okręt został zwodowany 2 maja 1973 roku.
- ↑ Moore 1975 ↓, s. 27 podaje, że wyporność wynosiła 980/1230 ton; Moore 1979 ↓, s. 26, Moore 1981 ↓, s. 25, Moore 1985 ↓, s. 10, Sharpe 1988 ↓, s. 10 – 1185/1285 ton; Gogin 2018 ↓ i Fontenoy 2007 ↓, s. 330 podają wyporność wynoszącą 1140/1248 ton, zaś Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 11 i Sharpe 1990 ↓, s. 11 1248/1440 ton.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 330 podaje, że moc siłowni wynosiła 1500 KM.
- ↑ Łączna masa akumulatorów wynosi 257 ton[8].
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 330 podaje, że okręt osiągał prędkość 10 węzłów na powierzchni i 17,5 węzła w zanurzeniu; Moore 1975 ↓, s. 27, Moore 1979 ↓, s. 26, Moore 1981 ↓, s. 25, Moore 1985 ↓, s. 10, Sharpe 1988 ↓, s. 10 i Sharpe 1990 ↓, s. 11 podają, że okręt osiągał prędkość 10 węzłów na powierzchni i 22 węzły w zanurzeniu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 330.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Ehlers 2013b ↓, s. 87.
- ↑ Moore 1975 ↓, s. 27.
- ↑ a b c Moore 1985 ↓, s. 10.
- ↑ Sharpe 1990 ↓, s. 11.
- ↑ Ehlers 2013a ↓, s. 73.
- ↑ a b c d e f g Gogin 2018 ↓.
- ↑ a b c d e f Ehlers 2013b ↓, s. 86.
- ↑ a b Ehlers 2013b ↓, s. 86-87.
- ↑ a b Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 11.
- ↑ Mitrofanov 2002 ↓, s. 61-62.
- ↑ a b Mitrofanov 2002 ↓, s. 61.
- ↑ a b c d e Harper 1994 ↓, s. 9-12.
- ↑ Mitrofanov 2002 ↓, s. 62.
- ↑ Saunders 2004 ↓, s. 10.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hartmut Ehlers. Niemieckie okręty podwodne po II wojnie światowej. Część VII. „Okręty Wojenne”. Nr 3 (119), 2013. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Hartmut Ehlers. Niemieckie okręty podwodne po II wojnie światowej. Część VIII. „Okręty Wojenne”. Nr 4 (120), 2013. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Ivan Gogin: SALTA submarines (1974). Navypedia. [dostęp 2019-01-07]. (ang.).
- Steven R. Harper: Submarine Operations During Falklands War. Naval War College, Newport, 17 czerwca 1994. [dostęp 2019-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-08)]. (ang.).
- Aleksandr Mitrofanov. Argentyńskie okręty podwodne w konflikcie falklandzkim. „Okręty Wojenne”. Nr 4 (54), 2002. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1975-76. London: Jane’s Yearbooks, 1975. ISBN 0-531-03251-5. (ang.).
- John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1979-80. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1979. ISBN 0-531-03913-7. (ang.).
- John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1981-82. London: Jane’s Information Group Ltd, 1981. ISBN 0-7106-0728-8. (ang.).
- John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1984-85. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1985. ISBN 0-7106-0795-4. (ang.).
- Stephen Saunders (red.): Jane’s Fighting Ships 2004–2005. London: Jane’s Information Group Ltd, 2004. ISBN 0-7106-2623-1. (ang.).
- Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1988-89. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1988. ISBN 0-7106-0858-6. (ang.).
- Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1990-91. London: Jane’s Defence Data, 1990. ISBN 0-7106-0904-3. (ang.).