Światowa Stolica Książki
Światowa Stolica Książki – tytuł przyznawany co roku przez UNESCO jako wyróżnienie dla najlepszego przygotowanego przez dane miasto programu promującego książki i czytelnictwo.
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, od którego wywodzi się Światowa Stolica Książki, jest obchodzony co roku od 23 kwietnia 1995, a od roku 2001 oficjalnie wyznacza pierwszy dzień kadencji danego miasta jako Światowej Stolicy Książki.
O tytule[edytuj | edytuj kod]
W związku z sukcesem Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich, UNESCO postanowiło stworzyć tytuł Światowej Stolicy Książki, który jako pierwsze miasto otrzymał Madryt.
Do komisji przyznającej tytuł Światowej Stolicy Książki UNESCO zaprosiło przedstawicieli z Międzynarodowego Stowarzyszenia Wydawców, Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich oraz Międzynarodowej Federacji Sprzedawców Książek. Uwzględnienie tych instytucji zapewnia, że wszystkie trzy największe grupy w branży księgarskiej mają wpływ na wybór Światowej Stolicy Książki.
Oprócz programu Światowej Stolicy Książki, UNESCO organizuje również inne inicjatywy promujące literaturę takie jak Miasto Literatury, które działa w ramach Sieci Kreatywnych Miast UNESCO[1].
Kryteria przyznania tytułu[edytuj | edytuj kod]
Komisja oczekuje, że programy miast kandydujących, promujące książki i czytelnictwo, posiadać będą wsparcie prezydenta miasta. Pozostałe kryteria, na które zwraca uwagę komisja to m.in.[2]:
- zaangażowanie na poziomie miejskim, regionalnym, krajowym i międzynarodowym, w tym zaangażowanie organizacji branżowych i pozarządowych, a także przewidywany wpływ przygotowanego programu;
- przedłożenie programu działań stworzonego specjalnie na potrzeby projektu Światowa Stolica Książki, który zostanie wdrożony w roku, gdy miasto będzie posiadało ten tytuł, wraz z przewidywanymi długofalowymi korzyściami dla zaangażowanych partnerów i całego społeczeństwa;
- zarys przewidywanych wydatków wraz z zakładanymi strategiami pozyskania środków;
- ilość i jakość jednorazowych i cyklicznych aktywności organizowanych przez miasto-kandydata we współpracy z krajowymi, regionalnymi i międzynarodowymi organizacjami reprezentującymi pisarzy, wydawców, księgarzy i bibliotekarzy, tak by zapewnić reprezentację i udział przedstawicieli wszystkich przemysłów związanych z książką, a także środowiska pisarzy i naukowców;
- ilość i jakość innych wartych uwagi projektów, których celem jest promocja i wspieranie książki i czytelnictwa;
- zgodność z zasadami wolności słowa, wolności publikacji i dystrybucji informacji, na podstawie zapisów Konstytucji UNESCO, a także artykułu 19 i 27 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i umowy florenckiej o liberalizacji rynku dóbr o charakterze kulturalnym.
Światowe Stolice Książki[edytuj | edytuj kod]
Lista miast które otrzymały tytuł Światowej Stolicy Książki:
| Rok | Miasto | Państwo |
|---|---|---|
| 2001 | Madryt | Hiszpania |
| 2002 | Aleksandria | Egipt |
| 2003 | Nowe Delhi | Indie |
| 2004 | Antwerpia[3] | Belgia |
| 2005 | Montreal[4] | Kanada |
| 2006 | Turyn[5] | Włochy |
| 2007 | Bogota[6] | Kolumbia |
| 2008 | Amsterdam[7] | Holandia |
| 2009 | Bejrut[8] | Liban |
| 2010 | Lublana[9] | Słowenia |
| 2011 | Buenos Aires[10] | Argentyna |
| 2012 | Erywań[11] | Armenia |
| 2013 | Bangkok[12] | Tajlandia |
| 2014 | Port Harcourt[13] | Nigeria |
| 2015 | Inczon[14] | Korea Południowa |
| 2016 | Wrocław[15] | Polska |
| 2017 | Konakry[16] | Gwinea |
| 2018 | Ateny[17] | Grecja |
| 2019 | Szardża[18] | Zjednoczone Emiraty Arabskie |
| 2020 | Kuala Lumpur[19] | Malezja |
| 2021 | Tbilisi[20] | Gruzja |
| 2022 | Guadalajara[21] | Meksyk |
| 2023 | Akra[22] | Ghana |
| 2024 | Strasburg[23] | Francja |
Wrocław Światową Stolicą Książki[edytuj | edytuj kod]
24 czerwca 2014, podczas spotkania w Paryżu, komisja UNESCO zdecydowała, że tytuł Światowej Stolicy Książki w roku 2016 nosić będzie Wrocław. Komisja, na czele z Iriną Bokovą, wybrała Wrocław ze względu na złożony przez miasto program promocji czytelnictwa, który zakłada pracę na poziomie lokalnym, regionalnym jak i międzynarodowym. Wrocław jest pierwszym miastem w Polsce, które uzyskało ten tytuł UNESCO.
Kadencja Wrocławia jako Światowej Stolicy Książki rozpoczęła się 23 kwietnia 2016 roku i trwała dokładnie rok. Hymnem wydarzenia był wiersz Tadeusza Różewicza pt. Włosek poety[24]. W tym samym czasie miasto pełniło również rolę Europejskiej Stolicy Kultury 2016[15].
Pozostali kandydaci którzy ubiegali się o tytuł Światowej Stolicy Książki to Brasilia w Brazylii, Montilla w Hiszpanii oraz Szardża w Zjednoczonych Emiratach Arabskich[25].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sieć Kreatywnych Miast UNESCO.
- ↑ Kryteria Przyznania Tytułu
- ↑ IFLA Antwerpia Światową Stolicą Książki 2004
- ↑ Ogłoszenie Montrealu Światową Stolicą Książki 2005
- ↑ Ogłoszenie Turynu Światową Stolicą Książki 2006
- ↑ Ogłoszenie Bogoty Światową Stolicą Książki 2007
- ↑ Ogłoszenie Amsterdamu Światową Stolicą Książki 2008
- ↑ Ogłoszenie Bejrutu Światową Stolicą Książki 2009
- ↑ Ogłoszenie Lublany Światową Stolicą Książki 2010
- ↑ Ogłoszenie Buenos Aires Światową Stolicą Książki 2011
- ↑ Ogłoszenie Erywania Światową Stolicą Książki 2012
- ↑ Ogłoszenie Bangkoku Światową Stolicą Książki 2013
- ↑ Ogłoszenie Portu Harcourt Światową Stolicą Książki 2014
- ↑ Ogłoszenie Incheon Światową Stolicą Książki 2015
- ↑ a b Ogłoszenie Wrocławia Światową Stolicą Książki 2016
- ↑ Ogłoszenie Konakry Światową Stolicą Książki 2017
- ↑ Ogłoszenie Ateny Światową Stolicą Książki 2018
- ↑ Ogłoszenie Szardża Światową Stolicą Książki 2019
- ↑ Ogłoszenie Kuala Lumpur Światową Stolicą Książki 2020
- ↑ Ogłoszenie Tbilisi Światową Stolicą Książki 2021
- ↑ Ogłoszenie Guadalajary Światową Stolicą Książki 2022
- ↑ Ogłoszenie Akry Światową Stolicą Książki 2023
- ↑ Ogłoszenie Strasburgu Światową Stolicą Książki 2024
- ↑ „Włosek poety” zabrzmi na Rynku. Ty też zaśpiewaj! [online], www.wroclaw.pl [dostęp 2023-02-16] (pol.).
- ↑ World Book Capital 2016 Decision of the Selection Committee Letter
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- UNESCO: World Book Capital City
- Network of Creative Cities
- Amsterdam World Book Capital 2008: Official web site. amsterdamworldbookcapital.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-14)].
- Beirut World Book Capital 2009: Official web site
- Lublana World Book Capital 2010: Official web site. en.ljubljanasvetovnaprestolnicaknjige.si. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-25)].
- Buenos Aires World Book Capital 2011: Official web site. capitaldellibro2011.gob.ar. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-28)].
- Erywań World Book Capital 2012: Official web site
- Bangkok World Book Capital 2013: Official web site. bangkokworldbookcapital2013.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-21)].
- Port Harcourt World Book Capital 2014: Official web site
- Incheon World Book Capital 2015: Official web site. worldbookcapital2015.incheon.go.kr. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-24)].
- Wrocław World Book Capital 2016: Official web site
- Konakry World Book Capital 2017: Official web site
- Ateny World Book Capital 2017: Official web site. athens2018.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-13)].