Świątynia Pomony (Poczdam)
Świątynia Pomony (niem. Pomonatempel) – klasycystyczny pawilon z początku XIX w. projektu Karla Friedricha Schinkla położony poniżej belwederu na wzgórzu Pfingstberg w północnym Poczdamie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Świątynia została wzniesiona w 1800 na zlecenie tajnego radcy Carla Ludwiga von Oesfelda (1741-1804) na terenie jego winnicy. Budynek poświęcony był Pomonie, rzymskiej bogini sadów, ogrodów i drzew owocowych. Pawilon uchodzi za pierwszy zrealizowany projekt Karla Friedricha Schinkla[2][3]. Świątynia służyła jako herbaciarnia.
W 1817 teren ten zakupił król Prus Fryderyk Wilhelm III. Późniejsze plany Fryderyka Wilhelma IV budowy pałacu na wzgórzu Pfingstberg przewidywały zburzenie świątyni. Realizacja tych projektów została przerwana z powodu braku wystarczających środków pieniężnych. Z wzorowanego na włoskiej architekturze renesansu pałacu, zrealizowano jedynie element z dwoma wieżami. Świątynia Pomony nie została zburzona.
Wraz z budową Muru Berlińskiego świątynia Pomony i belweder na wzgórzu Pfingstberg znalazły się na terenie ziemi niczyjej i popadły w ruinę. Po zjednoczeniu Niemiec pawilon został odbudowany w 1992–1993 dzięki pomocy Fundacji Hermanna Reemtsmy z Hamburga. Obecnie budynek jest własnością Fundacji Pruskie Pałace i Ogrody Berlin-Brandenburg (niem. Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg), a podlega zarządowi stowarzyszenia Förderverein Pfingsteberg in Potsdam e.V.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Pawilon powstał na planie kwadratu. Projekt wzorowany był na greckiej świątyni – bezpośrednią inspiracją był najprawdopodobniej Erechtejon na ateńskim Akropolu[4].
Z przodu budynku znajduje się portyk wsparty na czterech jońskich kolumnach, zwieńczony trójkątnym szczytem. Na dachu urządzono taras przykryty namiotem przeciwsłonecznym z gęsto tkanego płótna. Namiot dodano najprawdopodobniej dopiero za czasów Fryderyka Wilhelma III[5] Schody na taras umieszczono z tyłu budynku. Wewnątrz znajduje się jedno pomieszczenie z kominkiem pomiędzy dwoma, głębokimi niszami.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg: Potsdamer Schlösser und Gärten,. 1993. (niem.).
- ↑ Martin Steffens: K. F. Schinkel 1781-1841: An Architect in the Service of Beauty. Taschen, 2003, s. 8-9. ISBN 3-8228-2760-6. [dostęp 2009-02-26]. (ang.).
- ↑ Karl Friedrich Schinkel, Hillert Ibbeken, Elke Blauert, Martina Abri: Karl Friedrich Schinkel: Das architektonische Werk heute= the Architectural work Today. Edition Axel Menges, 2002, s. 12. ISBN 3-932565-25-8. [dostęp 2009-02-26]. (niem. • ang.).
- ↑ Ulrike Laible, Elgin von Gaisberg: Der Pomonatempel auf dem Pfingstberg. W: Karl Friedriech Schinkel. Führer zu seinen Bauten. Tom I: Berlin nd Potsdam. Monachium-Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2008, s. 116. ISBN 978-3-422-06811-7.
- ↑ Ulrike Laible, Elgin von Gaisberg: Der Pomonatempel auf dem Pfingstberg. W: Karl Friedriech Schinkel. Führer zu seinen Bauten. Tom I: Berlin nd Potsdam. Monachium-Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2008, s. 117. ISBN 978-3-422-06811-7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Amtlicher Führer der Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg: Der Pfingstberg in Potsdam. 1995. (niem.).
- Der Potsdamer Pfingstberg und seine Anlagen. Entstehung - Verfall - Wiederaufbau. 2003. (niem.).
- Hartmut Dorgerloh, Michael Scherf: Prussian Residences. Royal Palaces and Gardens in Berlin and Brandenburg'. Berlin: Deutscher Kunstlerverlag Munich, 2005. ISBN 3-422-06580-6. (ang.).
- Christiane Petri: Potsdam und Umgebung. DuMont Reiseverlag, 2005, s. 144. ISBN 3-7701-6610-8. [dostęp 2009-02-26]. (niem.).
- Martin Steffens: K. F. Schinkel 1781-1841: An Architect in the Service of Beauty. Taschen, 2003. ISBN 3-8228-2760-6. [dostęp 2009-02-26]. (ang.).
- Karl Friedrich Schinkel, Hillert Ibbeken, Elke Blauert, Martina Abri: Karl Friedrich Schinkel: Das architektonische Werk heute= the Architectural work Today. Edition Axel Menges, 2002, s. 12. ISBN 3-932565-25-8. [dostęp 2009-02-26]. (niem. • ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Fundacja Pruskie Pałace i Ogrody Berlin-Brandenburg: The Belvedere on the Pfingstenberg. [dostęp 2009-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 stycznia 2009)]. (niem. • ang.).