Świątynia Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej
 Zachowany fragment sanktuarium (obmurowanie brzegu wyspy) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy | 293 p.n.e. |
| Ukończenie budowy | 290 p.n.e. |
Położenie na mapie Rzymu  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Lacjum  | |
 41°53′25″N 12°28′42″E/41,890278 12,478333 | |
Świątynia Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej w Rzymie (łac. Aedes Aesculapii in Insula, dosłownie: Dom Eskulapa na wyspie) – dawne sanktuarium boga Eskulapa na Wyspie Tyberyjskiej[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Świątynia, otwarta 1 stycznia 289 p.n.e., była poświęcona bogu medycyny i uzdrowień Eskulapowi (utożsamianemu z greckim bóstwem Asklepiosem). Według legendy przyczyną zbudowania świątyni była epidemia dżumy w Rzymie na początku III wieku p.n.e. Aby opanować zarazę, Senat postanowił wprowadzić w stolicy kult greckiego boga Asklepiosa. W Księgach sybillińskich znaleziono przyzwolenie na tę decyzję. Do Epidauros w Grecji udała się delegacja dygnitarzy rzymskich w celu sprowadzenia stamtąd posągu boga. Tam, podczas rytuałów w świątyni Asklepiosa, wielki święty wąż (jeden z atrybutów tego boga), wypełznął z sanktuarium i ukrył się na rzymskim statku. Rzymianie uznali to za oznakę przychylności boga. Gdy statek dotarł do Rzymu, święty wąż opuścił statek i skrył się na Wyspie Tyberyjskiej, wskazując w ten sposób lokalizację przyszłej świątyni. Budowę sanktuarium rozpoczęto w 293 p.n.e., a 3 lata później zakończono, co zbiegło się z ustaniem epidemii (uznanym za dowód łaski boga)[1].
Wyspę Tyberyjską przebudowano w taki sposób, aby przypominała rzymski statek triremę, który przywiózł świętego węża. Pośrodku wyspy umieszczono obelisk, przypominający maszt, a brzegi wyspy obmurowano blokami trawertynu, nadając im wygląd okrętowego dziobu i rufy. Wnętrze świątyni zdobiły freski. Oprócz niej wzniesiono kilka innych budynków, m.in. pomieszczenia dla chorych i pielgrzymów, przybywających licznie do rzymskiego asklepiejonu z prośbami o uzdrowienie[1]. Historyk podaje, że cesarz Klaudiusz wydał rozporządzenie nadające wolność każdemu niewolnikowi, który został tam uzdrowiony[a].
Świątynia została zniszczona w średniowieczu, jej ruiny wykorzystano następnie jako źródło materiałów budowlanych. W 1000 r. n.e. cesarz Otton III kazał zbudować na jej pozostałościach bazylikę św. Bartłomieja. Obok, w roku 1585 wzniesiono Szpital Fatebenefratelli (Ospedale San Giovanni Calibita Fatebenefratelli)[1].
Do dziś z dawnej świątyni pozostało niewiele: studnia w pobliżu ołtarza bazyliki (prawdopodobnie czerpano z niej wodę dla starożytnego sanktuarium), kolumny w nawie bazyliki, część obmurowań brzegów wyspy i kilka fragmentów obelisku. Odnaleziono także wiele inskrypcji i figurek wotywnych[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ „Gdy niektórzy obywatele wysyłali na wyspę Eskulapa chorych i wyczerpanych niewolników, aby ich nie leczyć, Klaudiusz zarządził, że wszyscy zesłani na wyspę uzyskają wolność i nie wrócą pod władzę swych panów, jeśli wyzdrowieją. W wypadku, gdy któryś z panów wolał zabić niewolnika niż wysłać na wyspę Eskulapa, ma być postawiony przed sąd pod zarzutem zabójstwa” (Swetoniusz: Żywoty cezarów, Boski Klaudiusz, 25 (tłum. Janina Niemirska-Pliszczyńska).