Tim Krabbé

Tim Krabbé
	Krabbé (Hoogovens Schaaktoernooi 1969)
Algemene informatie
Volledige naam	Hans Maarten Timotheus Krabbé
Geboren	13 april 1943
Geboorteplaats	Amsterdam
Land	Nederland
Beroep	Schrijver, schaker
Werk
Bekende werken	De renner (1978), Het gouden ei (1984), Marte Jacobs (2007)
	Dbnl-profiel
	(en) IMDb-profiel
	Website
Portaal	Literatuur

Hans Maarten Timotheus (Tim) Krabbé (Amsterdam, 13 april 1943) is een Nederlands schrijver, schaker en wielrenner. Naast romans schreef hij verschillende boeken over zijn twee grootste passies: schaken en wielrennen.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Familieleden en opleiding[bewerken | brontekst bewerken]

Krabbé stamt uit een creatieve familie. Zijn grootvader Hendrik Maarten Krabbé en vader Maarten Krabbé waren bekende kunstschilders; zijn moeder, Margreet Reiss (1914-2002), was schrijfster van proza en ondertiteling van buitenlandse bioscoopfilms; zijn broer Jeroen Krabbé is acteur, regisseur en kunstschilder en zijn halfbroer Mirko Krabbé is multimediakunstenaar en ontwerper.

in 1960 voltooide Tim Krabbé de HBS-B aan het Spinoza Lyceum in Amsterdam en studeerde enige tijd psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Krabbé is gehuwd geweest met Liz Snoijink, met wie hij een zoon heeft. Naast schrijven en schaken heeft hij wat geacteerd (onder andere in het satirische VARA-televisieprogramma Hadimassa).

Citaat: 'Iedereen heeft een leeftijd die hij zijn hele leven is. Toen we het daar in gezelschap eens over hadden, riep iemand tegen mij: "Jij bent dertien." Ik vond dat een ongelooflijk compliment. In m’n hart ben ik ook hoogstens dertien; dat moet wel duidelijk maken wat ik van m'n eigen karakter vind.' (HP/De Tijd, 15-2-1991).

Vanuit zijn schaak- en wielrenachtergrond bediende hij zich in zijn romans bij gelegenheid van uitdrukkingen en metaforen die verband hielden met deze hem vertrouwde sporten. Zo luidt bijvoorbeeld de slotzin van zijn roman Vertraging, die in het geheel niet over schaken gaat, in schaaktermen over een van de personages, de Vlaamse Moniek Ilegems (sinds haar huwelijk met een Australiër genaamd Monica George): ¨Ze had een zet gedaan in een spel dat ze nog niet kon overzien, maar iets zei haar: een beslissende.¨

Schrijver[bewerken | brontekst bewerken]

Krabbé was aanvankelijk vooral actief als journalist (onder andere voor Vrij Nederland). Na enige inspanningen werd 'H.M.T.K.' redacteur van het studentenweekblad Propria Cures, waarvan hij ook al gastredacteur was geweest. Al snel werd hij schrijver van beroep. Sinds 1967 leeft hij van de pen. In dat jaar debuteerde hij met De werkelijke moord op Kitty Duisenberg. Het boek is nooit herdrukt.

In januari 1977 stapte hij op bij opinieweekblad De Tijd, nadat een column van hem over minister van justitie Dries van Agt en diens beleid inzake de filmkeuring geweigerd was. In de column schreef hij onder meer: "Van Agt is een manke kraanvogel op zijn eerste dansles".^[1]

Krabbé (rechts) met actrice Liz Snoijink (midden) in 1988

Krabbé liet zich voor zijn literaire werk inspireren door Willem Frederik Hermans. In meerdere boeken komt de semi-journalistieke stijl van de nieuw-realisten terug. Anderzijds kan een deel van Krabbé's werk ook neoromantisch genoemd worden. Een voorbeeld hiervan is Kathy’s dochter. Zijn romans zijn in zestien talen vertaald. In totaal schreef hij 28 boeken. Vier boeken zijn verfilmd. Zijn grootste succes is Het gouden ei, dat gaat over de zoektocht van een man naar het lot van zijn vriendin als die spoorloos verdwijnt bij een Frans benzinestation. De verfilming door George Sluizer onder de titel Spoorloos won in 1988 het Gouden Kalf voor de beste Nederlandse film. De film wordt nog steeds vertoond in Amerika. In 1993 werd daar een remake gemaakt onder de titel The Vanishing.

De grot werd in 2001 verfilmd door Martin Koolhoven, die daarmee een Gouden Kalf won. Voor beide films schreef Krabbé zelf het scenario. Met zijn roman Vertraging won hij in 1995 de Gouden Strop. Toch wil Krabbé niet als misdaadauteur worden beschouwd. Bij de aanvaarding van de prijs maakte de schrijver duidelijk dat hij niets met misdaadromans te maken heeft of wil hebben, dat Vertraging geen misdaadboek is en dat hij de prijs alleen aanvaardde vanwege de spanning die het boek oproept.

Krabbé's genres zijn: poëzie, roman, novelle, korte verhaal, column, essay en biografie. Krabbé is de auteur van het 74ste Boekenweekgeschenk, Een Tafel vol Vlinders, dat in de Boekenweek van 2009 verscheen.

In november 2019 verscheen Vrienden, een kroniek, een lijvig non-fictie true-crime-boek (800 pagina's) over Ferdi Elsas, de in 2009 overleden werkloze ingenieur uit Landsmeer, die in 1988 werd veroordeeld wegens de ontvoering en moord op Gerrit Jan Heijn en die hij na zijn veroordeling veertien jaar lang bezocht tijdens zijn gevangenisstraf in de Bijlmerbajes, de gevangenis in Scheveningen, de TBS-kliniek Van Mesdag in Groningen en in Veenhuizen. Naar eigen zeggen bezocht hij hem 142 keer.^[2] Bovendien sloot Krabbé een innige vriendschap met Els Hupkes, de vrouw van de ontvoerder – ze kregen zelfs een verhouding.^[3]

Schaken[bewerken | brontekst bewerken]

Van 1967 tot 1972 behoorde hij tot de beste twintig schakers van Nederland. Krabbé won onder meer de 30e editie van het Daniël Noteboom-toernooi in Leiden, in 1970. Hij heeft een aantal schaakproblemen geanalyseerd en studies daarover gepubliceerd.

Wielrennen[bewerken | brontekst bewerken]

Krabbé had enige bekendheid als wielrenner. In de jaren zeventig reed hij wielerwedstrijden als amateur, zowel in Nederland als in Frankrijk. Hij was lid van de Weesper wielerclub GGMC. Hij werd geen toprenner, maar het leverde hem wel stof op voor verhalen en voor de roman De renner en voor zijn Wielerverhalen.

Prijzen[bewerken | brontekst bewerken]

1970 - Eervolle vermelding van de jury van de Reina Prinsen Geerligsprijs voor Flanagan, of het einde van het beest
1988 - Gouden Kalf voor de verfilming van Het gouden ei
1993 - Diepzee-prijs voor Het gouden ei
1995 - De Gouden Strop voor Vertraging
2001 - Gouden Kalf voor Martin Koolhoven voor de regie van De grot

Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]

1967 - De werkelijke moord op Kitty Duisenberg (roman)
1970 - Flanagan of het einde van een beest (roman)
1972 - Fischer, schaak-biografie (non-fictie)
1973 - Vijftien goede gedichten (poëzie)
1974 - Schaakkuriosa (schaakboek)
1975 - Red desert penitentiary (novelle)
1977 - Nieuwe schaakkuriosa (schaakboek)
1978 - De stad in het midden (verhalen)
1978 - De renner (roman)
1980 - Vier wielerverhalen (verhalen)
1984 - 43 Wielerverhalen (verhalen)
1984 - Het gouden ei (roman)
1985 - Chess curiosities (schaakboek)
1986 - De man die de Babson task wilde maken (schaakessay)
1989 - De scherprechter van Korfoe (novelle)
1991 - De matador en andere verhalen (verhalen)
1994 - Vertraging (roman, eerder verschenen als feuilleton in dagblad de Volkskrant)
1995 - De paardentekenaar (verhalen)
1996 - De verdwenen verdwijning en andere verhalen (verhalen)
1997 - De grot (roman)
1998 - Mooi verhaal 1998 (verhalen)
2002 - Kathy's dochter (roman)
2004 - Drie Slechte Schaatsers (novelle)
2005 - Een Goede Dag voor de Ezel (roman)
2007 - Marte Jacobs (roman)
2009 - Een tafel vol vlinders (Boekenweekgeschenk) (novelle), CPNB/Prometeus, Amsterdam, ISBN 978 90 5965 084 8
2009 - Boekenweek CV 2009, Tim Krabbé. Nu met prijsvraag, cadeau van de Openbare Bibliotheek om de Boekenweek te vieren. CPNB, openbare bibliotheek, ISBN 978 90 5965 086 2
- Hierin een korte biografie, een lijst van Tim Krabbé-uitgaven, een toelichting van het boekenweekgeschenk en de prijsvraag.
2012 - Wij zijn maar wij zijn niet geschift (over het bloedbad op Columbine High School in Columbine, Verenigde Staten)^[4]
2015 - De veertiende etappe - 71 wielerverhalen, waarin opgenomen 43 wielerverhalen (verhalen)
2019 - Vrienden (verhalen)
2020 - De veertiende etappe
2022 - Meester Jacobson
2022 - Onkrijgbaarheid

Verfilmingen[bewerken | brontekst bewerken]

Flanagan (Adriaan Ditvoorst, 1975)
De paardentekenaar (Thijs Chanowski, 1983; korte film naar het gelijknamige verhaal)
Red Desert Penitentiary (George Sluizer, 1984; naar het gelijknamige boek)
Spoorloos (George Sluizer, Nederland, 1988, naar Het gouden ei)
The Vanishing (George Sluizer, Amerika, 1993, naar Het gouden ei)
De grot (Martin Koolhoven, 2001, naar De grot)

Familie Krabbé[bewerken | brontekst bewerken]

Hendrik Maarten Krabbé (Londen, 1868 – Amsterdam, 1931) – kunstschilder
- Maarten Krabbé (Laren, 1908 – Amsterdam, 2005) – kunstschilder
  - Tim Krabbé (Amsterdam, 1943) – schrijver, schaker en wielrenner
  - Jeroen Krabbé (Amsterdam, 1944) – acteur, filmregisseur en kunstschilder
    - Martijn Krabbé (Amsterdam, 1968) – radio- en televisiepresentator
    - Jasper Krabbé (Amsterdam, 1970) – graffitischrijver en kunstschilder
  - Mirko Krabbé (Amsterdam, 1960) – beeldend kunstenaar en ontwerper