Taran en de Toverketel

Taran en de Toverketel
(Filmposter op en.wikipedia.org)
Regie	Ted Berman Richard Rich
Producent	Joe Hale Ron Miller
Scenario	David Jonas Ted Berman Richard Rich Lloyd Alexander (roman)
Hoofdrollen	Grant Bardsley Susan Sheridan Freddie Jones Nigel Hawthorne John Hurt John Byner
Muziek	Elmer Bernstein
Distributie	Walt Disney Pictures
Première	24 juli 1985
Genre	Animatie
Speelduur	80 minuten
Taal	Engels
Land	Verenigde Staten
Budget	US$ 44 miljoen (van 1973 t/m 1985)
Opbrengst	US$ 21 miljoen[1]
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal    Film

Taran en de Toverketel (originele titel The Black Cauldron) is een Amerikaanse animatiefilm uit 1985, geproduceerd door The Walt Disney Company. Het is de 25e lange tekenfilm van Disney.

De film is losjes gebaseerd op de eerste twee boeken van de vijfdelige kinderboekenserie De Avonturen van Taran van Lloyd Alexander, die op haar beurt was geïnspireerd op verhalen uit de Welshe mythologie (de Mabinogion in het bijzonder).^[2]

Het verhaal[bewerken | brontekst bewerken]

Taran is een jonge varkenshoeder in het fictieve land Prydain, die bij de druïde Dallben inwoont. Hij droomt ervan om ooit een held of ridder te worden, maar voorlopig zit er weinig meer voor hem in dan varkenshoeden. Hij moet echter passen op het wel heel bijzondere varken Hen Wen, dat helderziend is. De gevreesde Gehoornde Koning, die erop uit is om de macht in Prydain te grijpen, is naar het varken op zoek om via Hen Wen te weten te komen waar de Toverketel zich bevindt. Dit is een zwarte ketel met magische krachten, die eeuwen geleden op geheimzinnige wijze ontstond toen een kwaadaardige vorst in een zee van kokend metaal werd geworpen. De Gehoornde Koning wil nu dankzij de toverkracht van de ketel zijn eigen leger van gestorven soldaten weer tot leven wekken.

Dankzij de helderziendheid van Hen Wen krijgt Dallben weet van de slechte plannen van de Koning. Dallben geeft aan Taran de opdracht om Hen Wen verstoppen, wat in eerste instantie mislukt; Hen-Wen wordt op het open veld gegrepen door een gwythaint, een van de vliegende wyverns die er door de Koning op uit is gestuurd om te spioneren. Tevens ontmoet Taran hier het harige en altijd hongerige wezentje Gorgi, dat hem gezelschap wil blijven houden.

Nadat Taran het kasteel van de Gehoornde Koning heeft bereikt, wordt hij ontdekt en gevangengezet. Uiteindelijk weet hij zich uit zijn kerker te bevrijden en met behulp van een magisch zwaard lukt het hem om ook Hen Wen te bevrijden. In het kasteel treft Taran tevens de gevangen minstreel Fliere Flam en prinses Eilonwy aan. De drie weten samen met Gorgi en Hen Wen uit het kasteel te ontsnappen. Het gezelschap besluit om bij elkaar te blijven en samen op zoek te gaan naar de Toverketel.

Ze belanden in een bos, waar ze een elfenvolk ontmoeten. De elfen beloven op Hen-Wen te zullen passen en helpen Taran en zijn vrienden verder op weg. De toverketel blijkt uiteindelijk in handen te zijn van drie heksen, aan wie Taran zijn magische zwaard afstaat in ruil voor de toverketel. Dan blijkt dat de ketel niet kan worden vernietigd; wel kan zijn verderfelijke kracht worden tegengehouden wanneer iemand zichzelf zich vrijwillig opoffert door in de ketel te springen.

Dan wordt het gezelschap gevangengenomen door de soldaten van de Gehoornde Koning, die Taran en zijn vrienden is blijven volgen. Zonder zwaard kan Taran zich niet meer verdedigen. De Koning weet zodoende de toverketel toch in handen te krijgen. Taran en zijn vrienden worden in het kasteel van de Gehoornde Koning vastgebonden, zodat ze met hun eigen ogen diens triomf moeten aanschouwen. De Gehoornde Koning begint met het creëren van een leger zombies dat het land moet veroveren.

Gorgi, die als enige van het gezelschap is ontsnapt, slaagt erin Taran en de rest van de vrienden te bevrijden. Gorgi verhindert vervolgens het plan van Koning door uit vrije wil in de ketel te springen, nadat Taran dit eerst wilde doen. Doordat de kracht van de ketel nu is gebroken, sterven de tot leven gewekte zombies weer en het plan van de Gehoornde Koning is tot falen gedoemd. De op wraak beluste Gehoornde Koning wil eerst zijn helpertje Kruiper en even later Taran offeren aan de ketel – die alweer op een volgend slachtoffer uit is – maar vervolgens wordt hij zelf de ketel in gezogen. Het kasteel van de Gehoornde Koning stort geheel in nu diens macht en heerschappij ten einde zijn, maar Taran en zijn vrienden kunnen op tijd ontkomen. De onverwoestbare toverketel graaft zichzelf in, om even later ergens buiten het kasteel weer op te duiken.

Even later komen de drie heksen de ketel weer opeisen, omdat Taran er toch niks aan heeft. Ze bieden in ruil voor de ketel eerst het magische zwaard weer aan. Fliere Flam weet de heksen te overtuigen in plaats daarvan de ketel te ruilen voor het uit de dood terugbrengen van Gorgi. Het gezelschap is hierdoor weer compleet en de gelukkige Taran keert samen met zijn vrienden terug naar Dallben, die dankzij Hen Wens helderziendheid al van de goede afloop van het avontuur op de hoogte is.

Rolverdeling[bewerken | brontekst bewerken]

Engelse stemmen[bewerken | brontekst bewerken]

Nederlandse stemmen[bewerken | brontekst bewerken]

Achtergronden[bewerken | brontekst bewerken]

Taran en de Toverketel verschilt in een aantal opzichten opmerkelijk van alle andere lange Disney-tekenfilms. Hoewel de film zoals gebruikelijk ook humoristische scènes kent, is de sfeer over het algemeen veel beklemmender en griezeliger. Ook zijn er geen speciale liedjes die in de film worden gezongen, iets wat normaal gesproken wel wordt gedaan in Disney-animatiefilms. Het verschil is terug te zien in de beoordeling die de film wereldwijd kreeg. In Nederland is het bijvoorbeeld de enige tekenfilm van Walt Disney die niet geschikt wordt geacht voor alle leeftijden, maar met de kijkwijzer "meekijken gewenst vanaf 6 jaar".

Productie[bewerken | brontekst bewerken]

Taran en de Toverketel was de eerste film waarin Disney experimenteerde met het APT-proces, welke diende als vervanging voor de klassieke xerografie. De techniek bracht echter wel extra kosten met zich mee. De film werd hierdoor de duurste film van 1985.^[3] Ook was Taran en de Toverketel de eerste Disneyfilm waarin computeranimatie werd gebruikt (CGI).

Al tijdens de productie ontstond bij Disney de vraag of de film wellicht te eng en grimmig zou worden voor het doelpubliek. Daarom en omdat de film oorspronkelijk sowieso nogal lang was werd er flink in het scenario gesnoeid. Zo verdween de scène waarin Taran en zijn vrienden in een draaikolk belanden en het bewustzijn verliezen, om vervolgens bij de elfen te ontwaken. Vooral scènes met het ondode leger werden eruit geknipt. Een scène waarvan duidelijk merkbaar is dat hij is verwijderd, is die waar via een silhouet te zien is hoe een van de zombies die uit de ketel komt een gewone krijger van de Gehoornde Koning doodt. Doordat deze scène uit de film is geknipt is er duidelijke onderbreking van de muziek in de geluidsband te horen. Andere verwijderde scènes zijn die waarin Taran een vijand doodt met zijn zwaard, en een waarin een man oplost in mist. Alles bij elkaar is er ca. 12 minuten van de oorspronkelijke film verdwenen.^[4] Al deze aanpassingen in het script konden echter niet voorkomen dat critici de film nog steeds te grimmig vonden voor kijkers van alle leeftijden. De MPAA gaf de film bij de originele uitgave een PG-rating; de eerste keer ooit dat een Disneyfilm een dergelijke rating kreeg.^[3] De film dreigde zelfs een PG-13 rating te krijgen indien bovengenoemde scènes niet zouden zijn verwijderd.

Sinds september 2009 is een geremasterde versie van de film in omloop, maar hierbij zijn de in 1985 verwijderde scènes niet teruggeplaatst. Na een petitie voor een ongecensureerde versie kwam Disney met een reactie dat na zoeken in de archieven vooralsnog geen 'ongealterd filmnegatief' is teruggevonden.

Uitgave en ontvangst[bewerken | brontekst bewerken]

De film werd voor het eerst uitgebracht op 24 juli 1985. Na deze originele uitgave is de film lange tijd uit de roulatie geweest. Pas op 4 augustus 1998 kwam de film uit op VHS. Op 3 oktober 2000 verscheen de DVD-versie.

De film was bij de originele uitgave financieel een grote mislukking^[5], maar heeft in de loop der jaren toch min of meer een cultstatus verkregen.

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

• (en)  Taran en de Toverketel in de Internet Movie Database