Sigmund Romberg

Sigmund Romberg
Sigmund Romberg in 1949
Algemene informatie
Volledige naam	Zsigmund Romberg; Sigmund Romberg; Sigmond Romberg
Geboren	29 juli 1887
Geboorteplaats	Nagykanizsa
Overleden	9 november 1951
Overlijdensplaats	New York
Land	Verenigde Staten
Werk
Genre(s)	symfonische muziek, HaFaBramuziek, operette, musical, filmmuziek
Beroep	componist en dirigent
Instrument(en)	viool, piano
(en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) MusicBrainz-profiel
Portaal    Muziek

Sigmund Romberg, ook: Sigmond Romberg, eigenlijk: Zsigmund Romberg (Nagykanizsa, 29 juli 1887 – Hartsdale (New York), 9 november 1951) was een Amerikaans componist en dirigent van Hongaarse afkomstig uit een Duits Joods gezin. Zijn vader was amateurmuzikant en zijn moeder dichteres.

Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]

Jeugd en opleiding[bewerken | brontekst bewerken]

Romberg begon op zesjarige leeftijd met vioollessen en kreeg vanaf zijn achtste levensjaar pianolessen. Omdat zijn ouders wilden dat hij ingenieur werd, kreeg hij zijn basisopleiding op de Osiek Realschool. Op deze school speelde hij al in het schoolorkest. Na zijn basisopleiding studeerde hij aan het Polytechnisch instituut in Wenen. Tegelijkertijd studeerde hij bij Richard Heuberger compositie. In Wenen beleefde hij de laatste periode van de Weense operette met Franz Lehár, Robert Stolz en Emmerich Kálmán.

Pianist in restaurants[bewerken | brontekst bewerken]

Vanuit Wenen vertrok hij eerst naar Londen en van daaruit emigreerde hij in 1909 naar de Verenigde Staten. Hij werd medewerker in een New Yorksese potloodfabriek. Daarna werkte hij voor 15 Amerikaanse dollars per week in een café aan Second Avenue. Hierna volgden andere baantjes als pianist in restaurants. In 1912 werd hij pianist in het chique restaurant Bustanoby's. In het in barokstijl ingerichte restaurant van de Franse gebroeders André en Jacques Bustanoby in de West 39th Street dirigeerde hij een kleine kapel. Het was voor het Amerikaanse publiek ongebruikelijk, dat Romberg iedere avond tijdens zijn voordrachten ook dansmuziek speelde. Mond-tot-mondreclame zorgde ervoor dat de "lobster palace", zoals het restaurant van de Fransmannen in New York genoemd werd, zich ontwikkelde tot een aangenaam rendezvous-trefpunt, wat ook het salaris van Romberg tot 150 dollars per week verhoogde.

Componist voor de Broadway theaters[bewerken | brontekst bewerken]

Zijn eerste liederen voor het muziektheater werden gebruikt in de Engelse versie van Das Mitternachtsmädel van Adolf Philipp in 1913. Zij werden vaak uitgevoerd en werden later ook gepubliceerd. Daarmee oogstte hij de interesse van Jake (Jacob J.) Shubert. Van 1912 tot 1914 was Louis Hirsch huiscomponist van de grote en machtige theateronderneming Shubert Brothers. In 1914 nam Hirsch ontslag, om de auteursrechtenorganisatie American Society of Composers, Authors and Publishers (ASCAP) mee op te richten. Lee Shubert (1871-1953) en Jacob J. Shubert (1879-1963), de eigenaren van Shubert Brothers, namen toen de nog jonge componist Romberg aan als opvolger van Hirsch. Zijn debuut in de theaters aan Broadway maakte hij in 1914 met de revue The Whirl of the World in het Winter Garden Theatre. Het succes verzekerde zijn toekomst als Broadway-componist. In 1917 had Romberg al meer dan 300 liederen voor 17 musicals en revues afgeleverd. Onder deze theaterwerken waren verschillende uitgaven van The Passing Show (1917, 1918 en 1919) en in 1915 de operette The Blue Paradise, voordat hij zijn eerste grote topper schreef Auf Wiedersehen (tekst: Herbert Reynolds). Hij schreef ook verder voor de Shubert Brothers muziektheaterwerken en revues, maar zijn grootste successen bereikte hij met operettes in de Europese traditie.

Romberg arrangeerde de operette Wie einst im Mai van Walter Kollo helemaal voor de Verenigde Staten. De titel werd in Maytime veranderd en het verhaal werd van Berlijn naar New York verplaatst. Het lied Will You Remember? werd een hit. Na de première op 16 augustus 1917 volgden 492 uitvoeringen. Romberg was ook medeproducent en Adele en Fred Astaire verleenden hun medewerking. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog diende hij in het amusementsonderdeel van het leger van de Verenigde Staten.

Successen na de Eerste Wereldoorlog[bewerken | brontekst bewerken]

De eerste vijf musicals na de Eerste Wereldoorlog vonden maar weinig waardering bij het publiek, maar in september 1921 verwerkte hij het tragische leven van Franz Schubert onder de titel Blossom Time in een operette, waarmee hij in het Ambassador Theatre weer succes had. Deze operette is deels gebaseerd op Das Dreimädelhaus van Heinrich Berté. Op 2 december 1924 ging in het Jolson's 59th Street Theatre in New York The Student Prince in première. Deze operette was gebaseerd op het toneelstuk Alt Heidelberg van Wilhelm Meyer-Förster en werd door Dorothy Agnes Donnelly in een prima libretto omgezet. Deze tragische operette, een vorm die Romberg van Franz Léhar overgenomen had, speelde zich af tegen de nostalgische achtergrond van Heidelberg en werd in de Verenigde Staten een kassakraker. Verdere successen waren de operettes The Desert Song (1926) en The New Moon (1928) alsook de musicals My Maryland (1927) en Rosalie (1928).

Filmmuziek[bewerken | brontekst bewerken]

Zijn eerste filmmuziek schreef hij voor The Desert Song (1929) van regisseur Roy Del Ruth (1893-1963) en andere Hollywoodproducties volgden. Alhoewel zijn Broadway-musicals in de jaren 30 meestal niet bij het publiek aansloegen, werden veel van zijn filmliederen hits, bijvoorbeeld Lover Come Back to Me (tekst: Oscar Hammerstein II) uit de film New Moon (1931), When I Grow Too Old to Dream uit The Night Is Young (1935) en Who Are We to Say uit de Western The Girl of the Golden West (1938).

In 1941 werd Romberg door William Morris gevraagd een orkest samen te stellen, dat kort na de Japanse Aanval op Pearl Harbor op tournee ging. De eerste drie concertreizen waren een financieel fiasco. De vierde concertreis begon 1943 in Carnegie Hall en werd echter een buitengewoon groot succes.

Terug aan de Broadway[bewerken | brontekst bewerken]

In 1945 ging op Broadway de laatste Romberg-musical van start, die weer een kaskraker werd, Up In Central Park, naar een libretto van Herbert en Dorothy Fields.

Levenseinde[bewerken | brontekst bewerken]

Kort nadat hij de muzikale komedie The Girl In Pink Tights voltooid had, overleed Sigmund Romberg. Hij werd begraven op de Ferncliff Cemetery in Hartsdale, Westchester County (New York), waar ook vele andere bekende Amerikanen hun laatste rustplaats gevonden hebben.

Composities[bewerken | brontekst bewerken]

Werken voor orkest[bewerken | brontekst bewerken]

• Leg of Mutton Onestep
• Some Smoke, Onestep

Werken voor harmonieorkest[bewerken | brontekst bewerken]

• 1921 Ouverture tot "Blossom Time"
• 1926 Ouverture tot "The Dessert Song"
• 1927 Your Land and my Land
• 1940 Ouverture tot "The New Moon"
• 1940 Ouverture tot "The Student Prince"

Muziektheater[bewerken | brontekst bewerken]

Operettes (meestal geadapteerd)[bewerken | brontekst bewerken]

Musicals[bewerken | brontekst bewerken]

Revues[bewerken | brontekst bewerken]

Andere muziektheaterwerken[bewerken | brontekst bewerken]

Filmmuziek[bewerken | brontekst bewerken]

• 1929 The Desert Song
• 1930 The Girl of the Golden West
• 1930 Viennese Nights
• 1931 New Moon
• 1931 Children of Dreams
• 1932 A Mail Bride
• 1932 The Red Shadow
• 1935 The Night Is Young
• 1937 Maytime
• 1937 They Gave Him a Gun
• 1937 The Girl of the Golden West
• 1939 Let Freedom Ring
• 1939 Broadway Serenade
• 1940 New Moon
• 1943 The Desert Song
• 1948 Up in Central Park
• 1951 The Two Mouseketeers
• 1953 The Desert Song
• 1954 The Student Prince
• 1954 Deep in My Heart
• 1955 The Desert Song
• 1989 „Great Performances“: The New Moon
• 1990 Mr. & Mrs. Bridge
• 1995 Some Enchanted Evening: Celebrating Oscar Hammerstein II

Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]

• Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
• William A. Everett: Sigmund Romberg, Yale Univ Press, (07.2007), 362 p., ISBN 978-0-300-11183-5
• Francisco Alía Miranda: Indice de Autores e Intepretes, in: La musica en la radio : radio Ciudad Real EAJ 65 y sus discos de pizarra, Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha, 2000, 378 p., ISBN 978-84-8427-046-1
• Harry Mackenzie: The directory of the Armed Forces Radio services series, Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1999. ISBN 0-313-30812-8
• Ken Bloom: American song - The complete musical theater companion: 1877-1995. Volume 2: T-Z and indexes, Second edition, New York: Schirmer Books, 1996, 2093 p., ISBN 978-0-028-70484-5
• William A. Everett: London productions of Romberg operettas during the 1920s - The Student Prince, The Desert Song, and The New Moon, Sonneck Society For American Music Bulletin: 21:4-6 N1 1995
• William A. Everett: Golden Days in Old Heidelberg - The First-act Finale of Sigmund Romberg's the Student Prince, American Music, 12-3, 1994, p. 255-282
• Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
• William E. Studwell: Foreigners and patriots; the American musical, 1890-1927; an essay and bibliography, Music Reference Services Quarterly 3:4 N1 1994
• Edith Borroff, J. Bunker Clark: American opera : a checklist, Detroit: Harmonie Park Press, 1992, 334 p., ISBN 978-0-899-90063-6
• Paul E. Bierley, William H. Rehrig: The heritage encyclopedia of band music : composers and their music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7
• R. Seeley: Broadway meets the opera, Gramophone 68:1634 Mar 1991
• Darryl Lyman: Great jews in music, New York: Jonathan David Publishers, Inc., 1986. 332 p., ISBN 978-0-824-60315-1
• E. Ruth Anderson: Contemporary American composers - A biographical dictionary, Second edition, Boston: G. K. Hall, 1982, 578 p., ISBN 978-0-816-18223-7
• M. Hoelterhoff: The Student Prince at New York City Opera, Wall Street Journal: 60:13 Sep 5 1980
• Stanley Green, Deems Taylor: The world of musical comedy. - The story of the American musical stage. As told through the careers of its foremost composers and lyricist, San Diego: A. S. Barnes, 1980, 391 p. ISBN 978-0-306-80207-2
• Ermanno Comuzio: Film music lexicon, Amministrazione Provinciale di Pavia, 1980. 304 p.,

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

• (en) Sigmund Romberg in de Internet Broadway Database
• (en) National Academy of Popular Music, New York - Songwriters Hall of Fame: Sigmund Romberg
• (en) Sigmund Romberg in Murray L. Pfeffer: Composers and Lyricists Database Plus
• (hu) Színészkonyvtár: Sigmund Romberg
• (en)  Sigmund Romberg in de Internet Movie Database

Zie de categorie Sigmund Romberg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.