Scherpenheuvel-Zichem
Stad in België .svg){kind=small} | |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen | ||
| Provincie |  Vlaams-Brabant | ||
| Arrondissement | Leuven | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 51,15 km² (2021) 73,43% 16,72% 9,85% | ||
| Coördinaten | 50° 60' NB, 4° 58' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 23.705 (01/01/2023) 49,43% 50,57% 463,43 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2023) 16,87% 58,56% 24,57% | ||
| Buitenlanders | 4,91% (01/01/2022) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Manu Claes (CD&V) | ||
| Bestuur | CD&V, Open Vld | ||
| Zetels CD&V Open Vld N-VA Vlaams Belang sp.a | 27 9 8 5 3 2 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 21.796 euro/inw. (2020) | ||
| Werkloosheidsgraad | 4,64% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 3270 3271 3271 3272 3272 | Deelgemeente Scherpenheuvel Averbode Zichem Messelbroek Testelt | ||
| Zonenummer | 013 - 016 | ||
| NIS-code | 24134 | ||
| Politiezone | Demerdal-Dsz | ||
| Hulpverleningszone | Oost Vlaams-Brabant | ||
| Website | www.scherpenheuvel-zichem.be | ||
| Detailkaart | |||
 | |||
| ligging binnen het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant | |||
| |||
Scherpenheuvel-Zichem (Frans: Montaigu-Zichem) is een stad en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De stad telt ongeveer 23.000 inwoners en wordt doorsneden door de rivier de Demer.
Scherpenheuvel is met de O.-L.-Vrouwebasiliek het drukst bezochte bedevaartsoord in België. Zichem is bekend als de geboorteplaats van schrijver Ernest Claes, in wiens boeken het dorp veelvuldig voorkomt, en tevens van de televisieserie Wij, Heren van Zichem. Averbode heeft zijn Norbertijnenabdij.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Tussen Zichem en Diest stond op een heuveltop een eik, in de vorm van een kruis, met een Mariabeeldje (zie boomheiligdom). Volgens de legende vond een herder het beeldje op een dag op de grond. Toen hij het mee naar huis wilde nemen, kon hij op mysterieuze wijze niet meer bewegen. Een schapenboer vond de herder en toen hij het beeld weer op zijn plaats zette, kon de knecht opnieuw vrij bewegen.
Rond het midden van de zestiende eeuw gingen de omwonende Brabanders regelmatig op bedevaart naar de heuvel waar het beeldje staat. In 1602 richtte men een klein kapelletje op. Het aantal bedevaarders bleef toenemen. Veel mensen zochten bescherming tegen de pest.
In 1607 gaven Albrecht en Isabella opdracht om te beginnen met de bouw van een kerk. Het duurde twintig jaar voor ze af was. In 1922 werd de kerk verheven tot basiliek. De basiliek is nog steeds een bedevaartsoord.
Kernen[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds de fusie van 1977 bestaat de fusiegemeente Scherpenheuvel-Zichem uit de deelgemeenten Averbode, Messelbroek, (de stad) Scherpenheuvel, Testelt, en (de stad) Zichem. De deelgemeente Scherpenheuvel bestaat verder nog uit het dorp Schoonderbuken en het gehucht Kaggevinne, terwijl Zichem nog de dorpen Keiberg en Okselaar omvat. In het noorden van Testelt bevindt zich het gehucht Ter Hoeve.
Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]
| # | Naam | Opp. (km²) | Inwoners (2022) | Inwoners per km² | NIS-code |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Averbode | 9,19 | 3.463 | 377 | 24134E |
| 2 | Messelbroek | 5,80 | 1.955 | 337 | 24134C |
| 3 | Scherpenheuvel | 13,44 | 8.439 | 628 | 24134A |
| Scherpenheuvel (kern) | 5,59 | 6.071 | 1.086 | ||
| Schoonderbuken | 1,29 | 1.473 | 1.142 | ||
| Kaggevinne | 6,56 | 895 | 136 | ||
| 4 | Testelt | 6,76 | 3.115 | 461 | 24134D |
| Testelt (kern) | 4,07 | 2.007 | 493 | ||
| Ter hoeve | 2,69 | 1.108 | 412 | ||
| 5 | Zichem | 15,95 | 6.544 | 410 | 24134B-F |
| Zichem (kern) | 9,53 | 3.031 | 318 | ||
| Keiberg | 4,05 | 2.343 | 579 | ||
| Okselaar | 2,38 | 1.170 | 491 |
Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar Op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| Aantal[1] | ||
| 1992 | 20.911 | |
| 1993 | 21.172 | |
| 1994 | 21.285 | |
| 1995 | 21.342 | |
| 1996 | 21.381 | |
| 1997 | 21.534 | |
| 1998 | 21.711 | |
| 1999 | 21.725 | |
| 2000 | 21.720 | |
| 2001 | 21.680 | |
| 2002 | 21.671 | |
| 2003 | 21.733 | |
| 2004 | 21.807 | |
| 2005 | 21.885 | |
| 2006 | 22.064 | |
| 2007 | 22.100 | |
| 2008 | 22.309 | |
| 2009 | 22.441 | |
| 2010 | 22.553 | |
| 2011 | 22.595 | |
| 2012 | 22.592 | |
| 2013 | 22.620 | |
| 2014 | 22.751 | |
| 2015 | 22.809 | |
| 2016 | 22.833 | |
| 2017 | 22.924 | |
| 2018 | 22.952 | |
| 2019 | 23.029 | |
| 2020 | 23.078 | |
| 2021 | 23.135 | |
| 2022 | 23.375 | |
| 2023 | 23.705 | |
Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Scherpenheuvel-Zichem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Politiek[bewerken | brontekst bewerken]
Burgemeesters van Scherpenheuvel-Zichem waren:
- 1977-1980: Henri Maes
- 1980-1994: Jef Lemmens
- 1995-: Manu Claes
2013-2018[bewerken | brontekst bewerken]
Burgemeester is Manu Claes (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en Open Vld. Samen vormen ze de meerderheid met 16 op 27 zetels.
2019-2024[bewerken | brontekst bewerken]
Burgemeester is Manu Claes (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en Open Vld. Samen vormen ze de meerderheid met 17 op 27 zetels.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]
| Partij | 10-10-1976[2] | 10-10-1982[2] | 9-10-1988[2] | 9-10-1994[2] | 8-10-2000[2] | 8-10-2006[3] | 14-10-2012[4] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | |
| CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 | 29,451 | 9 | 36,681 | 11 | 41,831 | 13 | 36,511 | 12 | 31,291 | 10 | 39,13A | 12 | 32,642 | 10 | 29,82 | 9 | 2 | ||
| VU1 / VU&ID2 / CD&V+N-VAA / N-VA3 | 6,811 | 1 | 9,121 | 2 | 5,051 | 0 | - | 3,142 | 0 | 19,163 | 5 | 19,43 | 5 | 3 | |||||
| PVV1 / VLD2 / Open Vld3 / Blauw SZ | 31,231 | 9 | 15,021 | 4 | 17,611 | 4 | 10,652 | 2 | 15,492 | 4 | 19,32 | 5 | 19,853 | 6 | 28,23 | 8 | 4 | ||
| SP1 / sp.a2 / Vooruit3 | 22,171 | 6 | 311 | 9 | 34,381 | 10 | 39,711 | 13 | 32,651 | 11 | 26,592 | 7 | 15,752 | 4 | 9,92 | 2 | 3 | ||
| Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 | - | - | 1,121 | 0 | 4,171 | 0 | 8,141 | 2 | 14,982 | 3 | 9,612 | 2 | 12,82 | 3 | 3 | ||||
| StadSZteam | - | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||||
| AGALEV | - | - | - | 3,83 | 0 | 4,06 | 0 | - | - | - | - | ||||||||
| G.B. | - | 8,17 | 1 | - | - | 5,22 | 0 | - | - | - | - | ||||||||
| AGB | 9,99 | 2 | - | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| Anderen(*) | 0,35 | 0 | - | - | 5,13 | 0 | - | - | 3,01 | 0 | - | - | |||||||
| Totaal stemmen | 14843 | 15490 | 15801 | 16523 | 16882 | 17307 | 17118 | 17323 | |||||||||||
| Opkomst % | 96,98 | 95,69 | 95,04 | 95,82 | 93,35 | 93,6 | |||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 2,74 | 4,74 | 4,18 | 4,59 | 4,78 | 4,58 | 5,13 | 5,3 | |||||||||||
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1976: PVDA / 1994: OK (4,5%), TR (0,63%) / 2012: 1 Voor Allen, ANDERS
Geboren[bewerken | brontekst bewerken]
- Ludolfus Jozef Brems, O. Praem. (1870-1958), norbertijn en titulair bisschop van Kopenhagen, geboren in Testelt
- Ernest Claes (1885-1968), schrijver, geboren in Zichem
- Peter Jan Beckx s.j. (1795-1887), 22ste overste van de Jezuïetenorde, geboren in Zichem
- Johnny White (1946-2014), zanger
Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Herselt | Laakdal | Tessenderlo | ||
 | ||||
| Aarschot | Diest | |||
| Tielt-Winge | Bekkevoort | |||
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- Luc Duerloo en Marc Wingens, Scherpenheuvel. Het Jeruzalem der Lage Landen, 2002. ISBN 9058261824
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
· 
· 
