Nederlandse lithostratigrafie
De gesteenten van de Nederlandse ondergrond kunnen naar hun aard, opeenvolging, verticale en horizontale verbreiding in eenheden onderverdeeld worden. Het kennisgebied wat zich hiermee bezighoudt heet lithostratigrafie wat een discipline is binnen de stratigrafie. Hoewel de opbouw van de ondergrond zich niets van staatsgrenzen aantrekt, is het in de praktijk zo dat ieder land zijn eigen lithostratigrafie heeft. Het kan dus gebeuren dat hetzelfde gesteente in aangrenzende landen een andere naam heeft.
Huidige lithostratigrafie[bewerken | brontekst bewerken]
Lithostratigrafie van Nederland en de Noordzee (Boven Noordzee Groep) | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Marien | Fluviatiel | Glacigeen | Eolisch, periglaciaal, lkcaal, sedentaten, etc. | |||||||||||
Baltisch | Rijn | Maas | ||||||||||||
Urania | Naaldwijk | Echteld | Beegden | Nieuwkoop | ||||||||||
Kreftenheye | Doggersbank | |||||||||||||
Onbenoemd | ||||||||||||||
Woudenberg | ||||||||||||||
Eem | Boxtel | |||||||||||||
Drente | ||||||||||||||
Oostermeer | Urk | |||||||||||||
Onbenoemd | ||||||||||||||
Peelo | ||||||||||||||
Noordbergum | ||||||||||||||
Onbenoemd | ||||||||||||||
Sterksel | ||||||||||||||
Appelscha | ||||||||||||||
Onbenoemd | ||||||||||||||
Stramproy | ||||||||||||||
Onbenoemd | Waalre | |||||||||||||
Peize | Hattem | |||||||||||||
Maassluis | ||||||||||||||
Oosterhout | Kiezeloöliet | |||||||||||||
Heyenrath | ||||||||||||||
Ville | ||||||||||||||
Breda | ||||||||||||||
Holset | ||||||||||||||
Veldhoven | ||||||||||||||
Rupel | ||||||||||||||
Tongeren | ||||||||||||||
Dongen |
Stratotypen[bewerken | brontekst bewerken]
Voor elke formatie en voor een aantal andere eenheden zijn stratotypen aangewezen. Op deze plaatsen is van de betreffende eenheid een (groot) deel aanwezig. Van elk stratotype bevindt zich een serie grondmonsters in het kernhuis van de Geologische Dienst Nederland van TNO. Elk stratotype is beschreven, doch van slechts een enkele zijn gegevens daadwerkelijk in de vakliteratuur gepubliceerd.
De Lithostratigrafische Nomenclator van de Ondiepe Ondergrond omvat de definities van de lithostratigrafische eenheden die voorkomen in de bovenste honderden meters van de ondergrond van het vasteland van Nederland. Van iedere eenheid worden een uitgebreide beschrijving, een verbreidingskaart en de stratotypes getoond. De tekst beschrijft onder meer de lithologische kenmerken, de boven- en ondergrens van de betreffende lithostratigrafische eenheid en de relatie tot niet meer in gebruik zijnde stratigrafische terminologie.
Geologische kartering[bewerken | brontekst bewerken]
Op grond van lithostratigrafische eenheden worden geologische kaarten gemaakt. Deze kaarten worden o.a. gebruikt bij inventarisatie en winning van delfstoffen, waaronder ook drinkwater valt. Na de eerste inventarisaties tijdens de negentiende eeuw zijn er in Nederland twee landelijke geologische karteringen geweest, beide uitgevoerd door de geologische dienst. De eerste vond plaats van de dertiger tot in de vijftiger jaren. Deze kaart staat ook bekend als de 'kaart van Tesch', naar de toenmalige directeur van deze dienst. De tweede vond plaats van de zestiger jaren tot in de negentiger jaren. De lithostratigrafie waarop deze kaarten waren gebaseerd verschilde door toegenomen kennis en gewijzigde inzichten. Beide kaarten zijn in delen (kaartbladen) gepubliceerd en werden niet voltooid. De laatste wijziging van de lithostratigrafie vond plaats in 2003. Gegevens zijn digitaal beschikbaar en kaarten worden niet meer volgens een programma gedrukt.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- Uitgifteportaal van TNO, Geologische Dienst Nederland
- Nomenclator Ondiep
- Verbreidingskaartjes (NB: alleen IE versie 6 en hoger)
Bronnen, noten en/of referenties
|