Spoorlijn Frankfurt - Göttingen

DB 3600
Frankfurt - Göttingen
Spoorlijn Frankfurt - Göttingen op de kaart
Totale lengte247,7 km
Spoorwijdtenormaalspoor 1435 mm
Aangelegd doorKurhessische Staatsbahn
Geopend
Frankfurt - Frankfurt Ost: 1 december 1875
Frankfurt Ost - Hanau: 15 november 1873
Hanau - Wächtersbach: 1 mei 1867
Wächtersbach - Steinau: 1 juli 1868
Steinau - Neuhof: 15 december 1868
Neuhof - Fulda: 1 juli 1868
Fulda - Bad Hersfeld: 12 oktober 1866
Bad Hersfeld - Bebra: 22 januari 1866
Bebra - Eschwege: 1875
Eschwege - Friedland: 1876
Friedland - Göttingen: 1867
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerd1963
Aantal sporen2
Baanvaksnelheid200 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloedingIndusi
Treindienst doorDeutsche Bahn
Traject
tvSHI4+l- +
tvSHI4gr- + tvSHI4l-
tvSHI4+r- +
+
+
DB 3681/3682 van Frankfurt (Main) Süd
exdKBHFa-LtdSBHF-MdKBHFa-MtdSBHF-MdKBHFa-MtdSBHF-MvKBHFa-MvKBHFa-MvKBHFa-R 0,0 Frankfurt (Main) Hbf
tv-STR + xvSHI4gxl+l-
evSHI4gr+xr- + tv-STR
tv-STR + vSHI4g+l-
vSHI4gr- + v-SHI2gl
vSHI2g+r-STR + vSHI2g+l
vSHI2gr + vSTR-
vSTR- + tv-STRe@f
tv-STRe@f + vSHI4gl+l-
vSHI4gr+r- + tv-STRe@f
vÜSTl +
vSTR +
vSTR +
S-Bahn-Tunnel Frankfurt City 4.728m
vSTR +
vÜSTl + v-SHI2+l
vSHI2gr-STR +
vSTR +
vSTR +
vSTR +
dKRZudABZqrdKRZludKRZmudKRZrudSTRrvSTRvSTRvSTR DB 3611 naar Friedberg (Hess)
dKRZudSTRqdKRZludKRZmudKRZrudSTRqvSTRr-STRvSTRvSTR DB 3900 naar Kassel Hbf
vSTRr-vSTRvSTR-v-STRvSTRvSTR DB 3602 naar Frankfurt-Griesheim
+
vSTRr-STR +
vSTR- + v-SHI4+l
v-SHI4r +
vSTR +
vSTR +
DB 3613 naar Frankfurt-Rödelheim
+
v-STRr +
vSTR +
vSTR+l- + hvSTRa@g~LL
hvSTRa@g +
vSTRr-STR + hvSTRa@g~RR
DB 3610 naar Eschhofen
+
+
vSTRr- + v-SHI2g+l
vSHI2gr-STR+l + hvSTRe@f~LL
hvSTRe@f +
v-STRr + hvSTRe@f~RR
DB 3520 naar Mainz Hbf
dvDSTdSTRvSTR DB Regio
dvSTRrdSTRvSTR DB 3625 naar Frankfurt-Griesheim
ddSTRrvSTR DB 3603 naar Wiesbaden Hbf
+
+
STRc2 +
v-STR3 + STRc2
vSTR3- +
+
+
vSTR+1- + STRc2
STR3+1 + STRc4
STRc4 +
+
vSTR- + v-STR+1
STRc4 +
vKRZo DB 3626, Ff-Griesheim - Ff (Main) Ost
vABZg+r-STR DB 3636 van Frankfurt (Main) Hgbf
vÜSTl 1,5 aansluiting Main-Neckarbrücke
vWBRÜCKE1 Main
vSTRr-STR DB 3601 naar aansl. Heidelberg-Wienblingen
v-SHI2gr DB 3606 naar Frankfurt (Main) Süd
vABZg+r-STR DB 3604 van Frankfurt (Main)-Louisa
vÜSTl
v-STRvSHI2gl-
v-STRvSTR-DST 3,1 Frankfurt (Main) Süd Abstellbahnhof
vKRZovSHI2+r DB 3688 van Darmstadt Hbf
vÜSTrvÜSTo+l
vABZg+r-STRvÜST DB 3650 van Frankfurt am Main Stadion
vBHF-LvSBHF-R 4,4 Frankfurt (Main) Süd
vÜSTdSTRldABZql DB 3681/3682 naar Frankfurt (Main) Hbf
mvKRZo tram 151618
tdSTR+lvKRZtd DB 3680 van aansluiting Schlachthof
tdSBHFvSTRd Frankfurt (Main) Mühlberg
tdSTRvSTRlo-STRd DB 3660 naar Aschaffenburg Hbf
tvSTR2- +
tSTRc3 + vSTR-
tSTRc1 +
tv-STR+4e + vSTR-
dSTRtdSTRa
dSTRtdSHST Offenbach-Kaiserlei
dSKRZ-AotdSKRZ-A 661
mdKRZotdSTR tram 151618
dv-SHI2grtdSBHF Offenbach Ledermuseum
v-SHI2grdSTRtdSTR
dBHF-LvBHF-RtdSTR 10,0 Offenbach (Main) Hbf
evÜSTldSTRtdSTR
exdSTRvÜSTtdSHST Offenbach Marktplatz
exdKBSTevSTRtdSTR
xv-SHI2gr + tSTRc2
tv-STR3 + vSTR-
DB 3663 opg.
xvSTR + tv-STR+1e
vSTR- + tSTRc4
dvÜSTrvSTR-exdKBSTa Offenbach Hafen
dvSBHFvSTR-exdSTR Offenbach (Main) Ost
exdENDEaqexdSTRqveABZgr-STRvSTR-exvSTR- DB 3666 naar Offenbach Industrie opg.
dvÜSTvSHI2gl-exdSTR W83 DB 3664 naar Offenbach Ost W288
dvSTRr-STRdSTRxvÜSTl DB 3661 naar Reinheim
vSTRvDST 12,9 Offenbach (Main) Gbf
vSTRvSHI2g+l- DB 3665 van Offenbach Hafen
v-STRvSHI2g+l- W288 DB 3664 van Offenbach Ost W83
vSHST-STR Mühlheim (Main)
vSHST-STR Mühlheim-Dietesheim
tv-STR2a +
vSTR- + tSTRc3
tSTRc1 +
tv-STR+4e + vSTR-
vSTR-SHST Steinheim (Main)
dWBRÜCKEdWBRÜCKE Main
STRc2 +
v-STR3 + v-STR
vSTR- +
W516 DB 3670 naar Hanau Hbf W150
vSTR+1- +
STRc4 + v-STR
vSTR- +
vSTR-STR+ldABZq+ldKRZodKRZodABZq+l DB 3660 van Frankfurt (Main) Süd
vSTRvSTRvÜWBl
vÜSTdSTRvÜSTdSTR W150
v-SHI2grdSTRv-SHI2g+rvÜSTld W9 DB 3671 van aansl. Hanau West
dDSTvBHF-LdKBHFa-MvBHF-MdSBHF-Rd 23,0 Hanau Hbf
v-SHI2g+rdSHI2gldSHI2g+lrdSHI2grvÜSTrd
vÜSTdSTRvSHI2g+l-dKBSTe Dunlop
vSTRr-STRvSTR DB 4113 naar Eberbach
dSTRrvSTRd DB 3660 naar Aschaffenburg Hbf
vABZg+r-STR W1 DB 3672 van Großkrotzenburg
vABZglo-STR W3 DB 3742 naar Friedberg (Hess)
vÜSTl DB 3673 van aansl Rauschwald
vBHF 25,3 Wolfgang (Kr Hanau)
vÜST
vSKRZ-Au 45
vHST 30,3 Rodenbach (b Hanau)
vÜSTl
vSTR-BHF 33,9 Langenselbold
v-STRevSHI2gl-
dvÜSTrexdBHF Langenselbold Kreisbahnhof
devKRZuexdSTRr lijn naar Gelnhausen opg.
vHST 38,0 Niedermittlau
vÜSTr
vBHF 41,2 Hailer-Meerholz
v-SHI2g+r DB 3677 van Wolfgang (Kr Hanau)
dSKRZ-Au 66
dv-SHI2grdSTR+l DB 3701 van Gießen
exdSHI2+lredSHI2grvÜSTl lijn van Langenselbold opgebroken
exdBHFdDSTvBHF 44,1 Gelnhausen
uexvSTRr- + ev-SHI2g+r
+ vSHI2g+l-
lijn naar Lochborn opgebroken
v-SHI2g+r
dWBRÜCKE1 Kinzig
dHST 47,2 Haitz-Höchst
v-SHI2gr
vBHF 50,4 Wirtheim
v-SHI2g+r
udSTR+rdSTR lijn van Bad Orb
evÜSTr
vBHF 54,8 Wächtersbach
dSHI2ldSHI2gxl+r lijn naar Hartmannshain opgebroken
dWBRÜCKE1 Kinzig
v-SHI2gr
vBHF 61,4 Bad Soden-Salmünster
v-SHI2g+r
dWBRÜCKE1 Kinzig
dSKRZ-Au 66
v-SHI2gr
vBHF 68,1 Steinau (Straße)
v-SHI2g+r
dSKRZ-Au 66
dSKRZ-Au 66
v-SHI2gr
vBHF 74,4 Schlüchtern
SPLa+rv-SHI2g+r DB 3825 van Gemünden
evBHFv-SHI2gr Elm
v-STR +
vWSLe + v-STR
vSTR- +
+
DB 3826 naar Elm
vSTR-tdSTRatdSTRa 78,2 Schlüchterner Tunnels 3575m / 3995m
evBHF-tvSTR Distelrasen
dSKRZ-AodtvSKRZ-A 66
vSTR- +
tvSTRe- + tv-STRe@f
+
vSHI4l- +
vSHI4+r- + v-SHI2g+r
+
vÜSTo+r
vBHF
85,2
95,2
Flieden
v-SHI2g+r
vSHI2gl-
vBHF 97,2 Neuhof (Kr Fulda)
dvSTR-ABZg+ldKBSTeq Kaliwerk Neuhof-Ellers
vSHI2g+l-
vSTR-STR+ro DB 1733 van Würzburg Hbf
edBHFdLSTR 102,6 Kerzell
vÜSTo+l
vWBRÜCKE1 Fulda
vABZg+r-STR DB 3824 van Gersfeld (Rhön)
v-KBSTavÜST 238,4 Fulda-Bronnzell
ddSHI2g+ldSHI2grxledSHI2g+r DB 3823 n. Fulda
DB 3822 n. Fulda opg.
dSTRlvKRZudSTR+r
v-SHI2grvÜSTl
vDST-STRvSTR-DST 108,2 Fulda Gbf
vÜSTlvÜSTr
vSHI2+lvSHI2gr-STRvSTR-
dKDSTevBHF-LvBHF-MdKBHFa-R 110,6 Fulda
dv-SHI2g+rvÜSTdSTR
vSTRdSTRldABZql DB 3700 naar Gießen
vÜST 112,1 aansl. Fulda SFS Nord
vÜSTul
vSTR-STRl DB 1733 naar Hannover Hbf
ev-SHI2gr
evSKRZ-Au 7E45
vexBHF-eBHF 115,2 Götzenhof
evSTRr-STR DB 3820 naar Wüstensachsen opg.
deHST 117,2 Steinau (Kr Fulda)
deBHF 120,3 Marbach (Kr Fulda)
v-SHI2gr
vBHF 127,1 Hünfeld
evÜSTul
evSTRr-STR DB 3813 naar Treischfeld opg.
dHST 131,5 Burghaun
dTUNNEL1 132,4 Burghauner Tunnel 234m
dBHF 140,1 Haunetal-Neukirchen
deBHF 148,0 Oberhaun
dSKRZ-Au 4E40
dWBRÜCKE1 Fulda
ddSHI2+ldSHI2glrdSHI2+lr DB 3810 van Treysa
dvBHF-LdBHF-R 153,2 Bad Hersfeld
devÜSTldSTR
dexdSTRrvSHI2g+l- DB 9380 naar Heimboldshausen
dHST 156,8 Ludwigsau-Friedlos
deBHF 160,1 Mecklar
v-SHI2gr 162,1 DB 3807 naar Bebra Rbf
dWBRÜCKEdWBRÜCKE Fulda
v-STRvSHI2gl- 162,5 DB 3801 naar aansluiting Faßdorf
dSTR+rxdABZglvKRZudSTR+rd DB 6340 van Halle (Saale) Hbf
vSHI2gl-devÜSTrvÜSTrd aansluiting Faßdorf
vÜSTurdvSTRvDSTd Blankenheim Bbf
dSTRdSTRldSTRqdABZqrdKRZuvABZgr-STRd DB 3801 naar aansluiting Faßdorf
v-SHI2l +
vSHI2+r- +
v-STR +
SPLg+2 +
STRc3 +
DB 3809 van Bebra Bbf W6
+
veSHI2gl- +
v-SHI4gl +
v-SHI4+r + STRc1
vSTR+4- +
DB 3802 naar Bebra Bbf
devÜSTordvSTR-vÜST aansluiting Weiterode
v-STR +
exvSTRl- +
xvSTR-STR+ro + v-SHI2+l
vSHI2gr-STR +
DB 3803/3808 van aansl. Weiterode opg.
dvSHI4l-dSHI4+rdSTRvDST-LdDST-R Bebra Rbf
ddSHI2gldSHI2gl+rdSHI2gl+rdSHI2g+lrdSHI2r DB 3804 van Blankenheim Bbf
dv-BHF-LvBHF-RdSTR 166,6 Bebra
dSHI2g+ldSHI2gr+ldSHI2r+ldSHI2r
v-STRvÜSTr
v-STRvSTR-STRl DB 3805 naar Bebra W469
vSTRl-STRo DB 6340 naar Guntershausen
dCSTRae 174,2 Braunhäuser Tunnel 293 m, tot 1963
deHST 175,5 Asmushausen
dTUNNEL1 177,8 Cornberger Tunnel 719m
deBHF 178,8 Cornberg
deHST 182,7 Berneburg
dWBRÜCKE1 Sontra
exdKBSTadSTR Bedrijventerrein Sontra-Brodberg
evÜSTr
vBHF 186,7 Sontra
v-SHI2g+r DB 3827 van Sontra-Brodberg opgebroken
dWBRÜCKE1 Sontra
deBHF 193,7 Hoheneiche
dWBRÜCKE1 Sontra
dWBRÜCKE1 Wehra
dBHF 197,1 Wehretal-Reichensachsen
exdSTR+ledKRZu DB 6710 van Treysa opgebroken
evÜSTrxl
v-STRvSHI2gl-
ev-BHF-LevBHF-R 201,6 Eschwege West
ddWBRÜCKE1vSHI2g+l- Wehra
vABZr+r-STR DB 6710 naar Silberhausen
dWBRÜCKE1dSTR Wehra
dWBRÜCKE1dSTR Wehra
v-SHI2g+r 202,4 DB 3936 van aansl. Niederhone
deBHF 205,5 Albungen
dBHF 212,5 Bad Sooden-Allendorf
deBHF 218,3 Oberrieden
dTUNNEL2 218,5 Schürzeberg-Tunnel 173m
dhKRZWae+GRZq Werra grens Hessen - Thüringen tot 1945
deHST 220,8 Werleshausen
vSHI2gl-
tdSTRatdSTRa 222,5 Bebenroth Tunnels
930m / 1030m
tvSTR+GRZq grens Thüringen - Hessen tot 1945
+
tvSTRe- + tv-STRe@f
vSHI2g+l-
exdSTR+ledKRZo DB 3922 van Großalmerode Ost opg.
exv-STRvSTR-STR+l DB 6343 van Hann. Münden
exv-STRvÜSTo+r
exv-STRvÜST
devÜSTrdSTR
v-BHF-LvBHF-R 227,3 Eichenberg
dvÜSTldSTR
ddSTR+GRZqvSHI2g+l- grens Hessen - Nedersaksen
dABZr+rdSTR DB 6343 naar Halle (Saale) Hbf
dSTR+GRZqdSTR grens Nedersaksen - Hessen
v-SHI2g+r 228,4 DB 1804 van aansl Eichenberg Ostkopf
dSTR+GRZq grens Hessen - Nedersaksen
dSTR+GRZq grens Nedersaksen - Hessen
dSTR+GRZq grens Hessen - Nedersaksen
dSKRZ-Au 38
deABZg+r lijn van Arenshausen opgebroken
dHST 233,4 Friedland (Han)
dKBSTaedBHF 238,0 Obernjesa
v-SHI2g+r
deBHF 242,4 Rosdorf
ev-SHI2gr tracé tot 1922
exv-STRvSHI2gl- 244,9 aansl Grone, DB 1800 naar Göttingen
exv-STRvSTR-ABZg+l DB 1803 van aansl. Siekweg
exdSTRvSTRdSTR+l DB 1733 van Würzburg Hbf
exdSTRvÜWBredABZg+l DB 1732 van Kassel Hbf
evSTRvÜSTr
exdWBRÜCKEvWBRÜCKE1dWBRÜCKE Leine
+
exvSHI4l- + v-STR
exvSHI4+r- + vSTR
tracé tot 1922
uexdSTR+rdSHI2gldSHI2g+lrdSHI2gr lijn van Duderstadt opgebroken
uexdKBHFevBHF-LdBHF-R 247,1 Göttingen
vÜSTrvSHI2gl-
dDSTvÜSTdSTR Göttingen Gbf
v-SHI2g+rvSTR-KBSTe Bernd Rathmann GmbH
vSTR DB 1733 naar Hannover Hbf
v-STR DB 1732 naar Hannover Hbf
DB 1801 naar Bodenfelde


De spoorlijn Frankfurt - Göttingen is een Duitse spoorlijn tussen de steden Frankfurt am Main en Göttingen. De lijn is als spoorlijn 3600 onder beheer van DB Netze. Tevens was het onderdeel van de oude Noord-Zuidlijn en werd tot 1991 door Intercity-treinen gebruikt. Sindsdien bedient de lijn hoofdzakelijk goederenverkeer, daarnaast ook regionale en nachttreinen.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Frankfurt - Bebra[bewerken | brontekst bewerken]

Het traject tussen Frankfurt en Bebra werd door de Kurhessische Staatsbahn in fases geopend:

  • 22 januari 1866: Bad Hersfeld - Bebra
  • 12 oktober 1866: Fulda - Bad Hersfeld
  • 1 juli 1866: Wächtersbach - Steinau an der Straße
  • 1 mei 1867: Hanau - Wächtersbach
  • 1 juli 1868: Neuhof - Fulda
  • 15 december 1868: Steinau an der Straße - Neuhof
  • 15 november 1873: Frankfurt Ost - Hanau
  • 1 december 1875: Frankfurt - Frankfurt Ost

Bebra - Göttingen[bewerken | brontekst bewerken]

Het trajectdeel van Göttingen tot Friedland werd in 1867 als deel van de verbindingslijn naar Arenshausen aan de spoorlijn Halle - Hann. Münden geopend.

Na de annexatie van Hannover en Keurhessen door Pruisen wilde de Preußische Staatseisenbahnen de spoorlijn Hannover - Kassel en de Frankfurt - Bebra verbinden. Samen met de gelijktijdig geplande spoorlijn Flieden - Gemünden zou er een Noord-Zuidas ontstaan. Verder was ook gepland, de militair belangrijke Kanonenbahn aansluiting te geven naar het noorden (Hannover - Göttingen) en naar het zuiden (Bebra - Hanau). Als aansluiting in het noorden was ook Arenshausen en Witzenhausen ter discussie, uiteindelijk werd de spoorlijn Halle - Hann. Münden aangesloten in Friedland en verknoopt in Eichenberg.

In 1875 werd het traject Bebra - Niederhone (hernoemd in Eschwege West) - Eschwege geopend. Een jaar later volgde Niederhone - Eichenberg - Friedland. Om de waterscheidingen tussen de Fulda (rivier) en de Werra bij Cornberg en tussen de Werra en de Leine bij Eichenberg te overwinnen, waren er veel hellingen en vier tunnels nodig waardoor er een bochtig alignement ontstaat.

De directe verbinding Friedland - Arenshausen werd al in 1884 gesloten, omdat er al een verbinding was bij Eichenberg.

Van 1908 tot 1910 werd het emplacement in Göttingen verbouwd, de sporen werden hoger gelegd, een alweer stilgelegd rangeerterrein gebouwd en de spoorlijn Göttingen - Bodenfelde aangesloten. Daarbij kreeg ook de lijn naar Bebra een nieuw tracé in Göttingen, ten westen van de wijk Leineberg. De oude spoorlijn verliep nagenoeg rechtdoor vanuit station Göttingen (afgebogen van de Dransfelder Rampe bij de overweg Groner Landstraße) naar Rosdorf, langs de straat Eisenbahnstraße in de Leineviertel.

Het treinverkeer ontwikkelde zich tot 1945 goed, maar niet uitstekend. In 1939 reden hier vier D-treinparen, de nabijgelegen Main-Weser-Bahn kwam tot twaalf.

Whisky-Wodka-Lijn[bewerken | brontekst bewerken]

Vanaf 1866 waren de deelstaatgrenzen in deze regio onbelangrijk. Dat veranderde in 1945 toen Duitsland werd opgedeeld in bezettingszone. Ongeveer oostelijk van het station Eichenberg grensde de Britse, Amerikaanse en Sovjet-bezettingszone elkaar. Ook deze spoorlijn werd gedeeld. Göttingen - Friedland werd Brits, Eichenberg en Oberrieden - Bebra Amerikaans en ongeveer vier kilometer om Werleshausen Sovjets.

Om deze locatie te vereenvoudigen, werd in 1945 in het Wanfried akkoord besloten tot een gebiedsruil:

Aan het einde van de succesvolle overeenkomst die het lot van de zeven betwiste dorpen afsloten, schonken General Sexton en General Askalepov aan elkaar een fles whisky en wodka. Het was deze gebeurtenis van giftuitwisseling van whisky en wodka, welke tot vandaag de nieuw bepaalde grens tussen de bezettingszones de naam "Whisky-Wodka-Lijn" gaf.

„Zum Abschluss der erfolgreichen Abmachung welches das Schicksal der sieben in Frage gestellten Dörfer besiegelte, beschenkten sich General Sexton und General Askalepov, gegenseitig mit einer Flasche Whisky und Wodka. Es war diese Begebenheit des Geschenkaustausches von Whisky und Wodka, welche bis zum heutigen Tage die neu errichtete Grenze zwischen den Besatzungszonen, die Whisky–Wodka–Linie, benannte.“[1]

Door de nieuwe, spottende "Whisky-Wodka-Lijn" genoemde grensverloop lag de spoorlijn volledig in het westgeallieerde gebied en in het latere Bondsrepubliek Duitsland. Van Eichenberg tot Bad Sooden-Allendorf bevond zich echter in het zichtveld van de oostelijke wachttorens. Alle van Eichenberg (Halle-Kasseler Eisenbahn) en Eschwege (