Jeroen Krabbé

Jeroen Krabbé
	Krabbé in 2018
Algemene informatie
Volledige naam	Jeroen Aart Krabbé
Geboren	5 december 1944
Geboorteplaats	Amsterdam
Land	Nederland
Werk
Jaren actief	1963-heden
Beroep	Acteur, regisseur, schilder
	(en) IMDb-profiel
	MovieMeter-profiel
	(mul) TMDb-profiel; (en) AllMovie-profiel
Portaal	Film

Jeroen Aart Krabbé (Amsterdam, 5 december 1944) is een Nederlands acteur, filmregisseur, kunstschilder en illustrator.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Familie en beginjaren[bewerken | brontekst bewerken]

Krabbé werd geboren in een artistieke familie. Zijn vader Maarten Krabbé en grootvader Hendrik Maarten Krabbé waren bekende schilders, evenals zijn middelste zoon Jasper Krabbé nu is. Zijn moeder, Margreet Reiss, was schrijfster en vertaalster van filmteksten. Zijn grootvader van moeders kant, Abraham Reiss, werd in 1943 op transport gezet naar Sobibór en vermoord.^[1] Zijn oudere broer Tim Krabbé is schrijver (en schaker), zijn halfbroer Mirko Krabbé is multimediakunstenaar-ontwerper. Zijn oudste zoon Martijn Krabbé is presentator van televisie- en radioprogramma's, zoals The Voice.

Krabbé werd, nadat hij al een jaar aan de kunstacademie had gestudeerd, op zijn zeventiende toegelaten tot de Amsterdamse toneelacademie. Hij deed in 1965 eindexamen; in dit examenjaar kreeg hij de Top Naeff-prijs.^[2] Van 1977 tot 1981 studeerde Krabbé verder aan de kunstacademie en kreeg hij les van onder anderen de surrealist Melle Oldeboerrigter.

Het debuut van Krabbé als filmacteur was een kort optreden in Fietsen naar de maan, uit 1963 van Jef van der Heyden. Zijn eerste significante filmrol, naast Phil Bloom, volgde in 1968 in de Nederlands/Duitse bioscoopfilm Professor Columbus van Rainer Erler.

Succes als acteur en regisseur[bewerken | brontekst bewerken]

Krabbé speelde belangrijke rollen in twee grote filmhits van Paul Verhoeven: Soldaat van Oranje (1977) en De vierde man (1983).

In 1985 regisseerde Krabbé een toneelbewerking van het dagboek van Anne Frank. Hij speelde hier zelf ook in mee als de vader van Anne, Otto Frank. Op 9 mei 1985 werd deze voorstelling uitgezonden door de TROS. Om zich nog beter in hun rollen te verdiepen, brachten alle acteurs een nacht door in het Achterhuis.

Ook speelde Krabbé in enkele Hollywoodfilms met als debuut Jumpin' Jack Flash (1986). Krabbé is internationaal echter vooral bekend geworden als antagonistische schurk, bijvoorbeeld uit: Prince of Tides (1991), The Fugitive (1993) en als de slechterik Georgi Koskov in de James Bondfilm The Living Daylights (1987). In The Fugitive was Krabbé de schurk dr. Charles Nichols als tegenspeler van Harrison Ford.^[3]

In 1998 regisseerde Krabbé de film Left Luggage, naar de novelle 2 koffers vol van Carl Friedman, en in 2001 volgde de verfilming van Harry Mulisch' roman De ontdekking van de hemel tot The Discovery of Heaven. Voor beide films schreef Edwin de Vries het scenario.

Succes als presentator[bewerken | brontekst bewerken]

In september 2005 presenteerde hij voor de AVRO de documentaireserie Allemaal THEATER, over de naoorlogse geschiedenis van het Nederlandse toneel. Hiervoor interviewde hij vele acteurs, regisseurs, schrijvers en cabaretiers. In 2007 maakte hij eenzelfde soort serie over de filmgeschiedenis, Allemaal FILM.

In 2014 stond Krabbé voor het eerst sinds bijna tien jaar weer op het toneel in het toneelstuk Vaslav. Hij vertolkte daarin de rol van Sergej Diaghilev.

In 2015 kwam Krabbé met een succesvolle tv-serie Krabbé zoekt... Vincent van Gogh bij de AVROTROS. In 2017 kwam hij met een vervolg over het leven van Pablo Picasso, in 2018 over het leven van Paul Gauguin en in 2020 over Marc Chagall onder regie van Richard den Dulk. Met regisseur Den Dulk gaat hij in Krabbé kijkt verder na iedere aflevering dieper in op opvallende momenten tijdens de opnames.

Kunstschilder[bewerken | brontekst bewerken]

Als kunstschilder heeft Krabbé zich vooral toegelegd op de landschapsschilderkunst, hoewel hij ook een aantal portretten en stillevens heeft geschilderd. Zijn stijl, gekenmerkt door vaak felle kleuren, varieert van sterk geabstraheerd tot figuratief, waarbij invloed van het impressionisme merkbaar is. Hij maakte diverse schetsen op locaties die hij als filmacteur bezocht, onder andere Ouarzazate in Marokko, Vanuatu en Indonesië. Krabbé werkte samen met de Francis Kyle Galleries in Londen. Zijn schilderijen werden door Kyle zeer succesvol aangeboden aan kunstminnende Engelsen die Krabbé nu vooral leerden kennen als schilder. In 2008 presenteerde Museum de Fundatie in zijn locatie in Zwolle, Paleis aan de Blijmarkt, de tentoonstelling Jeroen Krabbé: Schilder – een retrospectieve (met een overzicht van het gehele oeuvre van Krabbé). Hij kreeg de titel Briljanten Kunstenaar van het Jaar 2018.^[4]

Illustrator[bewerken | brontekst bewerken]

Krabbé illustreerde ook boeken, zoals het Bezuinigingskookboek : kookboek voor de jaren 80 van Marjan Berk en voor Alles bleef zoals het niet was, een gedichtenbundel van J.H. van Geemert (Zie bibliografie).

Filmografie (als acteur)[bewerken | brontekst bewerken]

Fietsen naar de maan (1963) – leerling-decorateur
De mikado (televisiefilm, 1967) – Miki-Miki
Professor Columbus (1968) – Jan
Kort en Klein (1971) – diverse rollen in liedjes en sketches
The Little Ark (1972) – dokter
Tatort (televisieserie) – Henk (afl. "Kressin und die Frau des Malers", 1972)
Uilenspiegel (televisiefilm, 1973) – Hertog Alva
Twee onder een klap (televisieserie) – rol onbekend (1973)
De vloek van de Woestewolf (televisieserie) – Hertog Maximiliaan (1974)
Alicia (1974) – piloot
Durmazon (miniserie, 1974) – rol onbekend
Amsterdam 700 (miniserie, 1975) – Daniel de Barrios
Liefde half om half (televisiefilm, 1976) – William Featherstone
Soldaat van Oranje (1977) – Guus LeJeune
Hij en zij (televisieserie) – Robert Bleeker (1978)
Een pak slaag (1979) – Barns
Martijn en de magiër (1979) – regisseur
Spetters (1980) – Frank Henkhof
Tenslotte ben je geen kind meer (televisieserie) – rol onbekend (6 afl., 1980)
De fabriek (televisieserie) – André Hageman (6 afl., 1981)
Een vlucht regenwulpen (1981) – Maarten / alter ego
Het oponthoud (televisiefilm, 1982) – Hans
Mensen zoals jij en ik (afl. "Taxi in de regen", 1982, met Kees Brusse en Willeke Alberti)
Party in Parijs (televisiefilm, 1982) – Jaap
World War III (televisiefilm, 1982) – Col. Alexander Vorashin
Het verleden (1982) – Harry Heyblom
Candida (televisiefilm, 1982) – Dominee James Morell
Willem van Oranje (miniserie, 1983) – Willem van Oranje
De vierde man (1983) – Gerard Reve
Pim (televisieserie) – rol onbekend (1983)
Het dagboek van Anne Frank (televisiefilm, 1985) – Otto Frank
Turtle Diary (1985) – Mr. Sandor (the slob)
In de schaduw van de overwinning (1986) – Peter van Dijk
Jumpin' Jack Flash (1986) – Mark Van Meter
No Mercy (1986) – Losado
Her Secret Life (televisiefilm, 1987) – Malarin
Miami Vice (televisieserie) – Klaus Herzog (afl. "Heroes of the Revolution", 1987)
The Living Daylights (1987) – Generaal Giorgi Koskov
A World Apart (1988) – Gus Roth
Crossing Delancey (1988) – Anton Maes
Shadowman (1988) – Theo
Scandal (1989) – Eugene Ivanov
Melancholia (1989) – David Keller
After the War (miniserie, 1989) – Herman Pfaff
The Punisher (1989) – Gianni Franco
Till There Was You (1990) – Robert 'Viv' Vivaldi
Murder East - Murder West (televisiefilm, 1990) – Edgar Rutchinsky
Family of Spies (televisiefilm, 1990) – Boris One
Secret Weapon (televisiefilm, 1990) – Asher
Robin Hood (televisiefilm, 1991) – Baron Roger Daguerre
Sahara Sandwich (1991) – rol onbekend
Dynasty: The Reunion (televisiefilm, 1991) – Jeremy Van Dorn
Kafka (1991) – Bizzlebek
The Prince of Tides (1991) – Herbert Woodruff
Voor een verloren soldaat (1992) – Jeroen Boman (volwassen)
Stalin (televisiefilm, 1992) – Bukharin
Oeroeg (1993) – Hendrik Ten Berghe
The Young Indiana Jones Chronicles (televisieserie) – Brockdorff (afl. "Paris, May 1919", 1993)
The Fugitive (1993) – Dr. Charles Nichols
King of the Hill (1993) – Mr. Erich Kurlander
Farinelli (1994) – George Frideric Handel
Immortal Beloved (1994) – Anton Felix Schindler
The Odyssey (miniserie, 1997) – Koning Alcinous
Business for Pleasure (televisiefilm, 1997) – Alexander Schutter
The Disappearance of Garcia Lorca (1997) – Col. Aguirre
Left Luggage (1998) – Mr. Kalman
Dangerous Beauty (1998) – Pietro Venier
Only Love (televisiefilm, 1998) – François
Ever After (1998) – Auguste De Barbarac
An Ideal Husband (1999) – Baron Arnheim
Jesus (televisiefilm, 1999) – Satan (Man)
Il cielo cade (2000) – Wilhelm
The Discovery of Heaven (2001) – Gabriel
Fogbound (2002) – Dr. Duff
Ocean's Twelve (2004) – Van der Woude
Off Screen (2005) – Gerard Wesselinck
Deuce Bigalow: European Gigolo (2005) – Gaspar Voorsboch
Snuff-Movie (2005) – Boris Arkadin
Leef! (2005) – Hugo
Dalziel and Pascoe (televisieserie) – Det. Supt. Wim de Kuiper (afl. "Wrong Place, Wrong Time: Part 1 & 2", 2006)
Midsomer Murders (televisieserie) – Cyrus LeVanu (afl. "Talking to the Dead", 2008)
Transporter 3 (2008) – Minister Oekraïne (Leonid Vasilev)
Albert Schweitzer (2009) – Albert Schweitzer
Verborgen gebreken (televisieserie) – Bob Rademakers (2009)
In therapie (televisieserie, 2011)
Alleen maar nette mensen – Bram Samuels (2012)
Van Gogh; een huis voor Vincent (2013) – Vincent Willem
De Man met de Hamer (televisieserie) – Arend de Leeuw (2013)
Sneeuwwitje en de zeven kleine mensen (televisiefilm, 2015)
Gangster Kittens (2016) – Pierre

Filmografie (als regisseur)[bewerken | brontekst bewerken]

Left Luggage (1998)
The Discovery of Heaven (2001)

Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]

Marjan Berk & Jeroen Krabbé, Bezuinigingskookboek: Kookboek voor de jaren 80, Uitgeverij Tiebosch, Amsterdam, 1980, ISBN 90-6278-509-3; 2e druk (zonder ondertitel) met illustraties van Jan van Wessum: Gottmer, Bloemendaal, 1985, ISBN 90-257-1917-1.
J.H. van Geemert (gedichten, met tekeningen van Jeroen Krabbé), Alles bleef zoals het niet was, Literaire Uitgeverij De Beuk, Amsterdam, 1992, ISBN 90-6975-224-7. Van deze uitgave verscheen tevens een genummerde en gesigneerde bibliofiele editie in een oplage van 60 exemplaren, losbladig in cassette, ISBN 90-6975-223-9.
Marjan Berk & Jeroen Krabbé (ill.: Pam Pollack et al.), Het eenvoudige kookboek, Uitgeverij Atlas, Amsterdam, 1993, ISBN 90-254-0446-4. Herziene versie van het Bezuinigingskookboek.

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Ruud van der Neut (foto's Herman van Heusden), Jeroen Krabbé: schilder, Waanders, Zwolle, 2004. ISBN 90-400-9011-4, ISBN 90-400-9039-4 (luxe-ed.). Monografie.
Ralph Keuning, Ruud van der Neut; Karin van Lieverloo (eindred.) (foto's Cary Markerink et al.), Jeroen Krabbé, schilder: Verf door de aderen, Waanders, Zwolle, ISBN 978-90-400-8506-2. Overzicht van werk. Uitgave t.g.v. de tentoonstelling Jeroen Krabbé: Schilder, een retrospectieve in Museum de Fundatie, Zwolle, 11 februari t/m 1 juni 2008.
Jeroen Krabbé, Joosje Lakmaker & Ralph Keuning, De ondergang van Abraham Reiss, Wbooks, Zwolle, 2010, ISBN 978-90-400-7742-5. Uitgave t.g.v. de gelijknamige tentoonstelling in Museum de Fundatie, Zwolle, 5 september t/m 5 december 2010.
Jeroen Krabbé et al., De ondergang van Abraham Reiss: 9 schilderijen door Jeroen Krabbe, Wbooks, Zwolle, 2022, ISBN 978-94-625-8500-3. Uitgave i.s.m. Museum Sjoel Elburg en Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Onderscheidingen[bewerken | brontekst bewerken]

In 1965 kreeg Jeroen Krabbé de Top Naeff-prijs
In 1999 werd hij benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Op 7 december 2014 kreeg hij uit handen van de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan de Frans Banninck Cocqpenning uitgereikt tijdens de viering van zijn zeventigste verjaardag. Die penning wordt toegekend aan personen die zich gedurende een periode van ten minste twaalf jaar bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt voor de hoofdstad.

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

Vanaf 2009 tot en met 2018 vertolkte Jeroen Krabbé Sinterklaas tijdens de intocht in Amsterdam.
Krabbé staat in de mediawereld bekend om zijn goede internationale contacten die hij ontmoet heeft en die hij als vrienden beschouwt, van Barbra Streisand, tot prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld, die hem regelmatig uitnodigde op paleis Soestdijk.

Familie Krabbé[bewerken | brontekst bewerken]

Hendrik Maarten Krabbé (Londen, 1868 – Amsterdam, 1931) – kunstschilder
- Maarten Krabbé (Laren, 1908 – Amsterdam, 2005) – kunstschilder
  - Tim Krabbé (Amsterdam, 1943) – schrijver, schaker en wielrenner
  - Jeroen Krabbé (Amsterdam, 1944) – acteur, filmregisseur en kunstschilder
    - Martijn Krabbé (Amsterdam, 1968) – radio- en televisiepresentator
    - Jasper Krabbé (Amsterdam, 1970) – graffitischrijver en kunstschilder
  - Mirko Krabbé (Amsterdam, 1960) – beeldend kunstenaar en ontwerper