Hinckaertshuis

Hinckaertshuis
Locatie
Locatie	Groningen
Adres	Oude Kijk in 't Jatstraat 6
Coördinaten	53° 13′ NB, 6° 34′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	woonhuis
Bouw gereed	13e eeuw
Erkenning
Monumentstatus	rijksmonument
Monumentnummer	18648
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Het Hinckaertshuis in de Oude Kijk in 't Jatstraat is een van de oudste huizen in de stad Groningen. Het is oorspronkelijk een steenhuis dat aan het einde van de dertiende eeuw werd gebouwd.

Vanaf de straat naar het huis gekeken is het rechter deel, met de verhoogde ingang het oorspronkelijke huis. De verhoogde ingang naar een hoge eerste verdieping past bij een steenhuis. Het linker deel dateert uit de vijftiende eeuw en is de vervanger van een eerder zijhuis met een dwarskap.

De naam verwijst naar Adriaen Hinckaert, een edelman uit de Zuidelijke Nederlanden, die in 1572 trouwde met Johanna de Mepsche (overl. 1596). Zij was een kleindochter van Johan de Mepsche van Meyma en Deetgen Huinga, van wie er ooit een groot gezinsportret in het Hinckaertshuis, en later in het Mepschengasthuis hing.

In de vijftiende eeuw werd het bewoond door Otto ter Hansouwe (Hanzow), die bierbrouwer was en burgemeester van de stad is geweest. Van Hansouwe was gehuwd met Syerd Lewe (ook wel de Mepsche en Meyma genoemd).^[1] Na het overlijden van haar echtgenoot stichtte zij een gasthuis dat direct naast het Hinckaertshuis verrees. In haar testament bepaalde zij dat het gasthuis, dat nu bekendstaat als het Mepschengasthuis, bestuurd zou worden door haar erfgenamen die in Groningen zouden wonen in het Hinckaertshuis.
Thans is in het Hinckaertshuis gevestigd het architectenbureau OVT Architecten^[2], die in 1985/'86 het huis onderworp aan een ingrijpende restauratie en in 2012 een uitgebreide publicatie over het Hinckaertshuis het licht deed zien.

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

In 1775 heeft de toenmalige bewoner, Paulus 's Graeuwen, hoogleraar aan de Universiteit van Groningen en rector magnificus van 1773 - 1774, het ontwerp van het grafmonument van de Leidse geleerde Herman Boerhaave laten opnemen in de behangdecoratie van de tuinkamer.^[3]
’s Graeuwen was een leerling van Boerhaave. Het grafmonument, in 1762 geplaatst in de Pieterskerk te Leiden, is van de hand van Antony Wapperon naar een ontwerp van Frans Hemsterhuis.

Bron

Brink, R.J.H. Mepschen Gasthuis, Sint Annen Gasthuis, Hinckaerts Gasthuis, 530 jaar voogdij, 1478-2009, uitg. Studio van Stralen, Groningen, 2009, ISBN 978-90-77957-13-4
Hoekstra, T.J.; Barneveld-Schelling, N.J.; e.a. (red.): Het Hinckaertshuis, zeven eeuwen bouwhistorie, uitg. Stichting Hinckaertshuis Groningen, Groningen, 2012, ISBN 978-90-9027065-4

Noot

↑ Formsma betwijfelt in De Ommelander Borgen en Steenhuizen (blz. 56) of de 18e-eeuwse vermelding op de gevelsteen De Mepsche wel correct is. Syerd, de stichtster van het gasthuis, was, volgens Formsma, een dochter van Lulof Meyma en Elste Lewe (en geen De Mepsche). Brink heeft de familierelatie verder uitgewerkt (Brink 2009:8 en 41) Syerd is een dochter van Wigbold Lewe en van Ave Meyma. Omdat haar huwelijk met Otto ter Hansouwe kinderloos bleef moest de schenking worden goedgekeurd door haar aangetrouwde neven burgemeester Roloff de Mepsche (gehuwd met Wemele Lewe) en Henric Coeners (gehuwd met Odeken Lewe).
↑ website van ovt architecten
↑ C. Rogge: Behang in de Tuinkamer in: Hoekstra, T.J.; Barneveld-Schelling, N.J.; e.a. (red.): Het Hinckaertshuis, zeven eeuwen bouwhistorie en bewoners, p. 143 vv. Uitg. Stichting Hinckaertshuis Groningen, Groningen, 2012, ISBN 978-90-9027065-4

Zie de categorie Hinckaertshuis (Groningen) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Formsma betwijfelt in De Ommelander Borgen en Steenhuizen (blz. 56) of de 18e-eeuwse vermelding op de gevelsteen De Mepsche wel correct is. Syerd, de stichtster van het gasthuis, was, volgens Formsma, een dochter van Lulof Meyma en Elste Lewe (en geen De Mepsche). Brink heeft de familierelatie verder uitgewerkt (Brink 2009:8 en 41) Syerd is een dochter van Wigbold Lewe en van Ave Meyma. Omdat haar huwelijk met Otto ter Hansouwe kinderloos bleef moest de schenking worden goedgekeurd door haar aangetrouwde neven burgemeester Roloff de Mepsche (gehuwd met Wemele Lewe) en Henric Coeners (gehuwd met Odeken Lewe).

[2] website van ovt architecten

[3] C. Rogge: Behang in de Tuinkamer in: Hoekstra, T.J.; Barneveld-Schelling, N.J.; e.a. (red.): Het Hinckaertshuis, zeven eeuwen bouwhistorie en bewoners, p. 143 vv. Uitg. Stichting Hinckaertshuis Groningen, Groningen, 2012, ISBN 978-90-9027065-4

[1]

[2]

[3]

Hinckaertshuis

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

€4.95