Feyenoord Rotterdam is een Nederlandseprofvoetbalclub uit Rotterdam, opgericht op 19 juli1908, die uitkomt in de Eredivisie. De stadionclub wordt vaak betiteld als de club van het volk. De thuisbasis is Stadion Feijenoord, dat in de volksmond De Kuip wordt genoemd. De traditionele uitrusting van Feyenoord bestaat uit een rood-wit shirt met een zwarte broek en dito kousen. De voetbalclub is een van de drie traditionele topclubs in Nederland.
Feyenoord won zestien keer het landskampioenschap, veertien keer de KNVB Beker, een keer de Europacup I, twee keer de UEFA Cup en een keer de wereldbeker. Mede doordat Feyenoord in 1970 als eerste Nederlandse club internationaal een grote prijs won, speelt zij historisch gezien een vooraanstaande rol in het Nederlandse voetbal. Op de UEFA-ranglijst van beste clubs in Europa stond Feyenoord op 4 oktober 2023 op de 24e plaats met een totaal van 55.000 punten.[3]
Op 19 juli 1908 werd in café "de Vereeniging" van Jac. Keizer de voetbalclub Wilhelmina opgericht. Na naamswijzigingen naar HFC en Celeritas werd in 1912 gekozen voor de naam Feijenoord, vernoemd naar de Rotterdamse wijk Feijenoord. De thuishaven was vanaf 1917 aan de Kromme Zandweg waar Feijenoord vanaf het seizoen 1921/22 promoveerde naar de hoogste klasse waaruit het sindsdien nooit gedegradeerd is. Hier behaalde de club in het seizoen 1923/24 haar eerste landskampioenschap en vestigde de Rotterdammers zich definitief tussen de beste voetbalclubs van Nederland. Vanaf 1937 verhuisde Feijenoord naar De Kuip vanwege de de groeiende populariteit van de club.
De club is uitgegroeid tot een belangrijk onderdeel van de identiteit van Rotterdam.[4] De grootste successen werden behaald in de jaren '60 en de jaren '70 van de 20e eeuw. In 1970 werd het hoogtepunt van deze successen bereikt met het winnen van de Europacup I en de Wereldbeker, de hoogst haalbare prijzen voor voetbalclubs. De geschiedenis van de club kent ook dieptepunten. Enkele voorbeelden zijn het misbruik van De Kuip tijdens de Razzia van Rotterdam gedurende de Tweede Wereldoorlog, de financiële problemen die hebben geleid tot sportief minder succesvolle periodes, en de hooligans die zich met de club associëren zoals tijdens Slag bij Beverwijk en de rellen bij AS Nancy-Lorraine.
Erelijst
Huldiging op de Coolsingel na de Europacup I-winst in 1970De KNVB beker (14x) in de prijzenkast
Feyenoord wordt sinds de oprichting van de vereniging gekenmerkt als volksclub.[5] Iedereen kon lid worden van de vereniging in tegenstelling tot bij veel van de gevestigde clubs uit die tijd die een strikte ballotageprocedure hanteerde, zoals stadsgenoot Sparta Rotterdam. Zo vertegenwoordigden de clubleden in de jaren '30 van de 20e eeuw verschillende lagen van de samenlevering, van werklozen tot café-eigenaren, accountants en directeuren.[6] Desalniettemin waren destijds de arbeiders oververtegenwoordigd in Rotterdam-Zuid.[7] Zij werkten veelal in de haven van Rotterdam, hadden weinig tijd en middelen voor ontspanning en waren minder welkom bij eliteclubs als Sparta. Zodoende werd Feyenoord voor vele bewoners van "Zuid" een uitvlucht en won de club snel aan grote populariteit.[8]
Net als het volkse karakter is de thuisstad Rotterdam nauw verbonden aan de identiteit van de club, waarbij met name de mentaliteit van harde werkers wordt uitgelicht. Deze mentaliteit vindt haar oorsprong in de haven, en na de Tweede Wereldoorlog wordt deze mentaliteit verder bekrachtigd als de stad opnieuw opgebouwd moet worden onder het motto Sterker door strijd. Volgens Fred Blankemeijer werd deze typering pas in de succesvolle jaren '60 definitief gekoppeld aan de club toen Jan Klaassens, Rinus Bennaars, Reinier Kreijermaat, Rinus Israël en Theo Laseroms aan de selectie werden toegevoegd om selectie met overwegend technische spelers in balans te brengen.[9] Zodoende werden waarden als kracht, werklust en loyaliteit verankerd in de identiteit van de club.[10] Dit is in de loop der jaren verder versterkt met het bekende "geen woorden maar daden" uit het clublied en uitspraken als "Kein geloel, fussbal spielen!" van oud-trainer Ernst Happel.[11] Ook voor het Feyenoord van de 21e eeuw worden deze waarden veelvuldig gebruikt om de voetbalvisie te typeren.[12][13][14]
Logo
Een belangrijk onderdeel van het cultureel erfgoed van Feyenoord betreft het logo. Dit logo wordt beschermd door Stichting Continuïteit Feyenoord[15] en heeft gedurende de geschiedenis van de club verschillende ontwikkelingen doorgemaakt. Enerzijds zijn deze ontwikkelingen gevoed door naamswijzigingen, anderzijds betreffen het cosmetische wijzigingen. Een constante factor in het logo sinds de jaren 1930 zijn de clubkleuren rood, wit en zwart die eveneens in het tenue terugkomen. Speciaal voor de 100-jarige verjaardag van de club in 2008 is een jubileumlogo onthuld.[16][17] Vanaf het daaropvolgende jaar is een vereenvoudigde versie van dit jubileumlogo in gebruik genomen waarin de letters een gouden kleur hebben. Dit is nog steeds het huidige logo.
Het Feyenoord-logo is voor het eerst op het wedstrijdshirt verschenen in het eerste Eredivisieseizoen (1956/57). Vanaf het het seizoen 1961/62 is het logo echter weer verdwenen van het tenue totdat het logo in het seizoen 1983/84 terugkwam op de linkerborst. Dit logo had dezelfde kenmerken als het huidige logo dat sinds 2009 wordt gebruikt. Vanaf het seizoen 1997/98 maakten de gouden letters plaats voor witte letters totdat de gouden letters weer in ere hersteld werden voor het jubileumseizoen 2008/09.[18]
Originele logo
Logo tijdens de jaren '20
Logo vanaf de jaren '30
1997–2008
Logo tijdens 100-jarig jubileum, 2008–2009
2009–heden
Tenue
Feyenoord-tenue tijdens de jaren 1930 in een wedstrijd tegen HBS
Bij de naamswijziging van Celeritas naar Feijenoord kreeg het tenue de vlakverdeling die nog steeds gebruikt wordt in thuiswedstrijden: een shirt dat wit is aan de linkerzijde van de speler en rood aan de rechterzijde. De mouwen zijn in tegenkleur: links rood, rechts wit. De kraag volgt in sommige seizoenen het shirt en in andere seizoenen de mouwen. Ook zwart wordt regelmatig gebruikt als kleur van de kraag. Zwart is tevens de kleur voor de broek en de kousen. Het thuistenue kan echter afwijken om zo beter onderscheid te maken met het tenue van de tegenstander.
Voor uitwedstrijden is een additioneel tenue beschikbaar dat ieder seizoen anders is. Hierin komt de kleur groen geregeld terug om de verbinding met de thuisstad Rotterdam te benadrukken. Groen komt namelijk voor in zowel de de vlag als het wapen van Rotterdam. In uitzonderlijke situaties wordt naast het thuis- en uittenue tevens een derde tennue uitgebracht. Zo werd in het seizoen 2021/22 als blijk van dankbaarheid het Full Support Uitshirt 2021-2022 exclusief beschikbaar gesteld aan seizoenkaarthouders die volledig hebben afgezien van een tegemoetkoming vanwege het beperkte aantal thuiswedstrijden in het coronaseizoen 2020/21.[19][20][21] Een ander voorbeeld is het gouden shirt dat tijdens het jubileumseizoen 2008/09 werd gedragen tijdens Europese uitwedstrijden.[22]
Tijdens de eerste decennia in de geschiedenis van de club waren spelers zelf verantwoordelijk voor hun tenue.[23] Met de introductie van kledingsponsors groeide het tenue uit tot een belangrijke inkomstenbron. Zo wordt geschat dat Feyenoord vanaf het seizoen 2023/24 ruim 8 miljoen euro per seizoen ontvangt van kledingsponsor Castore.[24][25] Daarbij komt tevens dat sinds het seizoen 1982/83 sponsoruitlatingen op het shirt zijn toegestaan[26] waardoor hoofdsponsors een platform hebben gekregen met een groot bereik onder voetballiefhebbers.[27] De inkomsten van hoofdsponsor EuroParcs wordt in het seizoen 2021/22 geschat op 5,5 miljoen euro per seizoen.[28] Het belang van deze partners voor de financiën van de club blijkt door de 8 miljoen euro voor de kledingsponsor en de 5,5 miljoen euro voor de hoofdsponsor af te zetten tegen de omzet van 61,8 miljoen euro in het boekjaar 2020/21.[29] In het seizoen 2020/21 worden de sponsoruitingen op het shirt verder uitgebreid met een mouwsponsor.[30] Een jaar later krijgt zelfs het trainingstenue een seperate sponsor.[31]
1 Van januari t/m juni 2013 gunde ASR het hoofdsponsorschap aan Diergaarde Blijdorp. 2 EuroParcs op de shirts tijdens wedstrijden in de KNVB Beker en de Europa League in 2020/21. 3 MediaMarkt heeft een optie voor nog twee seizoenen, tot medio 2029.
Voetbalvisie
Men kan stellen dat het voetbal waarmee Feyenoord in 1970 onder Ernst Happel de Europacup I en de wereldbeker heeft gewonnen het fundament was voor het Totaalvoetbal dat later aan Rinus Michels is toegeschreven.[38][39] Hiermee heeft het Feyenoord uit die tijd een belangrijke bijdrage geleverd aan het voetbal wat nog steeds in Nederland wordt gespeeld. Belangrijke spelelementen van dat team waren het 4-3-3-systeem, de buitenspelval en pressing. Met name bij het laatste spelelement, waarmee tegenstanders onder druk worden gezet, komt een eigenschap naar voren wat nog steeds veelvuldig aan Feyenoord wordt toegeschreven: hard werken.[12][13][14] Dit past bij het imago van de volksclub, de Rotterdamse wapenspreuk Sterker door strijd en het bekende "geen woorden maar daden" uit het clublied.
Sinds juni 2021 is Koen Stam als Head of Methodology verantwoordelijk voor het doorontwikkelen en uitvoeren van Feyenoords voetbalvisie. Dit is het uitgangspunt van het voetbal wat Feyenoord op het veld wil uitdragen en de basis van het opleidingsprogramma op de Feyenoord Academy: hoge intensiteit, creativiteit, dynamiek, variatie, initiatief en aan- en terugsluiten.[40][41]
Supporters
Het Legioen
Het Legioen tijdens de eerste training van het nieuwe seizoen.
De supporters van Feyenoord staan ook wel bekend als Het Legioen. Het Feyenoordlegioen heeft de reputatie reislustig en fanatiek te zijn. Het rugnummer 12 is voorbehouden aan Het Legioen dat als "twaalfde man" wordt beschouwd.[42] Zodoende is oud-keeper Zsolt Petry de laatste speler die dit rugnummer toegewezen heeft gekregen toen hij in het seizoen 1997/98 onder contract stond bij Feyenoord.[43]
Vertrek van de schepen Groote Beer en Waterman.
Veelal wordt 1963 gezien als het geboortejaar van Het Legioen.[44] In mei van dat jaar reisden 1.513 supporters met de twee schepen de Groote Beer en Waterman naar Lissabon om Feyenoord aan te moedigen tijdens de halve finale van de Europacup I tegen het Benfica van de Portugese voetballegende Eusébio.[45][46] Hoewel Feyenoord in Lissabon deze wedstrijd met 3-1 verloor en de Europacupfinale dat jaar niet haalde, veroverde Feyenoord de harten van vele Nederlandse supporters. Ook supporters buiten Rotterdam.[47] Nog altijd wordt Feyenoord op de voet gevolgd door Het Legioen als het zich buiten de landgrenzen begeeft. Eén van de meest tekenende voorbeelden dateert uit 1996 toen tussen 12.000 en 15.000 supporters Feyenoord aanmoedigden tegen het Duitse Borussia Mönchengladbach en Feyenoord de halve finale zagen bereiken van de Europacup II.[48][49]
Supportersverenigingen
Voor fans is er ruime keuze uit verschillende verenigingen om bijeen te komen. De officiële supportersvereniging van Feyenoord draagt heel toepasselijk de naam Het Legioen. Voor de jongste fans van Feyenoord is er ook een juniorclub, De Kameraadjes, voor kinderen tot en met 14 jaar. Als lid van De Kameraadjes maken de leden kans op exclusieve acties, trainingen of cadeaus. Hiernaast zijn tevens verschillende onafhankelijke verenigingen actief. Hiervan is FSV De Feijenoorder de oudste vereniging met een oprichtingsdatum van 3 mei1931.[50] De harde kern verenigt zich onder de naam S.C.F. Hooligans. In 2021 is de vereniging Roze Kameraden aan de verzameling toegevoegd, met als doel de acceptatie van de LHBTI+-gemeenschap te verbeteren onder voetbalfans, in het bijzonder bij Feyenoord.[51]
Sfeeracties
Om als twaalfde man het elftal van Feyenoordspelers extra te motiveren bereiden supporters voor bijzondere wedstrijden speciale sfeeracties ofwel tifo's voor. De sfeeracties in het stadion worden georganiseerd door FSV De Feijenoorder. Met name de sfeeracties tijdens Europese thuiswedstrijden springen in het oog vanwege de spandoeken en fakkels.[52][53] Eveneens tijdens belangrijke binnenlandse wedstrijden pakken de Feyenoordse tifosi graag uit met bijzondere sfeeracties, zoals met het grootste spandoek van Europa.[54] Maar ook buiten het stadion laten supporters hun steun voor Feyenoord graag zien en horen, zoals ter voorbereiding op ontmoetingen met aartsrivaal Ajax[55][56] en ter decoratie van Rotterdam bij het behalen van een prijs.[57] De sfeeracties hebben echter niet lauter positieve effecten. Zo heeft Feyenoord in totaal voor ongeveer 650.000 euro aan boetes ontvangen van de UEFA voor onder andere het afsteken van vuurwerk en provocerende spandoeken tijdens de succesvolle UEFA Europa Conference League-campagne in het seizoen 2021/22.[58]
Muziek
Clublied
Hand In Hand, Kameraden is sinds het kampioensjaar 1961 het clublied van Feyenoord. In 1963 wordt de versie van Jacky van Dam definitief omarmd door het Legioen als het clublied.[59] De melodie van het lied werd in de negentiende eeuw geschreven door de Duitser Wilhelm Speidel.[60] Het lied werd in de loop der jaren door diverse Nederlandse clubs gebruikt, zo zijn er versies van SVV en DHC bekend. Jaap Valkhoff, die later ook deel uitmaakte van The Three Jacksons, zette in de jaren zestig zowel een Feyenoord- als een Ajax-versie op de plaat. Onder Feyenoord-supporters groeide het vervolgens uit tot the officieuze clublied. In het zuiden van Nederland gebruikt ook MVV zijn eigen versie van het "Hand in Hand". In België hoort men de melodie regelmatig van de tribunes komen wanneer Club Brugge, Royal Antwerp en Genk hun wedstrijden spelen.
Geen woorden maar daden is een regeltje uit het clublied en staat symbool voor de cultuur van Feyenoord. Het is een club van (haven)arbeiders; 'handen uit de mouwen en werken voor je geld'.
Andere muziek
Bij alle thuiswedstrijden van Feyenoord keren twee nummers altijd terug: de Opkomsttune en de Goaltune. De Opkomsttune begint met het geroffel van pauken, die steeds sneller worden gespeeld. Uiteindelijk, wanneer de tunnel open gaat, klinkt het clublied Hand In Hand, Kameraden door de speakers van het stadion.
Wanneer Feyenoord een doelpunt maakt in hun thuiswedstrijden galmt eerst de scheepshoorn van de Rotterdamse haven door het stadion, waarna het nummer I Will Survive wordt gespeeld, gecoverd door de Hermes House Band, maar eerder beroemd gemaakt door Gloria Gaynor in de jaren '70.[61] Deze Goaltune wordt al sinds 1994 gebruikt.
In recentere jaren wordt het nummer Super Feyenoord ook regelmatig gedraaid vlak voor de aftrap. Nadat de namen van de thuisclub zijn opgenoemd wordt dit nummer ingezet om Het Legioen klaar te stomen voor de wedstrijd. Daarnaast wordt er ook veel muziek gedraaid van Paul Elstak. Dit zijn veelal hardcore nummers, waar Het Legioen op mee springt.
De supporters van Feyenoord staan bekend als creatievelingen en hebben tijdens wedstrijden veel verschillende liedjes en gezangen in hun uitrusting. Tot de belangrijkste Feyenoord-nummers behoren Wie heeft er weer een goal gescoord, Feijenoord, Feijenoord van Tom Manders, Mijn Feyenoord van Lee Towers,[62]Feyenoord wat gaan we doen vandaag? door Cock van der Palm,[63] en De laatste trein naar Rotterdam door Tom Manders.
Tijdens het seizoen 2001/02 werd een parodie op het nummer Put your hands up van Black and White Brothers gelanceerd, genaamd Put your hands up for Pi-Air, als een eerbetoon aan Pierre ("Pi-Air") van Hooijdonk, destijds een van de belangrijkste spelers van de club.[64] Eerder had Coen Moulijn ook al een lied aan hem opgedragen gekregen, Coentje Coentje Coentje.[65]
De officiële mascotte van Feyenoord is Coentje, vernoemd naar Coen Moulijn. Coentje kreeg in 2021 een make-over met behulp van De Kameraadjes. Daarnaast werden er twee mascottes geïntroduceerd als Coentjes beste kameraadjes; keeper Mike en voetbalster Manon.[66]
In mei 2007 werd echter de gorilla Bokito erg populair onder de supporters van de Rotterdamse volksclub, nadat deze internationaal in het nieuws kwam toen hij ontsnapte uit zijn verblijf in Diergaarde Blijdorp. Sindsdien groeide Bokito uit tot de onofficiële mascotte van Feyenoord en zijn er spandoeken te zien waarop de gorilla te zien is.
Daarnaast groeide olifant Olli in 2013 uit tot een onofficiële mascotte nadat de in financiële nood verkerende Diergaarde Blijdorp voor een half seizoen op de tenues van Feyenoord stond. De olifant speelde samen met oud-speler Giovanni van Bronckhorst de hoofdrol in een reclamespot die ASR Verzekeringen voor Diergaarde Blijdorp maakte. Vanaf 28 maart 2013 was de knuffelolifant Olli verkrijgbaar. De belangstelling voor Olli was zo groot dat er na korte tijd lange rijen voor de poorten van de dierentuin stonden, waarbij men anderhalf uur moest wachten om een exemplaar te bemachtigen.[67] Binnen 24 uur was Diergaarde Blijdorp door de gehele voorraad van 11.000 pluchen olifantjes heen.[68]
Open dag
De helikopter tijdens de open dag
Ieder jaar komen tienduizenden mensen naar de traditionele open dag in De Kuip, dat wordt gezien als de opening van het nieuwe voetbalseizoen. Gedurende deze open dag worden er in en rondom het stadion verschillende activiteiten georganiseerd voor de bezoekers en treden meerdere artiesten op. Spectaculair hoogtepunt is de helikopter die op het veld landt om de nieuwe aanwinsten symbolisch naar De Kuip en Het Legioen te brengen. Ook de rest van de selectie en de staf worden op deze open dag gepresenteerd aan de aanwezige toeschouwers. Sinds de editie van 2022 maken ook de Feyenoord Vrouwen onderdeel uit van het programma. In 2023 werd de open dag omgedoopt tot Feyenoord Festival en werden gratis toegangskaartjes geïntroduceerd om een maximum capaciteit uit veiligheidsoverwegingen te waarborgen.[69][70]
Rivaliteit
Rivaliteit met Ajax
Feyenoord tegen Ajax op 29 november 1964 (9-4)
De grote rivaal van Feyenoord is het AmsterdamseAFC Ajax. Met name uit historisch oogpunt en achterban staan de wedstrijden tussen beide clubs bekend als een beladen wedstrijd. De wedstrijd tussen twee van de grootste clubs van Nederland staat bekend als de Klassieker. Door deze rivaliteit breken er regelmatig (ernstige) supportersrellen uit.
Twee keer in de geschiedenis van het Nederlandse voetbal was de bekerfinale een Klassieker. De enige keer dat Feyenoord won, was in 1980. Ajax werd dat seizoen 1979/80 kampioen, maar werd behalve in de KNVB Beker-finale (3-1, 17-5-1980) ook voor de competitie verslagen (4-0, 29-9-1979).[71] Ajax was dus de beste, maar Feyenoord was twee keer beter. Dat dit voor supporters zo belangrijk is, wordt verwoord in de titel van het boek Beter dan de beste.[72]
Rivaliteit met Sparta
Vanuit historisch oogpunt kan ook stadsgenoot Sparta als rivaal gezien worden, al is deze rivaliteit sterk bekoeld. Deze West-Rotterdamse voetbalploeg was de eerste rivaal van Feyenoord. Sparta, de Kasteelheren, werd gezien als een chique club, terwijl Feyenoord als volksclub te boek staat. De derby's tussen beide partijen staan daarnaast al jaren in het teken van 'de club van Rotterdam'. De Rotterdamse derby wordt niet ieder jaar meer gespeeld, omdat Sparta niet altijd in de Eredivisie uitkomt.
In de beginjaren van de club speelde het op verschillende locaties op Zuid. Zo speelde het tussen 1909 en 1917 op het Afrikaanderplein aan de Paul Krugerstraat, waar destijds een voetbalveld lag. Later speelde de club aan de Kromme Zandweg, op de hoek met de Dordtsestraatweg, tegenwoordig is hier het oostelijke deel van het Zuiderpark te vinden. Het stadion werd geopend op 26 augustus1917 met een openingswedstrijd tegen Be Quick uit Zutphen, die door Feyenoord met 2-3 werd verloren.
De Kuip
Binnenzijde van De KuipBuitenzijde van De KuipDe Kuip tijdens een avondwedstrijd
Oud-speler Peter Houtman is sinds 1998 de vaste stadionspeaker van de club tijdens thuiswedstrijden in De Kuip, terwijl DJ "Bootsy Paul" de muziek verzorgd.
Sinds het begin van de twintigste eeuw werkt Feyenoord aan plannen voor een groter, moderner stadion. Zo was er een plan voor een stadion dat deels op het Eiland van Brienenoord zou worden gebouwd voor het bid van het WK voetbal 2018 of 2022 dat plaats moest vinden in Nederland en België. Het bid, dat onder andere een nieuw stadion voor 86.000 toeschouwers in Rotterdam behelsde, redde het niet. In december 2010 werden er andere landen als gastland aangewezen.
Na het mislopen van het gastheerschap werden er alternatieve plannen gevormd om een nieuw stadion te bouwen op een gedeelte van Sportcomplex Varkenoord, direct naast De Kuip. Dit plan werd in 2013 echter afgeblazen.
Het meest recente plan betrof een stadion dat deels in de Maas zou komen te liggen en waarvan de club hoopte het in 2025 te gaan bespelen. Dit plan was onderdeel van de gebiedsontwikkeling Feyenoord City en droeg, door de voorgenomen locatie, de bijnaam Maasstadion.[73] De nieuwbouwplannen bevonden zich in april 2021 in een vergevorderd stadium. Later werd er vooralsnog een streep door de plannen gezet en besloot de voetbalclub haar opties te heroverwegen, óók vernieuwbouw van het huidige stadion.[74][75][76] Op 21 april 2022 maakte toenmalig algemeen directeur Dennis te Kloese en financieel directeur Pieter Smorenburg bekend dat Feyenoord af zou zien van zowel nieuwbouw als de vernieuwbouw opties.[77][78]
Vernieuwbouw
Naast de plannen die de club en gemeente maakten voor de bouw van een nieuw stadion zijn er door de jaren heen ook verschillende initiatieven van supportersgroepen geweest om De Kuip te vernieuwen. Zo werd in 2012 de stichting Red de Kuip gelanceerd die een vernieuwbouwplan maakte voor De Kuip. In april 2020 kwam hier het initiatief De Moderne Kuip bij.[79] Na het definitief afblazen van het Maasstadion presenteerde de mensen achter De Moderne Kuip een hernieuwd, grondig renovatieplan.[80]
Sinds jaar en dag huisvest Sportcomplex Varkenoord de jeugdopleiding van Feyenoord. In de periode 2009–2018 trainde ook het eerste elftal op het sportcomplex, nadat het trainingsveld voor het stadion plaats moest maken voor het parkeerterrein. Nadat het eerste elftal in de zomer van 2018 verhuisde naar het nieuwe Trainingscomplex 1908 even verderop, onderging Varkenoord een metamorfose. Zo werden er nieuwe velden aangelegd en kwam er een gloednieuw hoofdgebouw voor de Feyenoord Academy en SC Feyenoord. Dit hoofdgebouw werd op 23 augustus2019 officieel geopend door Robin van Persie en Giovanni van Bronckhorst, naar wie de hoofdtribune werd vernoemd. Later ging Varkenoord ook als trainings- en wedstrijdlocatie dienen voor de Feyenoord Vrouwen. Na het overlijden van Wim Jansen werd het plein voor het vernieuwde complex naar hem vernoemd vanwege zijn grote inzet voor – en bijdrage aan – de jeugdopleiding van de Rotterdammers.[81]
Jarenlang trainde het eerste elftal van Feyenoord op een veld voor De Kuip, maar in de periode van 2009 tot medio 2018 trainde het op Sportcomplex Varkenoord. Het eerste elftal stak daarvoor vaak de drukke Coen Moulijnweg over, dit tot ergernis van toenmalig hoofdtrainer Ronald Koeman, die ervoor zorgde dat het elftal in het vervolg met busjes naar de trainingsvelden gebracht zouden worden. In de zomer van 2018 nam het eerste elftal een nieuw trainingscomplex in gebruik dat voorzien was van een hoofdgebouw met daarin faciliteiten als een sportruimte, medisch centrum, zwembad, auditorium en kantoren voor de medewerkers van het eerste elftal.
Organisatie
Aandeelhouders
Feyenoord Rotterdam N.V. is eigenaar van het merk Feyenoord en bestuurt de profclub.[82] De aandelen van de club zijn verdeeld over Stichting Continuïteit Feyenoord (Stico), de Vrienden van Feyenoord (VvF B.V.) en de Stichting Supporters Steunen Feyenoord.[1] De Stichting Continuïteit Feyenoord bewaakt het cultureel erfgoed van Feyenoord en bezit een gouden aandeel.[83] De Vrienden van Feyenoord bestaat uit een groep vermogende supporters die onder leiding van Pim Blokland in oktober 2010 een belang in de club hebben bemachtigd.[84] Destijds had Feyenoord een schuld van 40 miljoen euro waardoor de financiën van de club door de KNVB werd ingeschaald in de hoogste risicocategorie.[85] De Vrienden van Feyenoord heeft zich als doel gesteld de club "in financiële zin structureel gezond te maken".[86]
Betaaldvoetbalorganisatie
De club wordt geleid door de directie. Op deze leiding houdt de Raad van Commissarissen (RvC) toezicht. De huidige samenstelling van de directie, de RvC en de StiCo zijn in de volgende overzichten te raadplegen.
De Feyenoord Academy is de jeugdopleiding van de Rotterdammers. Het is een belangrijke levensaders van de club en heeft door de jaren heen vele talentvolle voetballers voortgebracht, zoals topscorer van het Nederlands elftalRobin van Persie. Andere voorbeelden van Feyenoord-spelers die langdurig international zijn/waren en de opleiding in de Feyenoord Academy hebben doorlopen zijn Giovanni van Bronckhorst, Georginio Wijnaldum, Wim Jansen, Puck van Heel en Stefan de Vrij. Het is een van de toonaangevende opleidingsinstituten in het Nederlandse voetbal en won al meerdere keren de Rinus Michels Award voor Jeugdopleiding van het Jaar. Ook internationaal wordt de kwaliteit van de Academy onderkend. Zo eindigde Feyenoord in 2022 als 24e op de ranglijst van clubs uit de 31 sterkste Europese competities die de meeste profvoetballers hebben opgeleid.[99]
Feyenoord had tussen 1997 en 2005, en van 2009 tot en met 2015 een nauw samenwerkingsverband met stadsgenoot Excelsior Rotterdam. Feyenoord kon spelers die nog niet goed genoeg waren voor het eerste elftal bij Excelsior ervaring op laten doen en ze later weer terug halen. Onder andere Christian Gyan, Thomas Buffel en Salomon Kalou wisten op deze wijze door te breken bij Feyenoord. Sinds 2005 stalde Feyenoord vrijwel geen talenten meer bij Excelsior en was de verhouding veel zakelijker. Wel maakten – buiten de samenwerking om – Luigi Bruins en Andwelé Slory de overstap naar De Kuip. Tijdens het seizoen 2008/09 werd de samenwerking met Excelsior in zijn geheel opgeheven, om er enkele maanden later weer op terug te komen. De hernieuwde samenwerking hield aan tot medio 2015.
Van 1999 tot 2014 had Feyenoord een satellietclub in Ghana. Feyenoord Fetteh was de Afrikaanse voetbaltak van de Rotterdammers, maar omdat slechts enkele spelers zonder succes de overstap naar Feyenoord maakten, ging het project vooral als liefdadigheidsproject de Nederlandse geschiedenisboeken in. De club werd in Ghana wel geroemd vanwege zijn toonaangevende voetbalacademie. Enkele spelers die hier uit voort kwamen zijn Nana Asare, Bernard Mensah en Christian Atsu, die later – respectievelijk – bij onder andere FC Utrecht, Besiktas en Newcastle United speelden.
Feyenoord had ook verschillende samenwerkingsverbanden met buitenlandse clubs, maar omdat die niets opleverden, werden ze verbroken. De club heeft via de Feyenoord Academy samenwerkingsverbanden met verschillende amateurvoetbalclubs uit de regio.
Tijdens de nieuwjaarsreceptie van 2019 maakte toenmalig algemeen directeur Jan de Jong bekend dat Feyenoord een samenwerkingsverband aan was gegaan met het nabijgelegen FC Dordrecht. Door middel van deze samenwerking was Feyenoord voornemens om ieder seizoen enkele jeugdspelers onder te brengen bij de Schapenkoppen om ervaring op te doen in het betaalde voetbal. Onder andere Jari Schuurman, Crysencio Summerville, Joël Zwarts en Anass Achahbar werden ondergebracht bij Dordrecht. Ook zouden de clubs samenwerken op het gebied van kennisdeling en het opleiden van (jeugd)trainers. Echter werd de samenwerking al snel stopgezet, omdat het niet het gewenste effect had voor beide clubs.
In 2023 werd een nieuwe coöperatie opgezet tussen de Dordtenaren en Feyenoord.[100][101] Onderdeel van de hernieuwde samenwerking was het onderbrengen van enkele spelers, een door Feyenoord gedetacheerde assistent-trainer en performance trainer. Guus Baars en Antef Tsoungui werden de eerste spelers die tijdelijk onder werden gebracht bij Dordrecht, terwijl Pascal Bosschaart aan de slag ging als assistent-trainer.[102]
Zie SC Feyenoord voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Sportclub Feyenoord ontstond in 1978 uit een splitsing tussen de betaaldvoetbalorganisatie en de amateurafdeling.[106] Het standaardelftal speelde jarenlang in het zondag amateurvoetbal, maar tijdens een Algemene Ledenvergadering in november 2012 kozen de leden ervoor te switchen naar het zaterdagvoetbal. In een paar jaar klom het elftal op van de Vierde Klasse naar de Hoofdklasse, waarin het vanaf het seizoen 2020/21 weer uitkomt.
Multisportclub
Naast de verschillende voetbalelftallen heeft de club Feyenoord ook nog andere sporten binnen haar organisatie. Sinds medio 2018 is Feyenoord een multisportclub en kent de club de onderdelen: Feyenoord Basketbal, Feyenoord Futsal en Feyenoord Handbal. In het verleden was er ook een honkbalteam genaamd Sparta/Feyenoord. Na een aantal jaar van integreren en oriënteren maakte de club op 22 juni 2021 bekend de volgende stappen te willen zetten met de verschillende sporten.[107] Zo zouden er onder andere maatschappelijke activiteiten geïntroduceerd worden en moest het aantal sporten toenemen.[108] Echter werd in juli 2022 bekend dat de samenwerking met TPP werd stopgezet, waardoor het futsal geen onderdeel meer uitmaakt van de club.[109]
* Het rugnummer 12 wordt niet uitgereikt en is voorbehouden aan Het Legioen, dat als 12e man wordt beschouwd. * Wedstrijdstatistieken bijgewerkt tot en met 15 februari 2024 na Feyenoord-AS Roma. Europese statistieken zijn inclusief kwalificatiewedstrijden. * Bij blessures of schorsingen wordt het team, wanneer nodig, aangevuld met jeugdspelers van het Onder 21-elftal. * Als de vorige club cursief is, dan betrof dit een verhuurperiode.
Het Onder 21-elftal van Feyenoord, de opvolger van Jong Feyenoord, komt sinds 2020 uit in de nieuwe Onder 21-competitie van de KNVB, waaruit promotie naar de Tweede divisie mogelijk is. Daarnaast neemt het sinds 2016/17 deel aan de Premier League International Cup, met uitzondering van het seizoen 2017/18. Eerder kwam Jong Feyenoord uit in de beloftencompetitie en de reservecompetitie waar het in 2008 en 2014 kampioen werd.
Het elftal dient als opstap richting het eerste elftal voor de jonge talenten van de club. Ook eerste elftal spelers die terugkeren van een blessure konden in het verleden minuten maken in het elftal om wedstrijdritme op te doen. In aanloop naar het seizoen 2021/22 is het elftal meer bij het eerste elftal gevoegd om de overstap tussen het hoogste jeugdteam en het eerste elftal te verkleinen. De rugnummers zijn doorgeteld vanaf het eerste elftal, om zo een doorgaande lijn te vormen. In tegenstelling tot het verleden wordt er ook met namen op de shirts gespeeld.
* Het rugnummer 12 wordt niet uitgereikt en is voorbehouden aan Het Legioen, dat als 12e man wordt beschouwd. * Wedstrijdstatistieken betreffen Feyenoord 1 en zijn bijgewerkt tot en met 27 augustus 2023 na Feyenoord - Almere City. Europese statistieken zijn inclusief kwalificatiewedstrijden. * Bij blessures of schorsingen wordt het team, wanneer nodig, aangevuld met jeugdspelers. * Als de vorige club cursief is, dan betrof dit een verhuurperiode.
In elke staaf van de grafiek staat van boven naar beneden vermeld:
Eindnotering
Dit is de positie die de club heeft bereikt in de competitie, zonder eventuele beslissings-, play-off- of nacompetitiewedstrijden die nodig zijn geweest om bijvoorbeeld de kampioen van de competitie te bepalen.
Indien een * achter het getal staat is de notering een tussenstand en kan het zijn dat de notering niet overeenkomt met de uiteindelijke eindstand van de competitie.
Staat er een - dan is het seizoen nog bezig en is er geen definitieve uitslag bekend.
Staat er xx op de positie van de notering, dan heeft de club vroegtijdig de competitie verlaten. Dit kan onder andere komen door terugtrekking van het team, faillissement van de club of door een uitgedeelde straf van de KNVB. In veel gevallen staat elders in het artikel de reden vermeld.
Staat er een ? dan is het resultaat uit het verleden onbekend, en is alleen de competitie en/of niveau bekend van dat seizoen.
In de seizoenen 2019/20 en 2020/21 werd wegens de coronacrisis het amateurvoetbal afgebroken. Daardoor kennen deze staven geen eindklassering (middels -- weergegeven).
Competitieniveau en/of afdelingsletter of Officiële eindstand Eredivisie
Competitieniveau en/of afdelingsletter
Hierbij geeft het getal het niveau weer, dat ook terug te vinden is in de legenda. De letter is de afdelingsaanduiding en wordt gebruikt wanneer er meer afdelingen zijn op hetzelfde niveau. De afdelingsletter is altijd een hoofdletter en wordt meestal zonder nummer gebruikt.
Voorbeeld: 2F is niveau 2e klasse competitie F.
Het competitieniveau en nummer wordt niet vermeld wanneer er slechts één competitie van dit niveau was.
Officiële eindstand Eredivisie (getal staat tussen haakjes vermeld)
Sinds de introductie van play-offwedstrijden voor Europees voetbal na afloop van de reguliere competitie in 2005/06, is de KNVB verplicht een eindstand van de Eredivisie door te geven aan de UEFA aan de hand van deze play-offwedstrijden.
Bij deze eindstand staan clubs die zich hebben gekwalificeerd voor Europees voetbal hoger dan clubs die zich niet wisten te kwalificeren. Indien er geen verschil was tussen de eindnotering en de officiële eindstand, staat dit getal niet vermeld.
Onderafdeling
Hier staat afgekort de naam van de onderafdeling indien de club in dat jaar in een onderafdeling uitkwam. Tevens staat deze afkorting in de legenda en wordt gelinkt naar het artikel over deze onderafdeling. Deze afkorting wordt alleen vermeld wanneer de club in het verleden in verschillende onderafdelingen heeft gespeeld. Deze vermelding is in de staaf altijd in kleine letters. Deze onderafdelingen zijn na het seizoen 1995/96 afgeschaft. Heeft de club in slechts één onderafdeling gespeeld, dan is dit alleen terug te vinden in de legenda.
Onder de staaf staat het jaartal vermeld waarin het seizoen is afgesloten. 15 verwijst naar het seizoen 2014/15 en/of eventueel op het seizoen 1914/15.
Wanneer een staaf leeg is, zijn deze gegevens niet bekend. Het kan ook zijn dat de club dat seizoen niet heeft meegespeeld op het hogere amateurniveau, vroegtijdig de competitie heeft verlaten of uit de competitie is gezet. In het seizoen 1944/45 was er wegens de Tweede Wereldoorlog geen regulier competitievoetbal.
Opmerking: In de 1e klasse en lager spelen de clubs in districten. Deze districten staan niet vermeld in de grafiek.
De jeugdopleiding van Feyenoord bestaat uit elftallen van Onder 7 tot en met Onder 18 die allen op nationaal niveau actief zijn en ook aan internationale toernooien deelnemen. Het Onder 18-elftal, onder leiding van Robin van Persie en Brian Pinas, komt in het seizoen 2023/24 uit in de UEFA Youth League, na een eerdere deelname in 2017/18. Rini Coolen is sinds 2021 hoofd jeugdopleiding.
In elke staaf van de grafiek staat van boven naar beneden vermeld:
Eindnotering
Dit is de positie die de club heeft bereikt in de competitie, zonder eventuele beslissings-, play-off- of nacompetitiewedstrijden die nodig zijn geweest om bijvoorbeeld de kampioen van de competitie te bepalen.
Indien een * achter het getal staat is de notering een tussenstand en kan het zijn dat de notering niet overeenkomt met de uiteindelijke eindstand van de competitie.
Staat er een - dan is het seizoen nog bezig en is er geen definitieve uitslag bekend.
Staat er xx op de positie van de notering, dan heeft de club vroegtijdig de competitie verlaten. Dit kan onder andere komen door terugtrekking van het team, faillissement van de club of door een uitgedeelde straf van de KNVB. In veel gevallen staat elders in het artikel de reden vermeld.
Staat er een ? dan is het resultaat uit het verleden onbekend, en is alleen de competitie en/of niveau bekend van dat seizoen.
In de seizoenen 2019/20 en 2020/21 werd wegens de coronacrisis het amateurvoetbal afgebroken. Daardoor kennen deze staven geen eindklassering (middels -- weergegeven).
Competitieniveau en/of afdelingsletter of Officiële eindstand Eredivisie
Competitieniveau en/of afdelingsletter
Hierbij geeft het getal het niveau weer, dat ook terug te vinden is in de legenda. De letter is de afdelingsaanduiding en wordt gebruikt wanneer er meer afdelingen zijn op hetzelfde niveau. De afdelingsletter is altijd een hoofdletter en wordt meestal zonder nummer gebruikt.
Voorbeeld: 2F is niveau 2e klasse competitie F.
Het competitieniveau en nummer wordt niet vermeld wanneer er slechts één competitie van dit niveau was.
Officiële eindstand Eredivisie (getal staat tussen haakjes vermeld)
Sinds de introductie van play-offwedstrijden voor Europees voetbal na afloop van de reguliere competitie in 2005/06, is de KNVB verplicht een eindstand van de Eredivisie door te geven aan de UEFA aan de hand van deze play-offwedstrijden.
Bij deze eindstand staan clubs die zich hebben gekwalificeerd voor Europees voetbal hoger dan clubs die zich niet wisten te kwalificeren. Indien er geen verschil was tussen de eindnotering en de officiële eindstand, staat dit getal niet vermeld.
Onderafdeling
Hier staat afgekort de naam van de onderafdeling indien de club in dat jaar in een onderafdeling uitkwam. Tevens staat deze afkorting in de legenda en wordt gelinkt naar het artikel over deze onderafdeling. Deze afkorting wordt alleen vermeld wanneer de club in het verleden in verschillende onderafdelingen heeft gespeeld. Deze vermelding is in de staaf altijd in kleine letters. Deze onderafdelingen zijn na het seizoen 1995/96 afgeschaft. Heeft de club in slechts één onderafdeling gespeeld, dan is dit alleen terug te vinden in de legenda.
Onder de staaf staat het jaartal vermeld waarin het seizoen is afgesloten. 15 verwijst naar het seizoen 2014/15 en/of eventueel op het seizoen 1914/15.
Wanneer een staaf leeg is, zijn deze gegevens niet bekend. Het kan ook zijn dat de club dat seizoen niet heeft meegespeeld op het hogere amateurniveau, vroegtijdig de competitie heeft verlaten of uit de competitie is gezet. In het seizoen 1944/45 was er wegens de Tweede Wereldoorlog geen regulier competitievoetbal.
Opmerking: In de 1e klasse en lager spelen de clubs in districten. Deze districten staan niet vermeld in de grafiek.
Een overzicht van de behaalde punten vanaf de oprichting van de Eredivisie in 1956/57 tot en met het heden, omgerekend naar 34 wedstrijden per seizoen en 3 punten voor een overwinning).
VR2 = tweede kwalificatieronde, VR3 = derde kwalificatieronde, PO = Play-offronde Vanaf het seizoen 1999/2000 is er een doorstroming van clubs uit de Champions League naar de UEFA Cup / Europa League of vanaf het seizoen 2021/2022 naar de Europa Conference League. Vanaf het seizoen 2021/2022 is er een doorstroming van clubs uit de Europa League naar de Europa Conference League.
Feyenoord speelt sinds 1961 in diverse Europese competities. Hieronder staan de competities en in welke seizoenen de club deelnam. De edities die zijn gewonnen door Feyenoord zijn vetgedrukt:
Tot de bestuurders behoorden Leen van Zandvliet, de drijvende kracht achter de bouw van De Kuip; Cor Kieboom, die nauw was betrokken bij de invoering van het betaald voetbal; en Jorien van den Herik, die de club begin jaren negentig redde van de financiële ondergang. Toon van Bodegom is sinds 2018 de huidige voorzitter van Feyenoord.[114]
Vanaf 2003 heeft Feyenoord elk seizoen een ambassadeur gehad. Dit waren altijd bekende Rotterdammers. Op de jaarlijkse Feyenoord Open Dag werd de ambassadeur voor het komende seizoen bekendgemaakt, maar in 2008 kwam daar een eind aan, want toen werd Gerard Meijer, 50 jaar lang de verzorger van de club, benoemd tot ambassadeur voor het leven. Hieronder een lijst van deze ambassadeurs:
De trofee werd in 2014 op de 70ste verjaardag van de naamgever van de ereprijs in het leven geroepen, en wordt op de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie uitgereikt aan een persoon die zich op welke wijze dan ook een echte Feyenoorder heeft getoond.
↑Voorwaarts, "Zal Feijenoord morgen kampioen worden?", 5 april 1924. Gearchiveerd op 13 april 2016. "En temeer verheugen wij ons in dit succes, nu het ten deel valt aan een echte volksclub, een vereeniging van jonge kerels, die met beide beenen midden in het Rotterdamsche volksleven staan. Feijenoord is vooral op den Linker Maasoever - populair onder onze volksklassen als geen andere club."
↑Van de Vooren, Jurryt (1996), Feyenoord tijdens de oorlog. Dienaren van het rood-witte koninkrijk.. Universiteit Amsterdam, "Feyenoord 1933-1940". Geraadpleegd op 14 juni 2022.
↑Voorwaarts, "Feijenoord.", 20 juli 1928. Gearchiveerd op 20 november 2013. "Feijenoord is het echte type van de volksclub, voortgekomen uit het volk en er door gedragen. [...] En juist in dit werkzame stadsdeel, waar de stem van Rotterdam's arbeid, in de havens en van de fabrieken, zoo luide klinkt, heeft de voetbalclub Feijenoord zich weten te verwerven een populariteit, een aanhang, die onaantastbaar is."
↑Annema, Poul, "Feijenoord bracht vergeten stadsdeel tot leven", de Volkskrant, 8 juli 2008. Gearchiveerd op 21 juni 2022. Geraadpleegd op 21 juni 2022. "De opvolger van Van Zandvliet, de steenkolenhandelaar Cor Kieboom in die dagen: 'Waarom is Feijenoord zo groot geworden? Omdat de mensen die in deze bootwerkerswijk woonden niets hadden. De mensen leefden zich helemaal uit op Feijenoord.'"
↑ abFCUpdate.nl, Franse media analyseren Feyenoord: 'Eerst hem uitschakelen' (15 april 2022). Gearchiveerd op 15 april 2022. Geraadpleegd op 16 mei 2022. "Qua identiteit waren het altijd harde werkers waarmee het publiek zich kan identificeren, maar sinds hij er is, is er een duidelijke spelvisie. Ze zetten graag hoog druk, zeker thuis. De thuiswedstrijd tegen Slavia (3-3) had ook zomaar in 6-5 kunnen eindigen. Ze willen meer scoren dan de tegenstander, in plaats van proberen de nul te houden."
↑ abFR12.nl, "Arnesen: "De club moet af van dat gekke stempel"", 3 september 2020. Gearchiveerd op 23 januari 2021. Geraadpleegd op 16 mei 2022. "Ik hoor vaak dat deze club typische Feyenoord-spelers nodig heeft. Maar wat zijn dat dan? Dan praten ze over hard werken en zo."
↑ abSchouten, Rob, Straks Feyenoord op de troon en Ajax aan zijn zijde. Trouw (9 december 2008). Gearchiveerd op 19 april 2023. "Ajax is van de yuppen, de brille en de arrogantie, ’Godenzonen’; Feyenoord is van het gewone volk, de harde werkers, ’Geen woorden maar daden’. Je kunt niet voor Feyenoord en Ajax tegelijk zijn."
↑Van Bennekum, Jan (15 september 1917). Verplicht Costuum.. [ Gearchiveerd] op 5 augustus 2019. De Feijenoorder 1 (6) "Het bestuur herinnert er nogmaals aan, dat de spelers verplicht zijn uit te komen in het bekende rood-witte yersey, met zwarte broek. Nog onlangs kwam het voor, dat een speler aan de oefeningen deel nam in een geel-zwart yersey. De firma C. Dekkers heeft op het oogenblik voldoenden voorraad rood-witte yerseys, zoodat een ieder zich van het voorgeschreven yersey kan voorzien."
↑ abSerné, Marc, "Shirtreclame kan veel geld opleveren", NRC Handelsblad, 18 augustus 1982, p. 13. Gearchiveerd op 13 april 2016.
↑Algemeen Dagblad, "Feyenoord verlengt contract met hoofdsponsor EuroParcs", 2 november 2021. Gearchiveerd op 22 mei 2022. Geraadpleegd op 22 mei 2022. "Vanaf de start zien wij een groei in onze naamsbekendheid en hebben Feyenoord-supporters én andere voetballiefhebbers de weg naar onze parken gevonden. Het merk heeft door de sponsoring van Feyenoord een enorme boost. gekregen."
↑ abFeyenoord, JEX is eerste Official Training Partner van Feyenoord (19 juni 2021). Gearchiveerd op 22 mei 2022. Geraadpleegd op 22 mei 2022. "Voor het eerst in het bestaan van de club heeft Feyenoord een Official Training Partner aan zich weten te binden. Het Rotterdamse softwarebedrijf JEX staat vanaf het nieuwe seizoen op alle adidas-trainingskleding die door de spelers en staf van zowel Feyenoord 1 als de elftallen van Feyenoord Academy zal worden gedragen."
↑Algemeen Dagblad, "kolom8+", 23 augustus 1982, p. 15. Gearchiveerd op 20 november 2013. "Feyenoord heeft het contract met Adidas opgezegd. Het switcht per 1 januari naar Puma."
↑Van der Polder, Dick, "Hiele wil gelimiteerde transfersom in contract", 8 juli 1987. Gearchiveerd op 20 november 2013. "Hiele voelt er niets voor om op Hummel-schoenen te gaan spelen. Daartoe is hij verplicht krachtens de driejarige overeenkomst, die Feyenoord per 1 juli met het Deense merk heeft gesloten."
↑Zwart, Pieter, Ernst Happel speelde met het Feyenoord van 1970 al Totaalvoetbal (7 april 2020). Gearchiveerd op 8 juli 2023. Geraadpleegd op 16 mei 2022. "Zonder Happel hadden de buitenspelval, het 4-3-3-systeem en collectieve pressing waarschijnlijk pas jaren later hun intrede gedaan. Michels heeft dat vooral slim van hem afgekeken en met betere spelers toegepast."
↑FSV De Feijenoorder, Geschiedenis. Gearchiveerd op 18 januari 2022. Geraadpleegd op 29 mei 2022. "De Feyenoord Supportersvereniging is op 3 mei 1931 opgericht."
Zie Feijenoord (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Feyenoord, Feijenoord en Fijenoord. 
Toon van Bodegom 
Landskampioenschap: 16×
KNVB Beker: 14×
Johan Cruijff Schaal: 4×
Europacup I: 1×.png){kind=small}
UEFA Cup: 2×
Wereldbeker: 1× 
Feyenoord in het seizoen 2023/24 (mannen) en Feyenoord in het seizoen 2023/24 (vrouwen) 
Zie Geschiedenis van Feyenoord voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Originele logo
Logo tijdens de jaren '20
Logo vanaf de jaren '30
1997–2008
Logo tijdens 100-jarig jubileum, 2008–2009
2009–heden
.svg){kind=small}
.svg)
.jpg)
.svg){kind=small}
Anderlecht 
Manchester City 
San Jose Earthquakes 
Sparta Praag 
Nice 
Finland
Australië
Fijisch Rugby Team 
UEFA 
Denemarken
US Rumelange
Real Madrid CF
· 19 Minteh · 20 Wieffer · 22 Wellenreuther · 24 Zechiël · 25 Sauer · 26 Read · 27 Milambo · 29 Giménez · 31 Lamprou · 32 Lingr · 33 Hancko · 39 Van Sas · 41 Berger · 63 Slory · Coach: Slot · Assistent-trainer: Hulshoff · Assistent-trainer: De Wolf · Keeperstrainer: Nieminen 
· 
· 
