Compliance (regelgeving)

Voor het fysiologische begrip 'compliance', zie Compliantie

Compliance is het begrip waarmee wordt aangeduid dat een persoon of organisatie werkt in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving. Het gaat over het nakomen van normen of het zich er naar schikken. Het is soms ook de aanduiding van de afdeling of cel in een organisatie die de compliancefunctie vervult: het bijstaan van het bestuur bij het in controle houden van de organisatie om in overeenstemming te werken met de geldende wet- en regelgeving.

De bakermat van compliance ligt in het Angelsaksische recht en heel specifiek in de Verenigde Staten van Amerika, waar in de jaren 30 van de 20e eeuw de noodzaak van vergaande regulering van onder andere de financiële sector werd ingezien.

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Tot de jaren '90' van de 20e eeuw had het begrip 'compliance' of 'compliancefunctie' weinig bekendheid of een onderscheidende waarde bij Nederlandse financiële instellingen. Eind jaren 80 werd misbruik van voorwetenschap in Nederland strafbaar gesteld in het Wetboek van Strafrecht. In 1992 werd dit artikel opgenomen in de Wet toezicht effectenverkeer. De strafbaarstelling van misbruik van voorwetenschap was voor enkele financiële instellingen aanleiding tot het aanstellen van een compliance officer.

Het begrip is vooral actueel geworden na de beursschandalen zoals Enron en Ahold, wat leidde tot het opstellen van de Corporate Governance Code. Compliance wordt sindsdien gezien als het voldoen aan alle relevante wetgeving.

Compliance is een term die de afgelopen jaren met name in bij financiële instellingen wordt gebruikt en in de (van De Nederlandsche Bank afkomstige) Regeling organisatie en beheersing (Rob) wordt gedefinieerd als de naleving van wet- en regelgeving, alsmede het werken volgens de normen en regels die een instelling zelf heeft opgesteld. De Rob is inmiddels ingetrokken (zie verder).

Aangezien Compliance een Angelsaksische term is wordt over het algemeen een internationale definitie van Compliance gehanteerd welke luidt: 'Observance of external (international and national) laws and regulations, as well as internal norms and procedures, to protect the integrity of the organization, its management and employees with the aim of preventing and controlling risks and the possible damage resulting from these compliance and integrity risks'. Een veelgebruikte definitie in Nederland is: 'Toezien op naleving van (inter)nationale wet- en regelgeving, alsmede van interne normen en procedures, ter bescherming van de integriteit van de organisatie, haar bestuur en werknemers, met als doel het beheersen van compliance en integriteitsrisico's en voorkomen van mogelijke schade als gevolg van deze risico's'.

Elke financiële instelling beschikt over een insidersregeling die voorschriften bevat waaraan de in die instelling werkzame personen zich dienen te houden, alsmede voorschriften omtrent de wijze van controle op de naleving ervan. Ook instellingen die raakvlakken met de financiële sector hebben, zoals pensioenfondsen, hebben een dergelijke regeling (wettelijk afgedwongen). Een dergelijke regeling bevat bijvoorbeeld voorschriften omtrent de wijze waarop functionarissen voor eigen rekening in effecten mogen handelen, restricties in de omgang met zakenrelaties en de omgang met vertrouwelijke informatie.

Na de komst van de Wet toezicht effectenverkeer (WTE)(de huidige AFM) werden steeds meer wetten en regelingen aangenomen die tot doel hadden de integriteit van de financiële instellingen en de financiële markten te waarborgen. Door de toegenomen regelgeving werd de compliancefunctie belangrijker en verder uitgebreid.

Op 1 januari 2007 is een groot deel van (de publieke) wet- en regelgeving vervangen door de Wet op het financieel toezicht (Wft). In deze wet, zijn bijbehorende AMvB’s en de nadere regelingen is de functie van compliance en de compliance officer beschreven (onder meer in het Besluit Prudentiële regels). Daarnaast is in de Wft beschreven wat de verantwoordelijkheden en aandachtsgebieden van de toezichthouders zijn. De Stichting Autoriteit Financiële Markten (AFM) legt zich toe op het gedragstoezicht en De Nederlandsche Bank houdt prudentieel toezicht. Beiden leggen zich eveneens toe op het zogenaamde integriteitstoezicht. In de praktijk komt dit er op neer dat een financiële instelling een integere en beheerste bedrijfsvoering moet hebben.

Andere ontwikkelingen in Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Door de Amerikaanse Sarbanes-Oxley wetgeving ("SOX") is het begrip op de managementagenda terechtgekomen en heeft het een zwaardere lading gekregen. Zo is er inmiddels extra aandacht voor het voldoen aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en milieuwetgeving. De AVG kent zelfs een wettelijk erkende, bijzondere vorm van Compliance Officer, de zogenaamde Functionaris voor de Gegevensbescherming. Compliance Officers in Nederland hebben zich sinds 2001 verenigd in de Vereniging van Compliance Officers (VCO), de beroepsvereniging voor professionals op het gebied van Ethiek, Compliance en Integriteit.

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

• M. Jurgens en R. Stijnen, Compliance in het financieel toezichtrecht, Deventer, Kluwer, 2008, 184 p.
• J. André-Dumont en E. Malherbe, Vers une compliance maîtrisée, Mechelen, Kluwer, 2009, 295 p.
• S.C.Bleker-van Eyk en R.A.M. Houben (red.), Handbook of Compliance & Integrity Management; Theory and practice, Wolters Kluwer 2017.