Claude François

Claude François
François in 1965
Algemene informatie
Volledige naam	Claude Antoine Marie François
Bijnaam	Clo-Clo
Geboren	1 februari 1939
Geboorteplaats	Ismaïlia
Overleden	11 maart 1978
Overlijdensplaats	Parijs
Land	Frankrijk
Werk
Jaren actief	1962-1978
Genre(s)	Yéyé, chanson, disco, pop
Beroep	artiest, componist, muzikant, uitgever en zanger
Label(s)	Fontana Records, Philips Records, Flèche Productions, Phonogram International B.V., Carrere
Officiële website (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel
Portaal    Muziek

Claude François (Ismaïlia, 1 februari 1939 – Parijs, 11 maart 1978), bijgenaamd Clo-Clo, was een Frans artiest, componist, muzikant, uitgever en zanger.

Claude François groeide tijdens en na zijn vijftienjarige carrière uit tot een van de populairste Franse zangers aller tijden bij het grote publiek. Vele van zijn liedjes bleven bekend in het collectieve geheugen, zoals Alexandrie Alexandra, Cette année-là, Belles! Belles! Belles!, Le lundi au soleil, Magnolias For Ever, Le téléphone pleure en Comme d'habitude (My Way).

Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]

Jeugd[bewerken | brontekst bewerken]

Claude François werd geboren op 1 februari 1939 te Ismaïlia in Egypte. Zijn vader Aimé François werkte voor de Compagnie du Canal de Suez. Zijn moeder, Lucia 'Chouffa' Mazzeï, was afkomstig uit Calabrië. Claude François bracht zijn jeugd door in een van de villa's van de Suezkanaalmaatschappij in Ismaïlia. Zijn familie, die bedienden had, leidde een uiterst comfortabel leven.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Ismaïlia gebombardeerd door de Duitsers, en de villa van de familie François werd verwoest. Claude François en zijn zus werden vervolgens opgevangen door hun grootmoeder van vaderskant, die in een oud huis dichtbij arbeiderswijken woonde. Claude François mengde zich daar met jonge kinderen van verschillende afkomst, waaronder Grieken, Maltezers, Italianen en Arabieren, en bleef daar tot hij schoolgaand was.

Zijn ouders stuurden hem op internaat in een confessionele school. Later schreven ze hem in als externe leerling aan de Lycée français in Caïro (1953-1956). De kamer die hij huurde, lag tegenover Radio Le Caire, waar hij veel tijd doorbracht met luisteren naar Franse en Amerikaanse platen die nog niet waren uitgebracht. Hij slaagde voor het eerste deel van het baccalaureaat, maar slaagde niet voor het tweede deel. In die tijd woonde hij de repetities bij van zijn ooms van moederskant en begon hij met vioolspelen.

In 1956 werd de familie François, samen met vele andere Fransen en Britten, uit Egypte verdreven als gevolg van de Frans-Britse interventie tegen de nationalisatie van het Suezkanaal door president Gamal Abdel Nasser. Het vertrek uit Egypte verliep rampzalig vanwege de plotselinge vijandigheid jegens westerse buitenlanders, met beledigingen en fysieke aanvallen. Hun schip meerde aan in Le Havre, vanwaar de familie naar Parijs reisde.

Na een verblijf in een hotelkamer vertrokken de François, vermoeid van het vragen om subsidies van de Suezkanaalmaatschappij, met de trein naar Monte Carlo, waar hun dochter Josette sinds haar huwelijk de voorgaande zomer had gewoond. Het gezin vestigde zich eerst in Monaco, in een appartement dat ze hadden verworven dankzij de hervestigingsbonus van de Suezkanaalmaatschappij (Claude François studeerde aan het Lycée Albert-Ier), en vervolgens in Nice. Ze leefden in armoedige omstandigheden: Claude François bevestigde in zijn autobiografie dat hij op de vloer van het appartement sliep, winkeldiefstal pleegde en brood in vinaigrette doopte, wat hem een maagzweer zou hebben bezorgd en hem uiteindelijk vrijstelde van militaire dienstplicht.

Carrière[bewerken | brontekst bewerken]

Beginperiode[bewerken | brontekst bewerken]

In 1958 vond Claude François, op zoek naar werk, een baan als bankmedewerker. Om te ontspannen speelde hij conga in een klein orkest dat hij met een paar vrienden had opgericht. Uiteindelijk kreeg hij een positie in het grote orkest van de Sporting Club in Monte Carlo, dat destijds onder leiding stond van Louis Frosio. Hij begon als drummer-percussionist maar werd al snel zanger, waarbij hij 1.000 frank per avond verdiende. Zijn repertoire omvatte nummers van Colette Deréal, Charles Aznavour, Marcel Mouloudji en Ray Charles. Hij maakte vooral indruk door het Arabische lied "Mustapha" van Bob Azzam te vertolken. Tegelijkertijd schreef hij zich in aan het Nationaal Conservatorium voor Muziek voor verschillende klassen, waaronder klarinet, fluit, klassieke zang, pauken en percussie, en harmonie. Hij nam ook privélessen om zijn zangstem te verbeteren.

In 1959 werd hij zanger in het orkest van Marcel Blanchi in het hotel Le Provençal in Juan-les-Pins. Hoewel hij eindelijk genoeg verdiende om zichzelf en zijn gezin te onderhouden, keurde zijn vader zijn keuze af, die liever had gezien dat Claude François een accountant werd. Zijn moeder daarentegen steunde zijn passie voor muziek volledig.

In de zomer van 1961 volgde hij het advies van Brigitte Bardot op en verhuisde naar Parijs, waar hij Sacha Distel ontmoette. Ze hadden elkaar eerder ontmoet aan de Côte d'Azur (Claude François gaf danslessen aan Brigitte Bardot in de nachtclub Papagayo in Saint-Tropez). Tijdens deze periode was hij getrouwd met Janet Woollacott, een jonge danseres van Engelse afkomst die hij in 1959 had ontmoet tijdens een show. Ze trouwden op 5 november 1960 in Monaco. Zijn vader, die al twee jaar niet met hem had gesproken, woonde echter toch de bruiloft bij voordat hij op 19 maart 1961 aan een longziekte overleed.

Op dat moment maakte het Franse chanson een grote verandering door met de opkomst van rock-'n-roll, twist en de nieuwe generatie zangers die al snel bekend zouden worden als de "yéyés", gesteund door het populaire radioprogramma "Salut les copains" dat vooral onder tieners een groot publiek trok.

Claude François werd aangenomen als percussionist in de band van Olivier Despax, de Gamblers, maar de verdiensten waren mager. Op 16 september 1961 waagde hij een auditie bij Fontana Records, maar hij wist de artistiek directeur, Jean-Jacques Tilché, niet meteen te overtuigen. Desondanks stemde Tilché in met een tweede auditie.

In 1962 nam Claude François, onder het pseudoniem "Kôkô", zijn eerste plaat op, genaamd "Le Nabout Twist" (zowel in het Frans als in het Arabisch). Hoewel het nummer goed werd ontvangen in Afrika, kon het niet het verwachte succes in Frankrijk behalen. In afwachting van een nieuwe kans, sloot hij zich aan bij Les Gamblers en speelde hij de hele zomer van 1962 in Papagayo in Saint-Tropez. Ondertussen werd Janet aangenomen als danseres in de Olympia, waar ze Gilbert Bécaud ontmoette en uiteindelijk Claude François voor hem verliet.

Terug in Parijs tekende Claude François een vijfjarig contract bij Fontana Records. In de herfst van 1962 behaalde hij zijn eerste succes met "Belles! Belles! Belles!", een bewerking van "Girls Girls Girls (Made to Love)" van de Everly Brothers, oorspronkelijk uitgevoerd door Eddie Hodges. Claude François liet zich inspireren door Hodges voor de Franse versie en schreef de teksten samen met Vline Buggy. Na het bestormen van het kantoor van Daniel Filipacchi bij Europe 1 kreeg hij te horen dat zijn 45-toerenplaat de hele week twee keer per dag werd gedraaid in het programma "Salut les copains". Zijn carrière was gelanceerd. "Belles! Belles! Belles!" werd ook zijn eerste videoclip, geregisseerd door Claude Lelouch. In de video zong hij in de sneeuw, omringd door jonge meisjes die dansten in outfits die niet bij het seizoen pasten. Met zijn optredens in verschillende televisieprogramma's verwierf hij bekendheid bij een breed publiek. Zo zong hij in het voorprogramma van Dalida en de Spotnicks in de Olympia op 18 december 1962.

Erkenning[bewerken | brontekst bewerken]

Onder de hoede van impresario Paul Lederman kwam zijn carrière echt van de grond. Hij ging op tournee en boekte succes met Marche tout droit, een bewerking van het nummer Walk right in van the Rooftop Singers, Pauvre petite fille riche, Dis-lui en Si tu veux être heureux, bewerking van If you wanna be happy van Jimmy Soul . Met zijn uitstraling als jongeman uit een goede familie en zijn liedjes met prettige teksten, trekt hij een steeds groter vrouwelijk publiek. Hij vroeg Michel Bourdais, portrettist en documentairemaker bij het tijdschrift Salut les Copains, om zijn portret te tekenen. Deze hyperrealistische tekening zal voor Claude François het startpunt zijn van een lange reflectie over het beeld dat hij van zichzelf moet geven.

Op 5 april 1963 trad hij voor de tweede keer op in de Olympia, waar hij deelnam aan een gala gewijd aan jonge zangers die destijds de bijnaam 'idoles des jeunes' kregen. Onder de muzikanten bevinden zich Michel Cassez, bekend als Gaston, toekomstige Compagnon de la Chanson, en de jazzpianist René Urtreger. In oktober bracht hij Si j'avais un marteau uit, een Franse versie van If I Had a Hammer, gecomponeerd door Pete Seeger en met succes gecoverd door Trini Lopez. De titel blijft enkele weken nummer 1 in de ranglijst van het wekelijkse radioprogramma Salut les Copains. Op 29 oktober ontving Claude François, na deelname aan een speciale editie van Musicorama, zijn eerste twee gouden platen uit handen van acteur Maurice Biraud.

Door zijn professionele succes kon hij een appartement aanschaffen in Parijs, aan de Boulevard Exelmans 46, in het 16e arrondissement. In 1964 kocht hij de voormalige gemeentelijke molen van Dannemois in Essonne, om er zijn tweede verblijf van te maken. Hij verplaatste zijn moeder en zus daarheen, die daar de rust van hun leven in Egypte vonden. Een paar weken later bracht hij La Ferme du Bonheur uit.

In september 1964 trad Claude François opnieuw op in Olympia, maar deze keer zong hij in de schijnwerpers met Bruno Coquatrix. Even laat boekt hij nieuwe succes met Donna Donna en J'y pense et puis j'oublie. Hij verslaat alle omzetrecords van Édith Piaf en Gilbert Bécaud en veroorzaakt bij elke verschijning scènes van collectieve hysterie.

Op sentimenteel vlak ontmoette hij France Gall, een jonge zangeres van 17 jaar (hij was 25). Het was het begin van een affaire die tot 1967 zou duren.

Op 25 februari 1965 raakte Claude François gewond tijdens een gala in Abbeville, waarbij het podium onder zijn voeten instortte terwijl hij aan het dansen was. Omdat hij meerdere gebroken ribben had, bleef hij vijf weken geïmmobiliseerd. In 1965 nam hij ongeveer vijftien liedjes op, waaronder Les Choses de la maison en Même si tu revenais.

In 1966 verschenen de Claudettes, de officiële danseressen, wier idee hem werd voorgesteld door Michel Bourdais. Op 25 december is zijn eerste Olympia met vier van hen een evenement dat het publiek verleidt en opwindt. Claude François gebruikt vervolgens de tekening die Michel Bourdais drie jaar eerder van hem maakte om er het symbool van zijn artistieke mutatie van te maken. Hij geeft het origineel terug aan de auteur als teken van vriendschap en erkenning door de woorden "Bravo... c'est merveilleux" op te schrijven. Hij verschijnt in april 1966 op de ‘foto van de eeuw’, waarin 46 Franse yéyé-sterren samenkomen.

Op 13 maart 1967 scheidden Claude François en Janet Woollacott.

Comme d'habitude[bewerken | brontekst bewerken]

Na een idylle van drie jaar met de toen nog piepjonge Eurovisiesongfestival-winnares France Gall ontmoette hij Isabelle Forêt, die de moeder van zijn twee zonen zou worden. Zijn carrière als zakenman begon in 1967 met de oprichting van zijn eigen platenlabel Disques Flèche. Aan het zwembad van zijn Moulin in Dannemois en geïnspireerd door de liefdesbreuk met France Gall schreef hij samen met Jacques Revaux en Gilles Thibaut het liedje Comme d'habitude. Het verscheen in november 1967 op plaat, de tweede plaat uitgegeven door Disques Flèche. Op vakantie in Frankrijk hoorde Paul Anka dit nummer en hij schreef er een Engelstalige tekst op: My Way. Het lied zou de bekendste compositie van Claude François blijven en de wereld rond gaan: My Way is een klassieker en werd gezongen door zangers als Frank Sinatra en Elvis Presley. Er bestaan meer dan 1500 versies van, in ongeveer 170 verschillende talen. De bekendste Nederlandstalige versies zijn van onder anderen Will Tura, André Hazes en Raymond van het Groenewoud. In 2009 kreeg François' muziekuitgeverij nog steeds wekelijks een nieuwe aanvraag om het lied te mogen vertolken. Aan de zonen van François alleen al brengt het liedje jaarlijks 750.000 euro aan auteursrechten op. Comme d'habitude is tot op de dag van vandaag het meest gecoverde Franstalige nummer ter wereld. Met zijn lied Parce que je t'aime mon enfant had Elvis Presley een hit onder de titel My Boy.

Jaren 70[bewerken | brontekst bewerken]

De jaren zeventig waren die van onder meer Je viens dîner ce soir, Chanson populaire, Le lundi au soleil, Je vais à Rio en vooral Le téléphone pleure (in Nederland bekend als Hé Monique van Frans & Monique, in Vlaanderen later ook als De telefoon huilt mee van Silvy Melody & Danny Fabry) met miljoenen verkochte exemplaren. François bracht veel eigen composities, maar ook vertalingen van Engelse en Amerikaanse artiesten, onder andere uit de bekende Motown-stal.

Op 1 juli 1974 trad hij in Parijs op voor 20.000 toeschouwers, een concert ten voordele van de stichting Perce-Neige van acteur Lino Ventura.

Claude François leidde een hectisch leven waarin plaatopnamen, televisieoptredens en concerten elkaar in rap tempo opvolgen en soms ook het noodlot toeslaat. In 1975 ontsnapte hij op het nippertje aan een aanslag van de IRA in het Londense Hilton-hotel en in juni 1977 werd zijn auto onder vuur genomen op de autosnelweg naar Dannemois. De politie telde elf kogelinslagen in het koetswerk. François en de andere inzittenden kwamen er met de schrik vanaf.

Eind 1977 brak de discoperiode aan. Claude François wordt algemeen erkend als de eerste artiest die de muziekstijl naar Frankrijk en zelfs het Europese continent bracht . Het album Alexandrie, Alexandra kwam uit met onder meer Magnolias for ever, op muziek van Claude François samen met zijn vaste componist Jean-Pierre Bourtayre. De teksten waren van de hand van Etienne Roda-Gil, vaste tekstschrijver van onder anderen Julien Clerc. Datzelfde jaar verscheen er ook een volledig Engelstalig album met de vertaling van zijn bekendste nummers alsook enkele nieuwe liedjes, zoals Leaving for the last time, Don't turn your back on love en Bordeaux Rosé.

Internationale doorbraak[bewerken | brontekst bewerken]

Hij kwam in 1976 op de Engelse markt met de Engelse bewerking van Le téléphone pleure (35e in de Top 40). Voor zijn liedjes riep hij de medewerking in van een Britse impresario, Richard Armitage, en riep hij Norman Newell en Roger Greenaway op om een aantal van zijn liedjes in het Engels te herschrijven (Monday Morning Again, Love Will Call the Tune), of om nieuwe liedjes te componeren (I'm leaving for the last time, Keep driving).

In oktober 1977 speelde hij mee in een Frans-Britse show, gefilmd in Honfleur en Deauville, in Calvados, en gepresenteerd door zanger Cliff Richard. Hij zong een Engelse bewerking van Chanson populaire (Love Will Call the Tune), My Boy (gezongen in 1973 door Elvis Presley, een cover van het nummer van Claude François, Parce que je t'aime mon enfant) en So Near and Yet So Far.

Op 16 januari 1978 gaf hij een concert in de Royal Albert Hall in Londen voor 6.000 toeschouwers. Hij begint zijn show met My Way, die hij moet bissen. Aan het einde van zijn optreden, na acht toegiften en eindigend met een wilde drumsolo, verlaat hij uitgeput maar voldaan het podium. Op 3 en 4 februari ontmoet hij zijn Belgische publiek in Vorst Nationaal, de grootste concertzaal van Brussel, daarna in Charleroi, Luik en Waver. Op 18 februari nam hij deel aan de show La Grande Parade op RTL, live gepresenteerd door Michel Drucker vanuit Lyon. Hij gaf zijn laatste concert op 24 februari 1978 in Lyon. Op 9 en 10 maart 1978 verwelkomde de BBC hem in haar Zwitserse studio's in Leysin in het kanton Vaud, om Snowtimes op te nemen, een speciaal programma dat in twee delen zou worden uitgezonden: in mei 1978 en met kerstmis 1978 op de BBC en die een nieuwe fase in zijn internationale carrière zou zijn.

Op de avond van 10 maart gaf hij in Parijs wat zijn laatste interview zou zijn aan leerling-journaliste Vera Baudey.

Zakenimperium[bewerken | brontekst bewerken]

François richtte een waar zakenimperium op, waaronder de reeds genoemde platenfirma (Disques Flèche) met onder anderen Liliane Saint-Pierre, Jeremy en Alain Chamfort onder dit label, twee tijdschriften (Podium en Absolu), muziekuitgeverijen (Jeune Musique en Isabelle Musique) en een modellenagentschap (Girl's Models). Tevens bracht hij een eigen parfum op de markt onder de naam Eau Noire. Er werkten een vijftigtal mensen voltijds in de "Groupe Claude François", gevestigd in één gebouw, gelegen 122, boulevard Exelmans.

Overlijden[bewerken | brontekst bewerken]

Samen met Petula Clark, Carlos en Charles Aznavour nam hij deel aan de opnamen voor een televisieprogramma van de BBC in Leysin (Zwitserland). Dit gebeurde op 9 en 10 maart. Hij wilde diezelfde vrijdagavond nog terugkeren naar zijn appartement in Parijs, boulevard Exelmans 46, in zijn privévliegtuig, want de dag erna werd hij verwacht voor de tv-opnamen van Les rendez-vous du dimanche, gepresenteerd door zijn goede vriend Michel Drucker.

Hij overleed echter op 11 maart 1978 in Parijs aan een longoedeem, nadat hij geëlektrocuteerd was in zijn badkamer toen hij staande in zijn met water gevulde bad een loszittende lamphouder wilde rechtzetten. Zijn bijna maniakale zin voor orde en stiptheid was hem fataal geworden. Na een begrafenisdienst in de Eglise d'Auteuil, bijgewoond door talloze collega-artiesten en tv-persoonlijkheden, en voor tienduizend bewonderaars buiten, werd hij begraven in Dannemois (Essonne). Op de dag van zijn begrafenis, woensdag 15 maart 1978, lag zijn laatste single in de platenwinkels: Alexandrie, Alexandra, een ode aan zijn geboorteland Egypte. Clo-Clo liet twee zonen na van ongeveer tien jaar. In februari 2018 werd bekend dat Claude François ook een dochter heeft. Meteen na de geboorte werd zij geadopteerd door een Vlaams koppel.^[1]

Legende[bewerken | brontekst bewerken]

Disques Flèche wordt nu geleid door zijn zoon Claude junior. Over François' leven zijn meer dan honderd boeken verschenen.

Zijn landgoed, Le Moulin, is nu een restaurant en museum gewijd aan zijn leven en werk. In het wassenbeeldenmuseum Musée Grévin (het Franse Madame Tussaud) staat zijn beeld. De musical Belles belles belles (fr) met uitsluitend liedjes uit zijn repertoire speelde wekenlang in een uitverkocht Olympia te Parijs.

In maart 2000 werd te Parijs (16e arrondissement) de "Place Claude François" ingehuldigd, dicht bij de Boulevard Exelmans, waar de kantoren van de groep Claude François gevestigd waren en ook nabij het appartement waar hij om het leven kwam. Ook in zijn geboortestad Ismaïlia draagt een straat zijn naam.

Op 11 maart 2023, 45 jaar na zijn overlijden, werd de Rue du Moulin in Dannemois hernoemd naar Rue du Moulin de Claude François.