Boeing 787

Boeing 787 Dreamliner
	Een Boeing 787 van All Nippon Airways
Fabrikant	Boeing
Type(n)	787-8 / 787-9 / 787-10
Lengte	57m / 63m / 68m
Spanwijdte	60m
Interieurbreedte	5,49 m
Stoelen voor passagiers	330
Max. startgewicht	250.836 kg
Motoren	RR Trent 1000, GE GEnx
Kruissnelheid	Mach 0,85 (913 km/h)
Kruishoogte	12.200 m
Eerste vlucht	15 december 2009
Status	In productie, in gebruik
Aantal gebouwd	1441 besteld, 859 geleverd (juni 2019)
Portaal	Luchtvaart

Vergelijking van de grootte: Boeing 787-8 (**zwarte omlijning**), Boeing 777-300 (roze), 767-300 (cyaan), en 737-800 (groen).

De Boeing 787 Dreamliner is een widebody verkeersvliegtuig voor langeafstandsvluchten dat door de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Boeing is ontwikkeld.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het eerste toestel werd op 8 juli 2007 (7/8/7 in de Amerikaanse datumnotatie) aan het publiek getoond. De eerste vlucht van de 787 vond plaats op 15 december 2009. Het toestel met de registratie 'N787BA' vertrok van Paine Field in Everett en maakte een testvlucht van ongeveer drie uur waarna het terugkeerde op Boeing Field in Seattle.^[2] Oorspronkelijk was de planning om in mei 2008 operationeel te gaan, maar door diverse vertragingen is de typegoedkeuring pas ruim drie jaar later verkregen op 26 augustus 2011.^[3] Het eerste vliegtuig werd op 25 september 2011 aan de Japanse maatschappij ANA overgedragen.^[4]

Op 26 oktober 2011 vond de eerste commerciële vlucht plaats van Narita naar Hongkong door All Nippon Airways.

In 2012 wist Boeing tweemaal zoveel Dreamliners te leveren als door analisten was voorspeld. Volgens critici zou het hoge tempo van oplevering echter ten koste gaan van de precisie bij de fabricage en de aandacht voor opstartproblemen. In januari 2013 daalde de koers van Boeing nadat een aantal Dreamliners van Japan Airlines te kampen kreeg met technische problemen.^[5]^[6]

Op 16 januari 2013 kregen alle Dreamliners een vliegverbod wegens mogelijk brandrisico met lithiumbatterijen,^[7] dit naar aanleiding van meerdere incidenten van 787-toestellen in zeer korte tijd.

Op 12 maart 2013 gaf de FAA goedkeuring aan een plan van Boeing voor verbeterde batterijen voor de 787. De batterij wordt beter beschermd en beter geventileerd, ook worden de interne cellen aangepast om kortsluiting in de batterij te voorkomen. Er mochten nog steeds geen commerciële vluchten worden uitgevoerd, Boeing kreeg wel toestemming voor proefvluchten met twee toestellen.^[8]

Op 27 april 2013 heeft Ethiopian Airlines - als eerste luchtvaartmaatschappij - de vluchten met de 787 hervat met een vlucht naar Nairobi.

Op 12 juli 2013 brak er brand uit in een op London Heathrow Airport geparkeerde 787 van Ethiopian Airlines. Er waren geen gewonden, de oorzaak is nog onbekend.^[9] Tegelijk werd bekend dat een andere 787 (van Thomson Airways) met passagiers op weg naar Florida moest terugkeren naar Manchester vanwege technische problemen (later bleek dat dit was vanwege niet werkende toiletten). Op 18 juli 2013 wees de Britse onderzoeksorganisatie AAIB de (lithium-mangaan-dioxide-)batterijen van de (door Honeywell geleverde) 'Emergency Locator Transmitter' (ELT) aan als een mogelijke oorzaak van de brand en adviseerde daarom de ELT buiten werking te stellen.^[10]

België/Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

In België is de Boeing 787 Dreamliner in het najaar van 2013 geïntroduceerd door Jetairfly,^[11] het latere TUI fly (België). TUI fly (Nederland) is in Nederland de eerste Dreamliner-operator en beschikt in maart 2018 over drie 787-8 Dreamliners. De eerste 787 van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij landde op 14 november 2015 op Schiphol.^[12] Het is de eerste maatschappij in Nederland met de 787-9-variant, waarvan er dertien zijn geleverd. Ook is KLM de eerste maatschappij van Europa die gaat vliegen met de 787-10 waarvan er negen besteld zijn en waarvan de eerste, met vliegtuigregistratie "PH-BKA", op 30 juni 2019 voor het eerst geland is in Amsterdam.^[13]

Kenmerken[bewerken | brontekst bewerken]

De Boeing 787 wordt voortgestuwd door krachtige en zuinige motoren in de vorm van de Trent 1000 en de GEnx. In de standaardversie, de 787-8, kunnen 200 tot 250 passagiers zitten, afhankelijk van klasse-indeling. De 787-9 heeft een capaciteit van 250 tot 300 passagiers, terwijl de 787-10 300 tot 330 passagiers zal kunnen vervoeren.

De Boeing 787 is een antwoord van Boeing op het aanbod van Airbus dat met de Airbus A380 (voor 555 tot 853 passagiers) een groter marktaandeel wil veroveren dan Boeing in het segment van de grootste vliegtuigen waar voorheen de Boeing 747 een monopoliepositie genoot. Maar Boeing denkt dat er in de toekomst meer maatschappijen zullen zijn die met kleinere en zuinigere vliegtuigen passagiers non-stop willen vervoeren, zonder overstappen (point-to-point in plaats van hub and spoke). Als reactie op de Boeing 787 is Airbus begonnen met de ontwikkeling van de Airbus A350.

De Boeing 787 heeft een grotere reikwijdte dan de Boeing 767 en Boeing 757 en wel van 13.000 tot 15.700 km. Ook is de 787, zo beweert Boeing, 20 procent zuiniger dan vergelijkbare toestellen. Boeing bereikt dit door het toepassen van een nieuwe generatie (bleedless) motoren, door het gedeeltelijk vervangen van het hydraulische systeem door elektrische systemen, verbeterde aerodynamica en aanzienlijke gewichtsvermindering. De Boeing 787 is het eerste lijntoestel dat qua gewicht voor meer dan 50% uit composietmaterialen bestaat.

Inmiddels (2017) is ook de eerste 787 uitgerust als zakenjet.^[14]

Assemblage[bewerken | brontekst bewerken]

Het toestel werd aanvankelijk geassembleerd in de Boeing-fabrieken te Everett en Charleston (South Carolina). In 2020 besloot Boeing echter om de productie van de 787 te beperken tot enkel Charleston om de daarmee vrijgekomen productiecapaciteit in Everett te kunnen besteden aan onder andere de 737-Max en de binnenkort verwachte 777X.^[15]^[16] Op 26 februari 2021 rolde de laatste 787 vanuit de fabriek in Everett.^[17]

Versies in productie[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn drie versies van de Boeing 787 in productie.

787-8[bewerken | brontekst bewerken]

De 787-8 is het toestel dat ontwikkeld is om de 767-200, 767-300 en de 767-300ER te vervangen. Het heeft een veel grotere reikwijdte dan die types. Het toestel is geoptimaliseerd voor lange afstandsvluchten. Het toestel biedt in normale drieklassenconfiguratie 223 stoelen. De reikwijdte is 15.200 km.^[18]

787-9[bewerken | brontekst bewerken]

Boeing beweert dat de 787-9 de beste passagierskilometer-kosten van alle toestellen uit de 200-300 LCA-markt biedt. De 787-9 biedt standaard plaats aan 263 tot 282 stoelen. Het toestel is de concurrent van de Airbus A350-900 en de vervanger van de Boeing 767-400ER en 747-400M. Het toestel heeft een reikwijdte van 15.750 km. De eerste vlucht van de 787-9 vond plaats op 17 september 2013.^[19] De eerste Boeing 787-9 is in dienst genomen door Air New Zealand.

787-10[bewerken | brontekst bewerken]

De 787-10 is ontstaan op aanvraag van verschillende grote luchtvaartmaatschappijen en werd officieel aangekondigd op 18 juni 2013 op de Parijse luchtvaartshow. Bij de aankondiging haalde Boeing 102 bestellingen binnen, onder andere van Singapore Airlines (30), Air Lease Corporation (30), United Airlines (20), British Airways (12) en GE Capital Aviation Services (10).

De 787-10 moest de oudere 777-200, A330 en A340 toestellen gaan vervangen. Het toestel moet de concurrentie aangaan met de nieuwe Airbus A350-900XWB. De 787-10 is een verlenging van de 787-9.

De 787-10 is op dit moment de grootste variant van de 787-familie in productie. De 787-10 is voor het eerst op 31 maart 2017 de lucht in gegaan. Er wordt 6 meter aan de romp toegevoegd, terwijl de vleugel van de 787-9 wordt behouden. Het voordeel hiervan is dat de ontwikkel- en productiekosten laag blijven, terwijl het toestel bijna even zuinig is als de 787-9, echter met lagere passagierskilometer-kosten. Het nadeel is daarentegen dat het toestel minder ver vliegt, namelijk 13.000 km tegenover de 15.700 km van de 787-9. De 787-10 biedt plaats aan ongeveer 323 stoelen in de standaard drieklassenconfiguratie.

De eerste levering van de 787-10 was op 25 maart 2018 aan Singapore Airlines en ging voor het eerst in commercieel dienst op 3 april 2018. In mei 2020 had Boeing 211 bestellingen, waarvan 56 zijn voldaan.

Bestellingen en leveringen[bewerken | brontekst bewerken]

In mei 2020 had Boeing een totaal van 1510 bestellingen, waarvan 972 zijn voldaan.


Model	Bestellingen	Afgeleverd	Nog te leveren
787-8	422	374	48
787-9	877	542	335
787-10	211	56	155
Totaal	1510	972	538

Overige versies[bewerken | brontekst bewerken]

787-3[bewerken | brontekst bewerken]

De 787-3 was een voorgestelde versie van deze familie die moest dienen als vliegtuig voor binnenlandse vluchten en dan vooral voor de Japanse en Amerikaanse markten. Het toestel was geoptimaliseerd voor relatief korte afstandsvluchten. De -3 had motoren met een kleinere fan en een andere vleugel. Het toestel bevatte in standaardconfiguratie 296 stoelen en had een reikwijdte van 6500 kilometer. Hiermee was de -3 de directe vervanger van de Boeing 767-400 en was hij in trek bij lagekostenluchtvaartmaatschappijen en luchtvaartmaatschappijen die veel capaciteit op relatief korte trajecten nodig hebben, zoals in Japan of China.

Op maandag 13 december 2010 maakte Boeing bekend dat de 787-3 geannuleerd werd. De reden hiervoor was dat er, sinds ANA en Japan Airlines hun bestelling hadden veranderd in de 787-8, geen bestellingen meer voor waren en de ontwikkeling financieel niet meer rendabel was.

Specificaties[bewerken | brontekst bewerken]

		787-8	787-9	787-10
		Boeing 787
		Interieur
Interieurbreedte		5,49 m
Aantal stoelen^[20]
	2 klassen	264	282	onbekend
	3 klassen	242	263	323
Meest gebruikte stoelconfiguratie in economy class		3-3-3
		Afmetingen
Lengte		56,7 m	62,8 m	68,3 m
Rompbreedte		5,74 m
Totale hoogte		16,9 m
Romphoogte		5,97 m
Spanwijdte		60,1 m
Vleugeloppervlakte		325 m²
Vleugelhoek		32,2°
Wielbasis		9,8 m
		Gewicht
Operationeel leeggewicht^[20]		118.000 kg	>118.000 kg
Maximaal startgewicht		228.000 kg	251.000 kg
Maximaal gewicht bij landing		172.000 kg	193.000 kg	202.000 kg
		Motoren (x2)
Producent, type en stuwkracht
	General Electric	GEnx-1B70/74/75/76/78 310 - 339 kN
	Rolls-Royce	Trent 1000 320 kN
		Snelheid
Kruissnelheid		Mach 0,85 (913 km/u)
Maximumsnelheid		Mach 0,89 (954 km/u)
		Vlieghoogte
Kruishoogte		10.700 m
Maximale vlieghoogte		13.100 m
		Overige
Vrachtcapaciteit		137 m³	172 m³	175 m³
Reikwijdte bij volledige belading		15.200 km	15.700 km	13.000 km
Maximumhoeveelheid brandstof		126.920 l	138.700 l

Tijdlijn van de Boeing 7x7-serie[bewerken | brontekst bewerken]

1950										1960										1970										1980										1990										2000										2010										2020
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
								707
																																																717
													727
																		737
	= In productie																		747
	= Uit productie																															757
	= Toekomst																															767
	= Toekomstige modellen																																										777
																																																									787

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) 787 Model Orders and Deliveries Summary. Boeing. Gearchiveerd op 19 juli 2018. Geraadpleegd op 22 mei 2017.
↑ The dream has landed
↑ Boeing 787 Dreamliner receives FAA, EASA Certification. Boeing (26 augustus 2011). Geraadpleegd op 26 augustus 2011.
↑ ANA, Boeing Set Date For First 787 Dreamliner Delivery. Boeing (26 augustus 2011). Geraadpleegd op 26 augustus 2011.
↑ Boeing in zwaar weer door problemen Dreamliner
↑ "broken dreams"documentaire van Al Jazeera
↑ {en}Boeing’s Dreamliner batteries “inherently unsafe”—and yours may be too
↑ Accident: ANA B788 near Takamatsu on Jan 16th 2013, battery problem and burning smell on board
↑ (Eng) Reuters
↑ AAIB investigation. AAIB (18 juli 2013). Geraadpleegd op 4 augustus 2013. 'Safety Recommendation 2013-016: It is recommended that the Federal Aviation Administration initiate action for making inert the Honeywell International RESCU406AFN fixed Emergency Locator Transmitter system in Boeing 787 aircraft until appropriate airworthiness actions can be completed. Safety Recommendation 2013-017: It is recommended that the Federal Aviation Administration, in association with other regulatory authorities, conduct a safety review of installations of Lithium-powered Emergency Locator Transmitter systems in other aircraft types and, where appropriate, initiate airworthiness action.'
↑ Boeing 787 Dreamliner van Jetairfly geland in Brussel, luchtvaartnieuws.nl, 4 december 2013
↑ Eerste KLM-Dreamliner geland op Schiphol
↑ BOEING 787-10 VAN KLM EINDELIJK THUIS
↑ Deerjet 787 dreamjet
↑ (en) Everett loses 787 work, raising questions about Boeing’s future here. The Seattle Times (1 oktober 2020). Geraadpleegd op 9 februari 2024.
↑ (en) Cameron, Andrew Tangel and Doug, "WSJ News Exclusive | Boeing to Move All 787 Dreamliner Production to South Carolina", WSJ. Geraadpleegd op 9 februari 2024.
↑ (en) Podsada, Janice, Last Everett-built Boeing 787 rolls off the assembly line. HeraldNet.com (4 maart 2021). Geraadpleegd op 9 februari 2024.
↑ (en) Boeing - Factsheet Boeing 787-8 Dreamliner. Geraadpleegd op 24 januari 2014.
↑ Boeing lands after more than 5h first flight
↑ ^a ^b Standaardcijfer van Boeing, cijfer verschilt van luchtvaartmaatschappij tot luchtvaartmaatschappij

Zie de categorie Boeing 787 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[787_aantallen-1] (en) 787 Model Orders and Deliveries Summary. Boeing. Gearchiveerd op 19 juli 2018. Geraadpleegd op 22 mei 2017.

[2] The dream has landed

[3] Boeing 787 Dreamliner receives FAA, EASA Certification. Boeing (26 augustus 2011). Geraadpleegd op 26 augustus 2011.

[4] ANA, Boeing Set Date For First 787 Dreamliner Delivery. Boeing (26 augustus 2011). Geraadpleegd op 26 augustus 2011.

[5] Boeing in zwaar weer door problemen Dreamliner

[6] "broken dreams"documentaire van Al Jazeera

[7] {en}Boeing’s Dreamliner batteries “inherently unsafe”—and yours may be too

[8] Accident: ANA B788 near Takamatsu on Jan 16th 2013, battery problem and burning smell on board

[9] (Eng) Reuters

[AAIB_Bulletin_S5/2013_SPECIAL-10] AAIB investigation. AAIB (18 juli 2013). Geraadpleegd op 4 augustus 2013. 'Safety Recommendation 2013-016: It is recommended that the Federal Aviation Administration initiate action for making inert the Honeywell International RESCU406AFN fixed Emergency Locator Transmitter system in Boeing 787 aircraft until appropriate airworthiness actions can be completed. Safety Recommendation 2013-017: It is recommended that the Federal Aviation Administration, in association with other regulatory authorities, conduct a safety review of installations of Lithium-powered Emergency Locator Transmitter systems in other aircraft types and, where appropriate, initiate airworthiness action.'

[11] Boeing 787 Dreamliner van Jetairfly geland in Brussel, luchtvaartnieuws.nl, 4 december 2013

[12] Eerste KLM-Dreamliner geland op Schiphol

[13] BOEING 787-10 VAN KLM EINDELIJK THUIS

[14] Deerjet 787 dreamjet

[15] (en) Everett loses 787 work, raising questions about Boeing’s future here. The Seattle Times (1 oktober 2020). Geraadpleegd op 9 februari 2024.

[16] (en) Cameron, Andrew Tangel and Doug, "WSJ News Exclusive | Boeing to Move All 787 Dreamliner Production to South Carolina", WSJ. Geraadpleegd op 9 februari 2024.

[17] (en) Podsada, Janice, Last Everett-built Boeing 787 rolls off the assembly line. HeraldNet.com (4 maart 2021). Geraadpleegd op 9 februari 2024.

[18] (en) Boeing - Factsheet Boeing 787-8 Dreamliner. Geraadpleegd op 24 januari 2014.

[19] Boeing lands after more than 5h first flight

[Cijfers_Boeing-20] Standaardcijfer van Boeing, cijfer verschilt van luchtvaartmaatschappij tot luchtvaartmaatschappij

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Zuigermotorig:	40 · 80 · 200 · 247 · 307 · 314 · 377
Straalmotorig:	367-80 · 707 · 717 · 720 · 727 · 737 · 737 MAX · 747 · 757 · 767 · 777 · 787
In ontwikkeling:	777X
Voorgesteld:	Y1 · Y3
Niet gebouwd:	2707 · 7J7 · Sonic Cruiser · NLA