پهلوی سنگ‌نوشته‌ای
پهلوی کتیبه‌ای یا پهلوی سنگ‌نوشته‌ای یک شیوه نوشتاری برای زبان پارسی میانه بوده است.
| پهلوی کتیبه‌ای | |
|---|---|
 قطعه سنگ حکاکی شده به | |
| نوع | ابجد |
| زبان‌ها | زبان‌های_ایرانی#ایرانی_میانه |
| دورهٔ زمانی | 171–38 BC |
| سامانهٔ مادر | الفبای_آرامی
|
| ایزو ۱۵۹۲۴ | Phli, 131 |
| جهت | راست به چپ |
| مخفف یونیکد | Inscriptional Pahlavi |
| دامنه یونیکد | U+10B60–U+10B7F |
_104.jpg)
از شواهد اولیه می توان به کتیبه نوشته های پهلوی بر روی سکه ها و مهرها و سنگ نوشته های پادشاهان ساسانی و سایر افراد برجسته مانند کارتیر اشاره کرد.
در اواخر دورانی که زبان فارسی میانه گویشورانی داشته است برای سکه ها و نیز سنگ نوشته ها از همان خط پهلوی کتابی به جای کتیبه ای استفاده می شده است.
حروف[ویرایش]
پهلوی کتیبه ای از 19 حرف غیر متصل استفاده می کند [۱] [۲]:
| نام [A] | تصویر | نویسه | IPA [۳] |
|---|---|---|---|
| الف |  | 𐭠 | / a /، / aː / |
| بث |  | 𐭡 | / b / ، / w / |
| گیمل |  | 𐭢 | / ɡ / ، / j / |
| دلت |  | 𐭣 | /d/, /j/ |
| هه |  | 𐭤 | /h/ |
| واو، عین، رش |  | 𐭥 | / w / ، / ʕ / ، / r / |
| زایین |  | 𐭦 | / z / |
| حث |  | 𐭧 | / h / ، / x / |
| تت |  | 𐭨 | / tˤ / |
| یود |  | 𐭩 | / j / ، / eː / ، / iː / ، / d̠͡ʒ / |
| کاف |  | 𐭪 | / k / ، / ɡ / |
| لامده |  | 𐭫 | / l / ، / r / |
| مم، قوف |  | 𐭬 | / m / ، / q / |
| نون |  | 𐭭 | / n / |
| سامخ |  | 𐭮 | / s / ، / h / |
| په |  | 𐭯 | / p / ، / b / ، / f / |
| سادء |  | 𐭰 | / t̠͡ʃ / ، / d̠͡ʒ / ، / z / |
| شین |  | 𐭱 | / ʃ / |
| تاو |  | 𐭲 | / t / ، / d / |
شماره ها[ویرایش]
پهلوی کتیبه ای اعداد خاص خود را دارد:
| مقدار | 1 | 2 | 3 | 4 | 10 | 20 | 100 | 1000 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نشانه | تصویر |  |  |  |  |  |  |  |  |
| نویسه | 𐭸 | 𐭹 | 𐭺 | 𐭻 | 𐭼 | 𐭽 | 𐭾 | 𐭿 | |
اعداد از راست به چپ نوشته می شوند. اعداد بدون ارتباط عددی معنادار به یکدیگر افزوده می شوند. به عنوان مثال ، 24 به صورت 𐭽𐭻 نوشته می شود (20 + 4). [۱]
یونیکد[ویرایش]
نسخه پهلوی کتیبه ای با انتشار نسخه 5.2 یونیکد در اکتبر 2009 به این استاندارد اضافه شد.
بلوک یونیکد مربوط به پهلوی کتیبه ای U+10B60–U+10B7F می باشد:
| پهلوی کتیبه ای [1][2] | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+10B6x | 𐭠 | 𐭡 | 𐭢 | 𐭣 | 𐭤 | 𐭥 | 𐭦 | 𐭧 | 𐭨 | 𐭩 | 𐭪 | 𐭫 | 𐭬 | 𐭭 | 𐭮 | 𐭯 |
| U+10B7x | 𐭰 | 𐭱 | 𐭲 | 𐭸 | 𐭹 | 𐭺 | 𐭻 | 𐭼 | 𐭽 | 𐭾 | 𐭿 | |||||
| نکات: | ||||||||||||||||
گالری[ویرایش]
-
-
-
سکه اردشیر بابکان (r. 224–42) با نوشته های پهلوی کتیبه‌ای -
![نقش برجسته ساسانی با مونوگرام Inspr پهلوی کتیبه‌ای که مخفف abzūn farr است ، به معنی "فر [او] افزون [باد]"](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/MIK_-_Sassaniden_Pahlavi-Monogramm.jpg/120px-MIK_-_Sassaniden_Pahlavi-Monogramm.jpg)
.jpg)
![نقش برجسته ساسانی با مونوگرام Inspr پهلوی کتیبه‌ای که مخفف abzūn farr است ، به معنی "فر [او] افزون [باد]"](%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:MIK_-_Sassaniden_Pahlavi-Monogramm.jpg)
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Everson, Michael; Pournader, Roozbeh (2007-08-24). "L2/07-207R: Proposal for encoding the Inscriptional Parthian, Inscriptional Pahlavi, and Psalter Pahlavi scripts in the SMP of the UCS" (PDF).
- ↑ Livinsky, BA; Guang‐Da, Zhang; Samghabadi, R Shabani; Masson, Vadim Mikhaĭlovich (March 1999), Dani, Ahmad Hasan (ed.), History of civilizations of Central Asia, Multiple history, vol. 3. The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750, Delhi: Motilal Banarsidass, p. 89, ISBN 978-81-208-1540-7.
- ↑ دنیل, پیتر تی; برایت, ویلیام, eds. (1996). سیستم‌‌های نوشتاری جهانی. موسسه انتشارات دانشگاه آکسفورد. pp. 518. ISBN 978-0195079937.