دور پلیستوسن در سیبری . در این نگاره، ماموتهای پشمین و شیرهای غارنشین در حال شکار گوزن ، تارپان و کرگدن پشمین هستند. پلیستوسن (Pleistocene) یکی از دورهای زمینشناسی است که از ۲٫۵ میلیون سال پیش تا ۱۰ هزار سال پیش را پوشش میدهد.
انقراض گروه بزرگی از پستانداران و شمار زیادی از گونههای پرندگان از اواخر دور پلیستوسن (حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش) آغاز شد و تا دور هولوسین ادامه یافت که شاید دلیل آن پایان عصر یخبندان بودهاست. ماموت ، پستانکدندان ، ببر خنجردندان ، تنبل زمینی ، شیاردندان Glyptodon ، گوزن ایرلندی و خرس غارنشین از جمله حیوانات منقرض شده در اواخر پلیستوسن بودند.
در اوایل این دوره، استفاده از ابزارهای سنگی ساده در آفریقا در بین گونه انسان ماهر ، گسترش یافت.[۱]
گونه انسان خردمند (هوموساپینس )، در اواخر پلیستوسن، در شرق آفریقا تکامل یافت.[۲]
Turner, C. (ed.), 1996. The early Middle Pleistocene in Europe. Balkema (Rotterdam/Brookfield), 329 pp. ISBN 90-5410-600-X
پیدازیستی
نخستین اروپاییان در ۱۶۰۶ از استرالیا بازدید کردند. سکونت آنها از ۱۷۸۸ آغاز شد.
دینگو در ۴۰۰۰-۳۵۰۰ س.پ. به استرالیا معرفی شد و در پی آن
گرگ تاسمانی و
شیطان تاسمانی در خاک اصلی قاره منقرض شدند.
واپسین عصر یخبندان ۲۰٬۰۰۰–۱۸٬۰۰۰ س.پ. انقراض ابرزیاگان در ۵۵٬۰۰۰–۴۵٬۰۰۰ س.پ. نخستین انسانها در ۴۵٬۰۰۰ س.پ. به استرالیا رسیدند.
تنوع در میان کیسهداران علفخوار پس از زیاد شدن مناطق چمنزاری و خشک، افزایش پیدا میکند. نخستین پدیدار شدن کیسهداران بزرگجثه.
میوسن پسین ۵٫۳–۱۱ م.س.پ.
دوره مبهم در خط زمانی کیسهداران استرالیا. جنگلنشینان آرامآرام محو میشوند.
میوسن میانی ۱۶٫۴۱۱ م.س.پ.
شرایط یخبندان باعث کاهش تعداد کیسهداران جنگلی و جنگلنشین میشود.
میوسن پیشین ۱۶٫۴–۲۳٫۵ م.س.پ.
شرایط گلخانهای در استرالیا باعث ایجاد تنوع بسیار در کیسهداران این قاره شد.
کیسهداران در مدارک سنگوارهای استرالیا ظاهر شدند.
تنوع زیاد کیسهداران در آمریکای جنوبی. کهنترین کیسهداران در پالئوسن پسین ظاهر شدند. پس از برخورد یک شهابسنگ به زمین، دایناسورها منقرض شدند.
کرتاسه پسین ۶۵–۹۷ م.س.پ.
کیسهداران در سرزمین بزرگ شمالی،
لوراسیا ، ساکن شدند. بعضی از آنها در آمریکای جنوبی پراکنده میشوند.
کرتاسه پیشین ۹۷–۱۳۵ م.س.پ.
سنگوارههای کیسهداران و جفتداران برای نخستین بار ظاهر شدند.
قاره بزرگ جنوبی
گوندوانا جدا میشود، خط فرگشتی کیسهداران و جفتداران از هم جدا میشود.
نخستین پستانداران در ابرقاره
پانجهآ ظاهر شدند.
آکوئیتانین (۲۳,۰۳ تا ۲۰,۴۴ م.س.پ) بوردیگالین (۲۰,۴۴ تا ۱۵,۹۷ م.س.پ) لانگین (۱۵,۹۷ تا ۱۳,۸۲ م.س.پ) سراوالین (۱۳,۸۲ تا ۱۱,۶۳ م.س.پ) تورتونین (۱۱,۶۳ تا ۷,۲۴۶ م.س.پ) مسینین (۷,۲۴۶ تا ۵,۳۳۳ م.س.پ)
سنومانین (۱۰۰,۵ تا ۹۳,۹ م.س.پ) تورونین (۹۳,۹ تا ۸۹,۸ م.س.پ) کنیاسین (۸۹,۸ تا ۸۶,۳ م.س.پ) سانتونین (۸۶,۳ تا ۸۳,۶ م.س.پ) کامپانین (۸۳,۶ تا ۷۲,۱ م.س.پ) ماستریختین (۷۲,۱ تا ۶۶ م.س.پ)
یخ سازندها و پدیدهها مربوط به یخ فعالیتها
ساختوسازها کارها دیگر کاربردها عصر یخبندان
یخبندانهای قارهای
عمومی زمینچهرها
آمریکای شمالی کانادا ایالات متحده Chippewa Moraine State Recreation Area , Wisconsin Coteau des Prairies , South Dakota Devil's Lake State Park , Wisconsin Glacial Lake Wisconsin , Wisconsin Glacial Lakes State Park , Minnesota Horicon Marsh State Wildlife Area , Wisconsin Ice Age Floods National Geologic Trail , Idaho, Oregon & Washington Ice Age National Scientific Reserve , Wisconsin Ice Age Trail , Wisconsin Interstate State Park , Minnesota & Wisconsin کلیس آیلند، اوهایو , Ohio Kettle Moraine State Forest , Wisconsin Lake Bonneville , Utah Lake Lahontan , Nevada Lake Missoula , Montana Mill Bluff State Park , Wisconsin Oneida Lake , New York Two Creeks Buried Forest State Natural Area , Wisconsin Withrow Moraine and Jameson Lake Drumlin Field , Washington پارک ملی یوسیمیتی , California
اوراسیا و جنوبگان دورههای زمانی