مسجد نه‌گنبد
 | |
  بلخ | |
| موقعیت | نزدیک بلخ، ولایت بلخ |
|---|---|
| منطقه | اسلام |
| مختصات | ۳۶°۴۳′۴۷٫۱″ شمالی ۶۶°۵۳′۷٫۱″ شرقی / ۳۶٫۷۲۹۷۵۰°شمالی ۶۶٫۸۸۵۳۰۶°شرقی |
| نوع | ویرانه |
مسجد نُه‌گنبد یا مسجد حاجی پیاده (در دوران باستان: آتشکده نوبهار یا معبد نوبهار) بنایی است تاریخی در ولایت بلخ افغانستان، در ۳ کیلومتری جنوب شهر بلخ قرار دارد. این بنا در نیمهٔ دوم سدهٔ نهم میلادی و در دورهٔ سامانیان ساخته شده است.[۱]
در دوران باستان و تا پیش از حملهٔ اعراب به بلخ و دوران برمکیان آتشکدهٔ زرتشتی و نیایشگاه بودایی بوده و به آتشکده نوبهار یا معبد نوبهار معروف بوده است. پس از ورود اسلام و در دورهٔ حکومت اسلامی، معابد زرتشتی و بودایی از فعالیت بازماندند یا تبدیل به مسجد شدند و شمار زیادشان هم تخریب شد. نوبهار یکی از معابدی بود که در زمان فضل برمکی به صورت مسجد جامع درآمد و بعدتر نام مسجد نُه‌گنبد را کسب کرد. یعقوب لیث نیز در این کار سهم گرفته و حتی بقایای آثار نوبهار را که دارایی این سرزمین بود، برای خلیفهٔ عباسی به عنوان تحفه فرستاد و سرانجام به‌دست چنگیز خان تمام آبادی‌های بلخ همراه این بنای تاریخی که در آن زمان مسجد جامع شهر بود، ویران شد. و اکنون فقط چند ستون از آن باقی مانده است. یکی از دروازه‌های ششگانهٔ جنوبی شهر بلخ به نام دروازهٔ نوبهار است.[۲][۳]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ تارنمای یونسکو، City of Balkh (antique Bactria)
- ↑ مراکز مهم آیین بودایی در افغانستان مؤلف محمداسحق ابراهیمی
- ↑ افغانستان در پرتو تاریخ، نوشتهٔ احمدعلی کُهزاد
منابع[ویرایش]
- فهرست پایگاه‌های باستان‌شناسیِ افغانستان (عنوان فرانسوی: Catalogue des sites archeologiques d'Afghanistan/عنوان انگلیسی: Archaeological gazetteer of Afghanistan)، جلد اول، نوشتهٔ وارویک بال (Warwick Ball)، انتشارات Editions Recherche sur les civilisations، پاریس، ۱۹۸۲
- رنجبر احمد. خراسان بزرگ (بحثی پیرامون چند شهر از خراسان بزرگ). تهران: انتشارات امیرکبیر. ۱۳۶۳
 | .svg) | ||
پایگاه‌های باستان‌شناسی افغانستان (دوران پس از اسلام) | ||
|---|---|---|
| اعراب |
|   |
| طاهریان |
| |
| صفاریان |
| |
| سامانیان |
| |
| غزنویان |
| |
| سلجوقیان | ||
| غوریان |
| |
| مغول‌ها |
| |
| کَرتیان | ||
| تیموریان |
| |