کشتار درسیم

قیام درسیم ۱۹۳۷/۱۹۳۸
	بخشی از شورش‌ کرد ها
	; مصطفی کمال آتاترک و صبیحه گوکچن (۱۷ نوامبر ۱۹۳۷، در جلوی پرتک خانه ملت)
تاریخ	۲۰ مارس ۱۹۳۷ - نوامبر ۱۹۳۷; ۲ ژانویه ۱۹۳۸ - دسامبر ۱۹۳۸
موقعیت	منطقه درسیم
نتایج	پیروزی ترک‌ها. سرکوب شورش. تسلط ترک‌ها بر منطقهٔ درسیم.
طرف‌های درگیر
ترکیه	طایفه‌های درسیم
فرماندهان و رهبران
مصطفی کمال آتاترک; عصمت اینونو; کاظم اوربای; عبدالله آلپدوغان; گالیپ دنیز; کمال ارگودن; اسماعیل هکی تکچه; شمسی ارکوش; ریبر کوپ; زینل توپ	سید رضا (اسیر) ; کمر آقا (یوسوفان); جبرئیل آقا (دمنان); کمر آقا (حیدران); علیشیر †; ظریفه †
قوا
۵۰٬۰۰۰	۳٬۰۰۰
تلفات و خسارات
۱۹۹ کشته ۳۵۴ مجروح	۱۰٬۰۰۰ کشته یا; ۱۳٬۱۶۰-۷۰٬۰۰۰ غیرنظامی کشته; ۱۱٬۸۱۸ مجبور به مهاجرت.

کشتار دِرسیم در میانه سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۳۸ در جایی که اکنون استان درسیم نامیده می‌شود روی داد.^[۶] در این سال‌ها ۶۵ تا ۷۰ هزار تن از کردهای زازا توسط ارتش ترکیه کشته و هزاران نفر تبعید شدند.^[۷]^[۸]^[۹] سید رضا از کردهای زازا رهبر اعتراضات بود. برخی آمارها حاکی از قتل‌عام حدود ۵۰ تا ۷۰ هزار نفر در حملات نیروی هوایی و زمینی ترکیه به درسیم است اما دولت ترکیه ادعا می‌کند که ۱۲ هزار نفر در این جریان کشته شدند.^[۱۰]

شورش در درسیم[ویرایش]

خبرگزاری فرات وابسته به حزب کارگران کردستان مدعی شده‌است که در گزارش‌های محرمانه بدست آمده از تاریخ ۴ می ۱۹۳۷ از هیئت وزیران و مجلس ترکیه آمده‌است:

بایستی درسیم محاصره شود. کردها بایستی در جامعه ترک ذوب شده و مستحیل شوند. بایستی نیروهای نظامی به جستجو در درسیم اقدام کرده و ضمن بررسی غارهایی که مردم در آن‌ها پناه می‌گیرند، تمامی راه‌ها، سنگرها و اراضی مردم نیز مورد کنترل قرار گیرند.^[۱۱]

خبرگزاری فرات همچنین مدعی شده‌است که در صدای ضبط شده یک مقام پلیس وقت ترکیه بنام احسان صبری چاقلایانگیل (او بعدها در دهه شصت و هفتاد میلادی سه بار سمت وزیر خارجه ترکیه را بر عهده داشت) که پس از گذشت سال‌ها از رویداد کشتار درسیم منتشر شده، او می‌گوید:

در غارها پنهان شده بودند ولی ارتش با پرتاب نوعی گاز در داخل غارها آن‌ها را مانند موش سم پاشی کرد. از بچه‌های ۷ ساله تا ۷۰ ساله‌ها در درسیم سر بریده شدند.^[۱۰]

کشتار کردهای علوی در جنگ جهانی نخست[ویرایش]

بر پایه مجله تحقیقات نسل‌کشی، با رهبری گروه ترکان جوان برنامه از میان بردن هویت مردم کرد، بیرون راندن آن‌ها از سرزمین اجدادیشان و جابجایی آن‌ها در گروهای کوچکتر انجام شده‌است.^[۱۲] در این دوره مردم کرد مجبور به جابجایی و پیاده‌روی‌های مرگ‌آور و اجبار به ترک کردن گردیدند.^[۱۲] ترکان جوان این برنامه را در درازای جنگ جهانی اول اجرا کردند که در طی آن ۷۰۰ هزار کرد و زازا مجبور به جابجایی اجباری شدند. در میان این جابجایی‌های اجباری، حدود ۳۵۰ هزار نفر از آنان کشته شدند .^[۱۲] این کردها توسط گروه ترکان جوان مجبور به راهپیمایی‌های مرگ‌آور شبیه به آنچه برای ارامنه اتفاق افتاد شدند.^[۱۲] که بخشی از برنامه‌ای بود که برای از بین بردن هویت کردها در ترکیه انجام شد.^[۱۲] همچنین این جنبش دلیلی است بر نگاهی که دولت ترکیه تا سال ۱۹۹۱ به کردها داشته‌است. در تلاشی برای انکار هویت کردها دولت ترکیه تا سال ۱۹۹۱ کردها را جزو ترک‌های کوهستانی رده‌بندی می‌کرد.^[۱۳]^[۱۴]

نگارخانه[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

↑ David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, 2002, ISBN 978-1-85043-416-0, p. 209.
↑ عثمان پاموک‌اغلو، Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 975-6340-00-2, p. 16. (ترکی)
↑ Turkey's Alevi enigma: a comprehensive overview, Paul J. White, Joost Jongerden, 2003, page 198
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ "Resmi raporlarda Dersim katliamı: 13 bin kişi öldürüldü", Radikal, November 19, 2009. (ترکی)
↑ «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 20 اكتبر 2017. دریافت‌شده در 21 دسامبر 2015. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
↑ http://ejts.revues.org/index370.html (Accordint to european journal of turkish studies, Tunceli is an alevi kurdish province)
↑ Bruinessen, Martin van (1994). "Genocide in Kurdistan? The Suppression of the Dersim Rebellion in Turkey (1937-38) and the Chemical War Against the Iraqi Kurds (1988)". In Andreopoulos, George J (ed.). Genocide: Conceptual and Historical Dimensions (PDF). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. pp. ۱۴۱–۱۷۰. Archived from the original (PDF) on 5 June 2011. Retrieved 28 February 2012.
↑ David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, Mayıs 2004, s.209
↑ "Alevi-CHP rift continues to grow after Öymen remarks". Today's Zaman. 24 November 2009. Archived from the original on 25 November 2009. Retrieved 28 February 2012.
↑ ^۱۰٫۰ ^۱۰٫۱ «هفتاد و هفتمین سالگرد قتل‌عام مردم زازا علوی در درسیم؛ خبرگزاری فرات». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۴.
↑ در میانه سالهای 1937 تا 1938 در درسیم چه گذشت؟ بایگانی‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine؛ خبرگزاری فرات
↑ ^۱۲٫۰ ^۱۲٫۱ ^۱۲٫۲ ^۱۲٫۳ ^۱۲٫۴ Schaller, Dominik J. and Zimmerer, Jürgen 'Late Ottoman genocides: the dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies—introduction', Journal of Genocide Research, 10:1, 7 – 14. Online access: [۱] (Accessed March 2011). Excerpt 1:"It is, however, important to acknowledge that the Young Turkish leaders aimed at eliminating Kurdish identity by deporting them from their ancestral land and by dispersing them in small groups. The Young Turks partially implemented these plans during World War I: up to 700,000 Kurds were forcibly removed; half of the displaced perished." Excerpt 2:"Even more importantly, as shown above, Kurds fell victim to a similar treatment at the hands of the Young Turks as the Armenians and other Christian groups.". Excerpt 3: "As we can see from Knzler's statement, Kurds had to endure a very similar fate to that of the Armenians. Forcing them on death marches during the winter closely resembles the Armenian's marches, with a very similar outcome. The overall aim of the Young Turkish policy towards the Kurds was—according to Knzler—genocidal: “It was the Young Turks' intention not to let these Kurdish elements go back to their ancestral homeland. Instead, they should little by little be completely absorbed in Turkdom [… im Trkentume aufgehen]."
↑ Turkey - Linguistic and Ethnic Groups - U.S. Library of Congress
↑ Bartkus, Viva Ona, The Dynamic of Secession, (Cambridge University Press, 1999), 90-91.

پیوند به بیرون[ویرایش]

[McDowall209-1] David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, 2002, ISBN 978-1-85043-416-0, p. 209.

[2] عثمان پاموک‌اغلو، Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 975-6340-00-2, p. 16. (ترکی)

[3] Turkey's Alevi enigma: a comprehensive overview, Paul J. White, Joost Jongerden, 2003, page 198

[Radikal-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ "Resmi raporlarda Dersim katliamı: 13 bin kişi öldürüldü", Radikal, November 19, 2009. (ترکی)

[pen-kurd.org-5] «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در 20 اكتبر 2017. دریافت‌شده در 21 دسامبر 2015. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)

[6] ttp://ejts.revues.org/index370.html (Accordint to european journal of turkish studies, Tunceli is an alevi kurdish province)

[Turkey_1988-7] Bruinessen, Martin van (1994). "Genocide in Kurdistan? The Suppression of the Dersim Rebellion in Turkey (1937-38) and the Chemical War Against the Iraqi Kurds (1988)". In Andreopoulos, George J (ed.). Genocide: Conceptual and Historical Dimensions (PDF). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. pp. ۱۴۱–۱۷۰. Archived from the original (PDF) on 5 June 2011. Retrieved 28 February 2012.

[McDowall-8] David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, Mayıs 2004, s.209

[9] "Alevi-CHP rift continues to grow after Öymen remarks". Today's Zaman. 24 November 2009. Archived from the original on 25 November 2009. Retrieved 28 February 2012.

[fa.firatajans.com-10] ۱۰٫۰ ^۱۰٫۱ «هفتاد و هفتمین سالگرد قتل‌عام مردم زازا علوی در درسیم؛ خبرگزاری فرات». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۴.

[11] در میانه سالهای 1937 تا 1938 در درسیم چه گذشت؟ بایگانی‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine؛ خبرگزاری فرات

[Schaller-12] ۱۲٫۰ ^۱۲٫۱ ^۱۲٫۲ ^۱۲٫۳ ^۱۲٫۴ Schaller, Dominik J. and Zimmerer, Jürgen 'Late Ottoman genocides: the dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies—introduction', Journal of Genocide Research, 10:1, 7 – 14. Online access: [۱] (Accessed March 2011). Excerpt 1:"It is, however, important to acknowledge that the Young Turkish leaders aimed at eliminating Kurdish identity by deporting them from their ancestral land and by dispersing them in small groups. The Young Turks partially implemented these plans during World War I: up to 700,000 Kurds were forcibly removed; half of the displaced perished." Excerpt 2:"Even more importantly, as shown above, Kurds fell victim to a similar treatment at the hands of the Young Turks as the Armenians and other Christian groups.". Excerpt 3: "As we can see from Knzler's statement, Kurds had to endure a very similar fate to that of the Armenians. Forcing them on death marches during the winter closely resembles the Armenian's marches, with a very similar outcome. The overall aim of the Young Turkish policy towards the Kurds was—according to Knzler—genocidal: “It was the Young Turks' intention not to let these Kurdish elements go back to their ancestral homeland. Instead, they should little by little be completely absorbed in Turkdom [… im Trkentume aufgehen]."

[13] Turkey - Linguistic and Ethnic Groups - U.S. Library of Congress

[14] Bartkus, Viva Ona, The Dynamic of Secession, (Cambridge University Press, 1999), 90-91.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]