فهرست نمایندگان دوره پنجم مجلس شورای ملی

فهرست نمایندگان دوره پنجم مجلس شورای ملی شامل اطلاعات نمایندگانی است که توانستند در انتخابات دوره پنجم در سال ۱۳۰۲ به مجلس راه یابند.

  • آغاز دوره: ۲۲ بهمن ۱۳۰۲ خورشیدی
  • پایان دوره: ۲۲ بهمن ۱۳۰۴ خورشیدی
نام و شهرت (لقب) سمت حوزه انتخابیه توضیحات آرا کمیسیون
رضا سردار‌فاخر (حکمت) آباده عضو فراکسیون آزادی‌خواه نفت
سید ابراهیم ضیاءالواعظین (ضیاء قشقایی) ایل قشقایی عضو فراکسیون آزادی‌خواه
سید اسماعیل عراقی اراک
مرتضی قلی‌خان سهام‌السلطان (بیات) نایب رئیس دوم (اجلاسیه‌های ۱ و ۲) اراک عضو فراکسیون قیام
وزیر مالیه شد و کرسی معطل ماند.
نفت
میرزا ابوالحسن ناصر سیف اردبیل و خلخال در جلسه ۵۴ مورخ ۱۲ شهریور ۱۳۰۳ اعتبارنامه‌اش رد شد و کمی بعد دکتر سیدالفتوح علوی جلالی به جای وی انتخاب شد.
میرزا آقاخان فریار همدانی (عصر انقلاب) اردبیل و خلخال
سید ابوالفتوح علوی خلخالی اردبیل و خلخال در ۱۳ اسفند ۱۳۰۳ به جای ناصر سیف انتخاب شد.
میرزا سلیم‌خان ایزدی اهر
دکتر سید احمدخان احتشام‌الحکما (احتشام‌ طباطبائی) منشی (اجلاسیهٔ ۳) اصفهان ۵۷۰۴
حاج میرزا یحیی دولت‌آبادی اصفهان ۴۸۸۱
سید مهدی عماد‌السلطنه (مشیر‌فاطمی) اصفهان عضو فراکسیون قیام ۵۴۸۲ مالیه - نفت
آلکساندر آقایان ارامنه جنوب
مسیو سهراب‌خان ساگینیان ارامنه شمال و کلدانیان
ارباب کیخسرو شاهرخ کارپرداز (اجلاسیه‌های ۱، ۲، ۳ و ۴) زرتشتیان
شموئل حییم کلیمیان
رضاعلی دیوان‌بیگی (میرزا آقاجان) بلوچستان
میرزا حسین‌خان نوری‌زاده (اصانلو) بابل اعتبارنامه‌اش رد شد.
رضاخان سردار‌سپه (پهلوی) ساری نخست وزیر بود
میرزا محمدرضا شیخ‌العراقین‌زاده (تجدد) ساری
میرزا حسین‌خان عدل‌الملک (دادگر) بابل وزیر شد.
احمد شریعت‌زاده (مشاور) بابل استعفا کرد.
حبیب‌الله سردار منتصر (شادلو) بجنورد
حاج سیداحمد اعتبار (اعتبارالدوله) بروجرد رئیس تلگرافخانه مرکزی شد و در سوم آذر ۱۳۰۴ استعفا داد
میرزا یوسف‌خان مشار (مشار‌اعظم) بروجرد در وزارت معارف مدیرکل شد
میرزا اسماعیل‌خان امیر‌احتشام (وکیل) بم
حسین‌خان کی استوان منشی (اجلاسیهٔ ۴) بندر پهلوی
محمدباقر دستغیب شیرازی کارپرداز (اجلاسیهٔ ۱) بندرعباس
میرزا احمدخان اخگر بوشهر عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان
میرزا علی کازرونی کارپرداز (اجلاسیهٔ ۱) بوشهر عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان
میرزا حسن‌خان مشارالملک بهبهان و کهگیلویه استعفا کرد.
میرزا علی‌خان شکوه نظام (خطیبی) منشی (اجلاسیه‌های ۱، ۲ و ۴) بیجار و گروس
سید محمد تدین نایب رئیس دوم (اجلاسیهٔ ۳)
نایب رئیس اول (اجلاسیهٔ ۴)
بیرجند رهبر فراکسیون تجدد (اکثریت)
میرزا محمد‌تقی ملک‌الشعراء (بهار) تبریز عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان (اقلیت)
لطف‌الله خان صدق‌السلطنه تبریز
میرزا یوسف خان قائم‌مقام‌ (عدل) تبریز
محمدولی میرزا فرمانفرما تبریز
میرزا محمود‌خان وحید‌الدوله (وحید سعد) تبریز
سیف‌الله اسکندری تبریز
میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی) تبریز
میرزا فرج‌الله خان دبیراعظم (بهرامی) تبریز
زین‌العابدین رهنما تبریز عضو فراکسیون تجدد
میرزا ربیع مصدق‌الملک (جهانشاهی) تبریز
میرزا فرج‌الله ضیاءالاطبا تربت حیدریه
میرزا محمدخان مصدق‌السلطنه (مصدق‌) تهران
میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک رئیس (اجلاسیهٔ ۴) تهران نفت
آقا میرزا محمدمصدق طباطبایی تهران به مجلس نرفت
میرزا هاشم آشتیانی تهران
سید احمد بهبهانی تهران عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان (اقلیت)
سید حسن مدرس نایب رئیس اول (اجلاسیه‌های ۱، ۲ و ۳) تهران عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان نفت (رئیس)
سید حسن تقی‌زاده تهران
سلیمان میرزا اسکندری تهران رهبر حزب سوسیالیست (مؤتلف با فراکسیون تجدد)
عضو فراکسیون آزادی‌خواه
میرزا حسن‌خان مشیر‌الدوله (پیرنیا) تهران نفت
میرزا حسین‌خان علائی (علاء) تهران
شیخ علی مدرس نوری تهران
میرزا حسین‌خان مؤتمن‌الملک (پیرنیا) رئیس (اجلاسیه‌های ۱، ۲ و ۳) تهران
شیخ محمدعلی تهرانی (کاتوزیان) تهران
شیخ عبدالرحمان صالحی خرم‌آباد
دکتر حبیب‌الله خان یمین‌الملک (کمالوند) خرم‌آباد
شکرالله‌ خان قوام‌الدوله (صدری) خرمشهر عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان (اقلیت)
وزیر شد.
میرزا جواد امامی خویی خوی، ماکو، سلماس و مرند
میرزا باقر‌خان نظم‌الملک (عظیمی) خوی، ماکو، سلماس و مرند
میرزا عبدالله خان معتمدالسلطنه (وثوق) درگز
حاج میرزا امان‌الله خان عزالممالک (اردلان) دزفول عضو فراکسیون آزادی‌خواه - در اردیبهشت ۱۳۰۳ وزیر فوائد عامه شد
سید‌جواد محقق‌العلماء (محقق‌) دزفول به جای عزالممالک اردلان
دشت گرگان، یموت خبری از انتخابات این حوزه به مجلس نرسید.
شیخ عبدالحمیدخان سردار اجل دشت میشان، بنی‌طرف، سوسنگرد، اهواز در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۰۴ استعفا کرد.
میرزا محمدحسین موید‌الملک صدرائی دماوند
میرزا صادق‌خان سردار‌معتمد (اکبر) رشت
فتح‌الله خان سپهدار‌اعظم (اکبر) رشت
میرزا رضاخان افشار کارپرداز (اجلاسیه‌های ۲، ۳ و ۴) ارومیه عضو فراکسیون ملیون
میرزا شهاب‌الدین کرمانی منشی (اجلاسیه‌های ۳ و ۴) رفسنجان
محمدولی مصباح‌السلطنه (اسدی) کارپرداز (اجلاسیهٔ ۴) سیستان، زابل
سلطان ابراهیم‌ خان امیر‌اشرف (افخمی) منشی (اجلاسیه‌های ۳ و ۴) زنجان
حسین خان احیاءالسلطنه (بهرامی) زنجان
میرزا محمد نجات خراسانی زنجان
علی دشتی ساوه، زرند اعتبارنامه‌اش در ۱۲ خرداد ۱۳۰۳ رد شد و محمدتقی‌خان اسعد بختیاری به جای وی انتخاب شد.
محمد‌تقی خان امیر‌جنگ (اسعد‌ بختیاری) ساوه، زرند به جای علی دشتی انتخاب شد.
شاهزاده محمد هاشم میرزا شیخ‌الرئیس (افسر) سبزوار عضو فراکسیون تکامل
رضا رئیس‌التجار (مهدوی) سبزوار
فتح‌الله میرزا هرمزی گرمرود، میانه، سراب
ملا عبد العزیز صدرالعلماء (مفتی) سقز - بانه
میرزا عبدالله صدرالادباء (یاسایی) دامغان و سمنان
حاج میرزا اسدالله خان کردستانی سنندج
میرزا فرج‌الله خان سردار معظم (آصف) سنندج
میرزا محمدخان وکیل‌الملک سنندج
میرزا عطاءالله عطاءالملک (روحی) کارپرداز (اجلاسیهٔ ۲) سیرجان
میرزا محمدرضا شریعتمدار دامغانی شاهرود در نهم آذر ۱۳۰۴ درگذشت
میرزا عبدالعلی سیدالمحققین (دیبا) نایب رئیس دوم (اجلاسیهٔ ۴) ایل شاهسون عضو فراکسیون آزادی‌خواه
میرزا سید حسن خان زعیمی (زعیم کاشانی) شوشتر عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان
میرزا مهدی مقوم‌الملک (زاهدی) شهر ری
میرزا ابوطالب بنان‌السلطان (شیروانی) قمشه (شهرضا) عضو فراکسیون ملیون
میرزا یدالله خان نظامی (دهستانی) شهریار، ساوجبلاغ و کردان
شیخ محمدتقی امین‌الشریعه (ذوالقدر) شیراز عضو فراکسیون قیام
سید محمد سلطانی (سلطان‌العلما) شیراز استعفا کرد.
سید عبدالحسین صدر‌الاسلام (صدر) شیراز نفت
ضیاءالادبا منشی (اجلاسیهٔ ۱) شیراز
سید محی‌الدین مزارعی شیراز عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان
میرزا اسماعیل‌خان صولت‌الدوله (قشقایی) جهرم
میرزا حسین خان سردار نصرت (اسفندیاری) جیرفت
حاج رضا قائم مقام‌الملک (رفیع) طوالش عضو فراکسیون قیام
میرزا تقی‌خان مشیر‌معظم (خواجوی) تون و طبس شغل دولتی قبول کرد.
حاج میرزا احمدخان مشیر‌اعظم (اتابکی) فسا و داراب
سید یحیی ناصرالاسلام (مروستی ندامانی) فومن
سید یعقوب انوار ایلات خمسه فارس
محمدعلی الموتی (ثابت) قزوین
میرزا ابراهیم‌خان ملک‌آرائی قزوین
شاهزاده اکبر میرزا سردارمفخم قزوین عضو فراکسیون آزادی‌خواه
میرزا علی‌رضا قمی قم
میرزا سید مصطفی بهبهانی قوچان
میرزا احمد نراقی (نوایی) نطنز - کاشان اعتبارنامه‌اش در جلسه ۳۵ مورخ ۱۷ تیر ۱۳۰۳ رد شد
میرزا سید حسن خان کاشانی نطنز - کاشان
میرزا محمدعلی‌خان آصف‌الممالک کرمان در ۲۷ خرداد ۱۳۰۳ درگذشت
فرج‌الله کرمانی کرمان
سید حسن اجاق کرمانشاه عضو فراکسیون تکامل
علی‌خان امیر کل (اعظم زنگنه) کرمانشاه
یحیی خان سالار‌اشرف (زنگنه) کرمانشاه
شاهزاده فیروز میرزا نصرت‌الدوله (فیروز) کرمانشاه وزیر شد. نفت
سید محمدعلی شوشتری گرگان
میرزا محمد‌خان معظم‌السلطان (معظمی گلپایگانی) منشی (اجلاسیه‌های ۱ و ۲) خوانسار - گلپایگان
میرزا علی اکبر خان داور لار عضو فراکسیون ملیون
وزیر شد.
نفت
سید کاظم‌خان سرکشیک‌زاده (اتحاد) لنگرود - لاهیجان
حیدرقلی‌میرزا امیر‌حشمت (حشمتی) کمره - خمین - محلات نفت
شاهزاده عباس میرزا سالار‌لشکر (فرمانفرماییان) مراغه
میرزا ابراهیم‌خان مدبر‌‌الملک (سهراب‌زاده) مراغه
دکتر امیرخان امیراعلم مشهد عضو فراکسیون تجدد
حسن‌آقا ملک‌التجار (ملک‌) مشهد عضو فراکسیون تجدد
میرزا عبدالعلی نظام‌التولیه (میرزایی) مشهد
یوسف‌خان صولت‌السلطنه (هزاره) مشهد
سید اسماعیل شیخ‌الاسلام (ملایری) نهاوند - تویسرکان - ملایر
جلال نهاوندی نهاوند - تویسرکان - ملایر
سید محمدرضا مساوات ساوجبلاغ - مکری - مهاباد در هفتم شهریور ۱۳۰۴ درگذشت
میرزا ابوالحسن‌خان معاضد‌السلطنه (پیرنیا) نائین از شهریور ۱۳۰۳ به مجلس آمد
غلامحسین میرزا مسعود نجف‌آباد
عبدالحسین‌خان سردار‌معظم (تیمورتاش) نیشابور در ۸ شهریور ۱۳۰۳ وزیر شد.
سید علاءالدین اعتماد‌الاسلام (بهبهانی) خوار - ورامین - ایوانکی
میرزا عبدالوهاب رضوی (رضوی) همدان عضو فراکسیون تکامل
میرزا حسن‌علی‌خان ضیاءالملک (فرمند) همدان
سید کاظم یزدی دره زرشکی (جلیلی) یزد
سید ابوالحسن حائری‌زاده کارپرداز (اجلاسیهٔ ۳) یزد عضو فراکسیون اصلاح‌طلبان (اقلیت) نفت
دکتر شیخ هادی شیخ‌الرئیس (طاهری) منشی (اجلاسیهٔ ۳) یزد
جعفرقلی‌خان سردار‌اسعد (بختیاری) ایل بختیاری در ۸ شهریور ۱۳۰۳ وزیر شد
امیر حسین خان ایلخان ظفر بختیار ایل بختیاری به جای جعفرقلی‌خان سردار‌اسعد

تاریخ انتخابات هیئت رئیسه[ویرایش]

  • هیئت رئیسهٔ اجلاسیهٔ نخست در ۱۴ فروردین ۱۳۰۳ (۲۸ شعبان ۱۳۴۲) انتخاب شد.
  • هیئت رئیسهٔ اجلاسیهٔ دوم در ۱۵ مهر ۱۳۰۳ (۸ ربیع‌الاول ۱۳۴۳) انتخاب شد.
  • هیئت رئیسهٔ اجلاسیهٔ سوم در ۱۶ فروردین ۱۳۰۴ (۱۱ رمضان ۱۳۴۳) انتخاب شد.
  • هیئت رئیسهٔ اجلاسیهٔ چهارم در ۱۹ مهر ۱۳۰۴ (۲۲ ربیع‌الاول ۱۳۴۴) انتخاب شد.

منابع[ویرایش]

  • آشنایی با تاریخ مجالس قانونگذاری در ایران: دوره اول تا دوره شانزدهم (۱۳۲۸–۱۲۸۵). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۱۳۸۴.

فراهانی، حسن (۱۳۸۵). روزشمار تاریخ معاصر ایران. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی. شابک ۹۶۴۵۶۴۵۷۳۵.