شهرستان فلاورجان

شهرستان ساحلی فلاورجان
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	اصفهان
مرکز شهرستان	فلاورجان
سایر شهرها	فلاورجان، شهر ابریشم، بهاران‌شهر، کلیشاد و سودرجان، قهدریجان، پیربکران، اشترجان، مینادشت، زازران
بخش‌ها	مرکزی، پیربکران، قهدریجان
سال تأسیس	۱۳۵۹ خورشیدی
نام‌های پیشین	پُل وَرگان، پلاورگان
مردم
جمعیت	۳۰۰۰۰۰ نفر
رشد جمعیت	تصاعدی بالا
تراکم جمعیت	۱۷۵ نفر بر کیلومتر مربع
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۳۱۹ کیلومتر مربع کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۱۶۰۰
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۸
بارش سالانه	۶۰۰ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه	۶۰ روز زمستان
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۱
وبگاه	پایگاه خبری نیوز فلاورجان فرمانداری فلاورجان ایتا فلاورجان

شهرستان پر جمعیت فلاورجان یکی از شهرستان‌های استان اصفهان که با فاصله پنج کیلومتر متصل به شهر اصفهان است و نزدیک‌ترین شهرستان به مرکز استان اصفهان است. مرکز این شهرستان، شهر فلاورجان است.^[۱][۲] شهرهای مهم این شهرستان، شهر ابریشم ، قهدریجان ، پیربکران ، کلیشادوسودرجان ، ایمان شهر و زازران هستند.

برنامه توسعه اصفهان بزرگ با الحاق فلاورجان[ویرایش]

اهداف برنامه:

۱.تقسیم عادلانه بودجه شهرسازی^[۳]

۲.کاهش تبعیض و محرومیت زدایی

این برنامه برای قهجاورستان انجام شد و برای شهرابریشم، خمینی‌شهر، درچه و فلاورجان در حال انجام است.^[۴]

بر اساس این طرح الحاق سه شهرستان فلاورجان و خمینی‌شهر و شاهین‌شهر به شهرداری مرکزی اصفهان صورت می‌گیرد، این برنامه با عنوان چشم انداز اصفهان بزرگ در حال انجام است و شوراهای شهرهای ابریشم ، فلاورجان، درچه ،خمینی‌شهر و شاهین‌شهر پیگیر جدی موضوع هستند.^[۵]

نماینده مردم خمینی‌شهر درمجلس تصریح کرد: همه ی زیرساخت‌ها در این راستا درحال آماده سازی است قطار شهری و مترو از جمله این زیرساخت‌ها هستند که اصفهان را از طریق راه‌های ارتباطی به این شهرستان‌ها متصل می‌کند.^[۶]

تقسیمات کشوری[ویرایش]

شهرستان فلاورجان دارای ۳ بخش، ۶ دهستان و ۱۱ شهر به شرح زیر است:

شهرستان فلاورجان[ویرایش]

تاریخ شهرستان[ویرایش]

براساس بررسی‌های انجام شده سابقه سکونت و زندگی در این شهرستان دست کم مربوط به شش هزار سال پیش است. یافته‌های باستان شناختی حاکی از حضور جوامع پرجمعیت ویکجا نشین در دشت فلاورجان از حدود اواخر هزاره پنجم و اوائل هزاره چهارم قبل از میلاد در این شهرستان دارد. زمینهای بسیار حاصلخیز همراه رودخانه پرآب زاینده رود ووجود ارتفاعات متعدد، عوامل طبیعی شاخصی در ایجاد جوامع پیش از تاریخ در این شهرستان است. کشف سنگ نگاره‌های متنوعی از نقوش حیواناتی چون کل، بزکوهی وگونه‌های از گربه سانان در کوه‌های این شهرستان نشانگر حضور فعال جوامع شکارچی وغنای حیات وحش این شهرستان در گذشته دارد.

یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های تاریخی مربوط به دوران هخامنشی در شهرستان فلاورجان کشف شده‌است که دارای وسعت ۱۷۰هکتار است و از دوره هخامنشی تا ساسانی بمدت ۱۰۰۰ سال مورد استفاده بوده‌است که این مکان بعنوان یکی از سایت موزه‌های کشور برای‌گردشگران ثبت و حفاظت می‌شود. آثار دیگری هم از دوره اشکانیان و ساسانیان کشف شده‌است. تاکتون ۵۰۴ اثر تاریخی در شهرستان فلاورجان کشف شده که ۳۱ اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است. ۴۴ مورد نیز در مراحل اداری ثبت در آثار ملی قرار گرفته‌است. ۷۰ درصد آثار شهرستان مربوط به دوران پس از اسلام و ۳۰ درصد آن‌ها مربوط به ماقبل اسلام است.^[۷]

مناطق و شهرک های صنعتی شهرستان فلاورجان[ویرایش]

۱.شهرک صنعتی فناوران شهر ابریشم

۲.شهرک صنعتی بزرگ ایمان‌شهر (اشترجان)

۳.شهرک صنعتی و مجموعه صنعتی قهدریجان

۴. منطقه صنعتی وزیر آباد پیربکران

۵.شهرک و منطقه صنعتی جولرستان و کرسگان دارای ماشین آلات فوق سنگین و ماشین آلات سنگین راه سازی شامل :

-انواع بیل مکانیکی ، کوماتسو ، ولوو و....

-انواع بلدوزر ، تیغه زاویه دار و ....

-انواع لودر بزرگ و کوچک ، کاترپلار و ....

-انواع غلطک ها سنگین و فوق سنگین

-انواع بیل بکهو ثابت ، کشویی ، کمر شکن

-انواع جرثقیل متحرک و ثابت

-انواع گریدر از وزن ۹ تن تا ۲۰ تن

کشاورزی و باغ ویلا سازی[ویرایش]

شهرستان فلاورجان بعلت داشتن خاک حاصل خیز و ساحل زاینده رود دارای مجموعه باغ‌ها و ویلا سازی‌های متعدد و بسیار زیاد است که بسیاری از باغ تالارها و باغ رستوران‌های اصفهان در منطقه فلاورجان قرار دارند.

این شهرستان در بازه‌های زمانی دهه ۶۰ و ۷۰ خورشیدی به دلیل خاک آب رفتی مشروب از زاینده رود از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان برنج لنجان بوده‌است.

فلاورجان بر روی دشت سربی زاینده‌رود قرار گرفته که از دشت‌های حاصلخیز جلگه‌های مرکزی ایران به‌شمار می‌آید، گذر زاینده‌رود از دشت فلاورجان سبب شده که این شهرستان مشکل کمبود آب نداشته باشد، با این حال از آب زیرزمینی نیز بهره‌برداری می‌شود.

فلاورجان از قطب‌های مهم کشاورزی استان اصفهان به‌شمار می‌رود که بیشتر زمین‌های آن زیر کشت برنج، گندم و جو است و از رونق باغ‌داری خوبی نیز برخوردار است و فرآورده‌هائی چون سیب، هلو، گیلاس و زردآلو است.

مردم[ویرایش]

مردم شهرستان فلاورجان را پیروان دین اسلام تشکیل می‌دهند و هیچ‌گونه گروه مذهبی دیگر در این شهرستان فعال نیست، گرچه بناهائی از دیگر آئین‌ها مانند زرتشتیان و گورستان و کنیسه ملا یعقوب در این شهرستان هم‌چنان باقی است.

وجود صنایع در منطقه موجب سرازیر شدن مهاجرین بسیار به این شهر شده‌است؛ اما گویش مردم بومی فلاورجان فارسی است و لهجه آنان با لهجه مردم اصفهان یکسان است.^{[۸][۹][۱۰]}

تاریخچه سیاسی[ویرایش]

در ۱۳۵۹/۲/۲۱ بخش فلاورجان که از توابع شهرستان لنجان بود به شهرستان تبدیل گشت.^[۱۱] در ۱۳۶۶/۴/۱۰ تعداد ۵ دهستان به نام‌های گرکن شمالی، اشترجان، زازران، گلستان و ابریشم در این شهرستان ایجاد و تشکیل شد.^[۱۲] در تاریخ ۱۳۶۸/۴/۲۱ بخش گرکن شمالی به مرکزیت روستای پیربکران شامل دهستان‌های گرکن شمالی و اشترجان ایجاد و تأسیس شد.^[۱۳] در تاریخ ۱۳۹۱/۶/۲۹ تصویب‌نامه‌ای درخصوص تقسیمات کشوری در شهرستان فلاورجان به تصویب وزیران عضو کمیسیون سیاسی و دفاعی رسید و رئیس‌جمهور در ۱۳۹۱/۱۱/۱ آنرا تأیید نمود که به موجب آن روستاهای هویه، ریاخون، دشتچی، میان رشید، جوجیل و کاافشان از دهستان زازران منتزع و به دهستان ابریشم ملحق شدند. همچنین مصوب گردید که روستای زازران مرکز دهستان زازران بخش قهدریجان شهرستان فلاورجان به شهر تبدیل و به عنوان شهر زازران شناخته شود. روستاهای شرودان، کروج، دارافشان، خیرآباد، مزرعه حسین‌آباد، دشتلو، بندرات و گارماسه از دهستان گلستان، منتزع و به دهستان اشترجان الحاق گردیدند. نیز مرکز دهستان گلستان از روستای شرودان به روستای قلعه امیر تغییر یافته بخش قهدریجان به مرکزیت شهر قهدریجان مشتمل بر دهستان‌های گلستان و زازران ایجاد گشت. علاوه بر آن روستای زازران مرکز دهستان زازران بخش قهدریجان شهرستان فلاورجان به شهر تبدیل و به عنوان شهر زازران شناخته شد.^[۱۴] در تاریخ ۱۳۹۹/۹/۲۶ روستاهای اشترجان و مینادشت به شهر، تبدیل و به عنوان شهرهای اشترجان و مینادشت شناخته می‌شوند. در تاریخ ۱۴۰۰/۴/۲۰ روستای بوستان به شهر بوستان زر و روستای طاد به شهر طاد شناخته شدند.^[۱۵]

دربارهٔ شهرستان[ویرایش]

شهرستان فلاورجان یکی از شهرستان‌های تاریخی استان اصفهان است که وسعت کل آن ۳۱۹ کیلومتر مربع است.

موقعیت جغرافیایی شهرستان[ویرایش]

از شرق به شهرستان اصفهان از شمال به شهرستان خمینی شهر از جنوب به شهرستان مبارکه، از شمال غرب به شهرستان نجف‌آباد و از غرب به شهرستان لنجان محدود می‌گردد.

در حوالی فلاورجان فعلی قریه‌ای به نام برزان بوده که از طریق مادی کوپان مشروب می‌شده. بعدها به واسطه پلی که بر روی رودخانه زده شده آن را پل ورگان و بعدها پل ورجان و نهایتاً به فلاورجان تغییر نام یافته‌است.

صنعت و اقتصاد[ویرایش]

وجود صنایع متعدد، قرار گرفتن در حاشیه زاینده رود، دیرینه تاریخی و محصولات کشاورزی مرغوب از جمله برنج و گندم و صیفی جات این شهرستان را از جایگاه ویژه‌ای برخوردار نموده‌است. این شهرستان دارای ۸ شهر به نام‌های زازران و فلاورجان و قهدریجان و کلیشاد و سودرجان و پیربکران و بهاران و ایمانشهر و شهر ابریشم و ۶۰ روستا است که با توجه به آثار تاریخی موجود در این شهرها دارای قدمت فرهنگی دیرینه است. از گذشته، خصوصا از زمان مشروطه جمعیتی از بختیاری‌ها نیز در فلاورجان ساکن هستند.

ابریشم

(اشترجان)

قدمت و تاریخ[ویرایش]

آثار تاریخی این شهرستان می‌توان امامزاده یونس بن ازهربن عقیل بن موسی کاظم شهر زازران، خانه مویدی‌های روستای زفره، پل قدیم فلاورجان و مسجد جامع و پل بابا محمود سهرفیروزان و برج‌های کبوتر لارگان و روستای هویه و شیرهای سنگی و مسجد بابا محمود سهرفیروزان و مسجد اشترجان و بقعه پیربکران و مقبره امامزاده‌گان شاه ابولقاسم سهرفیروزان، سیدمحمد لارگان و زیدبن حسن را نام برد. همچنین از دوران صفویه دیواری از نزدیکی شهر پیربکران شروع و تا آخر شهر ایمانشهر (مینادشت) ادامه داشته‌است که به مرور زمان این دیوار گلی ازبین رفته‌است ولی هنوز هم جزئی از این دیوار بر جامانده‌است. فلاورجان به دلیل نزدیکی به شهر اصفهان از توسعه کمتری برخوردار بوده‌است. قابل توجه است پل تاریخی فلادرجان تسوط تخم مرغ و املاحی مانند سیمان و … ساخته شده و اگر اب زاینده رود به این پل‌ها نخورد در اثر خشکسالی ممکن است با نابودی پل‌ها مواجه شوند. متأسفانه این شهرستان در احاطه خشکسالی است.

مهم‌ترین بناهای تاریخی وجاذبه‌های گردشگری این شهرستان عبارتند از:^[۱۶]

مقبره پیر بکران متعلق به قرن هشتم هجری ومدفن یکی از عرفای بزرگ آن زمان بنام محمد بن بکران

مسجد جامع اشترجان که توسط فخرالدین محمد بن محمود اشترجانی ملقب به ملک الوزراء در اوائل قرن هفتم هجری ساخته شده‌است

پل فلاورجان در شمال شرق شهر فلاورجان بر روی رودخانه زاینده رود به طول ۱۴۰ متر مربع عرض ۵ متر و ۱۸ دهانه در دوره صفویه ساخته شده‌است.

پل بابا محمود دردو کیلومتری جنوب غربی شهر پیر بکران به طول۱۵۰مترعرض۵متروارتفاع۷متردارای ۱۵ دهانه بزرگ وکوچک باقوس جناغی وبیز که در دوره ایلخانی ساخته شد.

خانه موید زفره این بنادر ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فلاورجان در روستای زفره قراردارد. بنای اصلی متعلق به دوره صفویه است که در دوره قاجاریه تزئینات زیبائی از گچبری، آئینه کاری ونقاشی در آن بکاررفته است.

امامزادگان سیدمحمد قهدریجان و اجگرد، امامزاده زید فلاورجان ومقبره انوش بن شیث از نخستین پیامبران در قهدریجان

در شهرستان فلاورجان بیش از صد برج کبوتر وجود دارد که از مهم‌ترین این بناها می‌توان به برجهای کبوتر چهل برج در روستای کلیسان، برج چهار برج وبرجهای هفت قلوی اجگرد در شهر بهاران اشاره کرد

لازم است ذکر شود که مهم‌ترین صنایع دستی این شهرستان شامل قالی بافی، منبت کاری ،خاتم سازی و سرمه دوزی می‌باشد

از جمله شخصیتهای برجسته علمی ودینی این دیار محمدبن بکران است که از رجال مشهور واز مدرسین وعرفای این ناحیه در قرن هشتم هجری است. از زمان دقیق تولد وی اطلاع چندانی در دست نیست اما می‌دانیم که در سال ۷۱۲ هجری قمری در پیر بکران فوت نموده‌است. پیش از فوت وی بنای ارزشمندی در سال ۷۰۳ هجری قمری جهت تدریس واقامت ایشان در دوره سلطان محمد خدابنده ساخته شده‌است. این بنا هم‌اکنون به نام مقبره پیر بکران شهرت دارد.

مشاهیر شهرستان[ویرایش]

خواجه فخرالدین محمد اشترجانی

خواجه فخرالدین محمد بن محمود بن علی اشترجانی از مستوفیان ومنشیان بزرگ زمان سلطان ابوسعید بهادر خان ایلخانی بوده ومدتها وزارت امیر سونج از امرای مشهور اوررا داشته‌است. خواجه شخصیتی مردم دوست ورعیت پرور بود در ذکر احوال وی نوشته‌اند: در غمخوارگی زیر دستان ودلبستگی به احوال بیچاره گان دقیقه ای فروگذار نکرده وخواب خوش یر حود حرام کرده بود. وی مدتی حکومت منطقه لنجان را برعهده داشت ودر زمانش عدل وداد جایگزین ظلم وجور گردید. بنابر کتیبه سردر شمالی مسجد جامع اشترجان خواجه بانی این بنای مهم در سال ۷۱۶ هجری قمری است

فاضل هندی

بهاءالدین محمد بن تاج الدین حسن بن محمد اصفهانی معروف به فاضل هندی یکی از فقهای عالی مقام اصفهان است. تولد وی را به سال ۱۰۶۲ هجری قمری در فلاورجان نقل کرده‌اند. ایشان مدتی را در هندوستان بسر برده‌اند واز این رو به فاضل هندی شهرت یافته‌است.

این شخصیت بزرگ از شاگردان بنام علامه ملا محمدباقر مجلسی است که در سن ۱۶ سالگی در علوم معقول ومنقول به درجه استادی رسیده‌است.

فاضل در فقه، اصول، تقسیر وفلسفه بسیار استاد بود ودر تقوا وپارسائی زبانزد عام وخاص بوده‌است.

تالیفات وی را ۸۰ کتاب نوشته‌اند که از جمله آن می‌توان به کتابهای۱- کشف اللثام عن قواعد الاحکامالمنهاج السویه فی شرح الروضه البدیهه۳- شرح قصیده سید حمیدی۴- تفسیر قران

کلید بهشت و… اشاره کرد

این شخصیت بزرگوار در هنگام حمله افاغنه در سال ۱۱۳۷ ه‍.ق فوت ودر قبرستان تخت فولاد بخاک سپرده شده‌است حضرت آیت الله شریعت فلاورجانی

آیت الله حاج شیخ صفر علی شریعت فلاورجانی در سال ۱۳۱۵ ه‍.ش در یک خانواده روحانی در شهر فلاورجان دیده به جان گشود. پدر وی مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین شریعت در علم و تقواو زهد زبانزد خاص و عام بود. آیت الله شریعت به توصیه پدر در سن نوجوانی به حوزه علمیه اصفهان عزیمت نمود. و دروس مقدماتی و سطح را نزد اساتید بزرگوار همچنین آیات عظام سید محمد حسن نجف آبادی، خادمی، فیاض، مشکات گذرانید سپس برای ادامه تحصیلات به قم هجرت نمود و دروس خارج فقه و اصول را در محضر اساتید و مراجع بزرگوار آن زمان مانند حضرت آیت الله بروجردی (ره) حضرت امام خمینی (ره) حضرات آیات محقق داماد و حائری یزدی تلمذ نمود و در جوانی به درجه رفیع اجتهاد نائل آمد و از همان سال در حوزه علمیه قم مشغول به تدریس دروس سطح عالی گردید که در این راستا طلاب زیادی را تربیت نموده که در سمت‌های قضائی، سیاسی و علمی مشغول به خدمت می-باشند.

جمعیت قدیم[ویرایش]

براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان فلاورجان برابر با ۲۴۹٬۸۱۴ نفر بوده‌است.^[۱۷]

^[۱۸]منابع[ویرایش]

[۱]

^[۱][۲]

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.

1. ↑ «اسامی شهدای خط شکن شهرستان فلاورجان در عملیات خیبر | نیوزفلاورجان، فلاورجان نیوز». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۷.
2. ↑ «دربارهٔ شهرستان فلاورجان | نیوزفلاورجان، فلاورجان نیوز». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۷.