خیبر

خیبر خَیْبَر
خیبر
مختصات: ۲۵°۴۱′۵۵″ شمالی ۳۹°۱۷′۳۳″ شرقی / ۲۵٫۶۹۸۶۱°شمالی ۳۹٫۲۹۲۵۰°شرقی / 25.69861; 39.29250
کشور	عربستان سعودی
استان	استان مدینه
تأسیس	سده ۶ پیش از میلاد
منطقه زمانی	یوتی‌سی +۳ (یوتی‌سی ۳:۰۰+)

خیبر (به عربی: مدینة خیبر)، شهری است در کشور عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان. خیبر همچنین نام ناحیه‌ای در نزدیکی مدینه از راه شام است و در این ناحیه در گذشته هفت قلعه و مزرعه و نخلستان وجود داشته‌است که در سال ۷ ه‍.ق در جنگ‌های محمد، پیامبر اسلام، و به دست علی فتح شدند.^[۱] جمع آن «الخیابر» گویند.

پیرامون واژه[ویرایش]

«خیبر» واژه‌ای عبری به معنای «قلعه» است. با توجه به این‌که خیبر دارای ۷ قلعه بوده‌است گاهی نیز آن را «خیابر» گفته‌اند.^[۱]

قلعه‌های خیبر[ویرایش]

این سرزمین در سال‌های آغازین هجرت، دارای هفت قلعه بدین شرح بوده‌است:^[۲]

• حصن ناعم
• حصن تموص (یا حصن ابی الحقیق)
• حصن السلالم
• حصن الشق
• حصن النطاه
• حصن الوطیح
• حصن الکتیبه

در سال هفتم هجرت، این قلعه‌ها در جنگ خیبر به دست علی بن ابی‌طالب گشوده‌شدند.

به ترتیب قلعه‌های حصن ناعم، حصن قموص (بزرگ‌ترین قلعه)، حصن شق، حصن نطاه، حصن کتیبه، حصن وطیح و حصن سلالم یکی پس از دیگری فتح شدند.

پس از گشوده‌شدن این قلعه‌ها، ساکنانشان از محمد خواستند تا وظیفهٔ نگهداری از ساختمان‌ها و نخلستان‌های گرداگرد آنجا به گردن آن‌ها گماشته شود. محمد نیز بخشی از آن سرزمین را به آنان واگذار نمود و جزیه نیز می‌پرداختند. این پیمان تا زمان خلیفه عمر باقی‌ماند و در زمان عمر، خیبریان دست به فحشا زدند و به آزار مسلمانان قیام کردند. پس عمر آنان را به شام کوچانید و خیبر را میان کسانی تقسیم کرد که محمد پس از گشوده‌شدن خیبر سهمی به آنان نداده بود.^[۱][۲]

جستارهای وابسته[ویرایش]

غزوه خیبر

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ خیبر موجود است.

• دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
• الحموی، یاقوت، ابوعبدالله، (مُعجَم اَلبُلدان) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، جلد هفتم، چاپ سال ۱۹۹۰ مبلادی به (عربی).
• الدینوری، أبی محمد، عبدالله، بن مسلم، بن قتیبه. (عُیُون الأَخبَار) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، چاپ سوم، انتشار سال ۱۹۸۶ میلادی.
• دانشنامهٔ رشد