جایزهٔ باارزش‌ترین بازیکن فینال‌های ان‌بی‌ای بیل راسل (پیشتر با عنوان جایزهٔ باارزش‌ترین بازیکن فینال‌های ان‌بی‌ای شناخته می‌شد) یکی از جوایز سالانهٔ اتحادیهٔ ملی بسکتبال (NBA) است که از فینال‌های ان‌بی‌ای ۱۹۶۹ به فرد برگزیده اهدا می‌شود. هیئتی ۱۱ نفره از اعضای رسانه پس از پایان سری بازی‌های مرحلهٔ پایانی رأی می‌دهند و برندهٔ جایزه را انتخاب می‌کنند. فردی که بیشترین تعداد آرا را به‌دست بیاورد، برندهٔ این جایزه می‌شود.[۱] این جایزه در ابتدا یک جام سیاه رنگی بود که در قسمت بالای آن کره‌ای طلایی به شکل توپ بسکتبال، مانند جام قهرمانی لری اوبراین وجود داشت، تا این‌که در ۲۰۰۵ جامی جدید برای بزرگداشت بیل راسل معرفی شد.[۲][۳] این جایزه از زمان آغاز تاکنون به ۳۱ بازیکن اعطا شده‌است. مایکل جردن با بردن شش بارهٔ این جایزه رکورددار است.[۴]لبران جیمز نیز چهار مرتبه این جایزه را برده، در حالی که مجیک جانسون، شکیل اونیل و تیم دانکن در طی فعالیت خود، هرکدام سه بار این جایزه را کسب کرده‌اند. جردن و اونیل تنها بازیکنانی هستند که در سه فصل پیاپی جایزه را از آن خود کرده‌اند (جردن دو بار به این موفقیت دست یافته‌است). جانسون تنها بازیکن سال اولی و تازه‌واردی است که تا به امروز موفق به دریافت این جایزه شده‌است،[۵] و همچنین وی جوان‌ترین بازیکن برندهٔ این جایزه در سن ۲۰ سالگی است.[۶]آندره ایگودالا تنها برنده‌ای است که در تمام بازی‌های سری به عنوان بازیکن شروع‌کننده حاضر نشده‌است.[۷]جری وست، نخستین برندهٔ جایزه، تنها کسی است که موفق به کسب این جایزه شده در حالی که در تیم بازندهٔ فینال‌های ان‌بی‌ای به میدان رفته‌است.[۴]ویلیس رید، کریم عبدالجبار، لری برد، حکیم اولاجوان، کوبی برایانت، کووای لنارد و کوین دورانت دو بار این جایزه را از آن خود کرده‌اند. اولاجوان، دورانت، برایانت و جیمز در دو فصل پی در پی این جایزه را از آن خود کرده‌اند. جیمز تنها بازیکنی است که با پیراهن سه تیم مختلف این جایزه را به دست آورده در حالی که عبدالجبار و لنارد تنها بازیکنانی هستند که با پیراهن دو تیم مختلف این جایزه را به دست آورده‌اند، لنارد تنها بازیکنی می‌باشد که در هر دو کنفرانس این جایزه را به دست آورده‌است.[۸] اولاجوان از نیجریه که در سال ۱۹۹۳ به تابعیت ایالات متحده درآمد، تونی پارکر از فرانسه و دیرک نویتسکی از آلمان تنها بازیکنان بین‌المللی هستند که موفق به کسب این جایزه شده‌اند. دانکن یک شهروند آمریکایی است، اما از نظر NBA به عنوان یک بازیکن «بین‌المللی» به‌شمار می‌آید زیرا در یکی از پنجاه ایالت یا واشینگتن دی. سی. متولد نشده‌است.[۹] پارکر و نویتسکی تنها برنده‌هایی هستند به‌طور مطلق در خارج از آمریکا آموزش دیده‌اند. اولاجوان در بسکتبال کالج در تیم بسکتبال هیوستون بازی کرده و دانکن نیز در تیم بسکتبال Wake Forest Demon Deacons بازی کرده‌است. سدریک مکسول و چانسی بیلاپس تنها برندگان عنوان MVP فینال هستند که واجد شرایط برای حضور در تالار مشاهیر شده‌اند، با این وجود به آن‌ها برای حضور در تالار رای داده نشده است.[۱۰] در ۱۴ فوریه ۲۰۰۹، دیوید استرن، کمیسیونر وقت ان‌بی‌ای در جریان بازی‌های آخر هفتهٔ آل-استار در فینیکس، اعلام کرد که به افتخار بیل راسل، قهرمان ۱۱ بارهٔ ان‌بی‌ای این جایزه به نام «جایزهٔ باارزش‌ترین بازیکن فینال‌های ان‌بی‌ای بیل راسل» تغییر نام یافته‌است.[۱۱]
جری وست، نخستین دریافت کنندهٔ جایزه، تنها بازیکنی است که در تیم بازنده بوده و توانسته این جایزه را دریافت کند.مجیک جانسون تنها بازیکنی است که به عنوان یک تازه‌کار این جایزه را دریافت کرده‌است.مایکل جردن با ۶ بار رکورددار دریافت جایزه است.شکیل اونیل در کنار مایکل جردن، تنها بازیکنانی هستند که سه بار پیاپی جایزه را دریافت کرده‌اند.تونی پارکر (پایین) نخستین بازیکن اروپایی است که این جایزه را دریافت کرده است.لبران جیمز تنها بازیکنی هست که با سه تیم مختلف این جایزه را کسب کرده است.
^
نشان دهندهٔ این است که بازیکن هنوز در ان‌بی‌ای فعالیت می‌کند.
↑پیش از فصل ۷۲–۱۹۷۱ لو آلسیندور نام خود را به کریم عبدالجبار تغییر داد.[۱۲]
↑مجیک جانسون در سن ۲۰ سال و ۲۷۶ روز به این جایزه دست یافت و جوان‌ترین برندهٔ جایزه باارزش‌ترین بازیکن فینال‌ها در تاریخ است.[۱۳]
↑کریم عبدالجبار در سن ۳۸ سال و ۵۴ روز به این جایزه رسید و مسن‌ترین ام‌وی‌پی فینال‌ها در تاریخ است.[۱۴]
↑ ۴٫۰۴٫۱حکیم اولاجوان در نیجریه زاده شد، اما در سال ۱۹۹۳ شهروند ایالات متحده شد.[۱۵]
↑ ۵٫۰۵٫۱۵٫۲زیرا تیم دانکن به سبب زاده شدن در جزایر ویرجین آمریکا، شهروند ایالات متحده به شمار می‌آید.[۱۶] او توانست در بازی‌های بین‌المللی برای تیم ایالات متحده بازی کند.[۱۷]
↑تونی پارکر در بلژیک به دنیا آمد. او تابعیت فرانسه را برای حضور در تیم ملی این کشور گرفت.[۱۸]
.jpg)
