جابلقا

جابُلقا نام شهری ناشناخته است که در ادبیات و علوم اسلامی ^[۱] پیامبر اسلام و امامان جانشین او طی سخنانی از آن یاد کرده‌اند. ^[۲]به ادعای این افراد، شهر مزبور در شرقی‌ترین نقطه عالم قرار دارد و آن‌سوتر از آن، شهر و انسانی وجود ندارد. در ادبیات و علوم مزبور، جابلقا در نقطه مقابل جابلسا قرار دارد که غربی‌ترین شهر عالم است.

نام جابلقا و جابلسا در روایات اسلامی زیاد استفاده شده‌است.^[۳] در وصف این دو شهر عبارات مشابهی در منابعی چون تاریخ بلعمی و عجایب المخلوقات طوسی آمده که از آن جمله است: «هر یک هزار یا ده هزار دَر دارد، مخلوقات آنها غیرقابل‌شمارشند، ساکنان آنها از ابلیس و حضرت آدم بی‌اطلاع هستند و هر یک هفت هزار سال عمر می‌کنند؛ خورشید و ماه را نمی‌بینند و از نور دیگری استفاده می‌کنند».

به این دو شهر در ادبیات فارسی هم زیاد اشاره شده‌است. از جمله:

سنایی گوید:

سخن کز روی حق گویی چه عبرانی چه سریانی

مکان کز بهر حق جویی چه جابلقا چه جابلسا

ناصر خسرو گوید:

چو زاغ شب به جابلسا رسید از حد جابلقا

برآمد صبح رخشنده چو از یاقوت عنقائی

مفتون همدانی گوید:

ز جابلقا چه میپرسی ز جابلسا چه میگویی

که در کنج دل داناست جابلقا و جابلسا

محمد باقر مجلسی میگوید:

جابلقا شهری است در غرب با هفتاد هزار سکنه که همه پاک و مذهبی هستند و هیچ کاری نمیکنند بجز لعنت کردن عمر و ابوبکر و صلوات فرستادن . ^[۴]