ایزدخواست

ایزدخواست یزدِخواست
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	آباده
بخش	مرکزی
مردم
جمعیت	۶۰۰۰ تن[۱]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۲۱۴۲ متر
اطلاعات شهری
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۷۱۴۴۳۸
وبگاه	شمال فارس
ایزدخواست روی نقشه ایران ۳۱°۳۰′۵۴″شمالی ۵۲°۰۷′۴۲″شرقی / ۳۱٫۵۱۵۰°شمالی ۵۲٫۱۲۸۳°شرقی / 31.5150; 52.1283

ایزَدخواست یا یزدخواست شهری در بخش مرکزی شهرستان آباده استان فارس در جنوب ایران است. این شهر شمالی ترین نقطه استان فارس از لحاظ مختصات جغرافیایی و مسکونی بودن است.

این شهر دارای سابقه باستانی بسیار است و اکثریت نزدیک به اتفاق جهانگردان خارجی، در سیاحت‌نامه‌های خود از این شهر و دژ آن یاد کرده‌اند. بومیان ایزدخواست از لحاظ قومی پارس هستند و زبانشان پارسی با گویش ایزدخواستی است. قطعه یک آزادراه شیراز - اصفهان از کنار این شهرستان عبور می‌کند.

ایزدخواست به دروازه تمدن استان فارس مشهور است.

پس از ورود به استان فارس از طریق بزرگراه اصفهان - شیراز، ایزدخواست نخستین شهر سر راه است. سد ایزدخواست مربوط به دوره ساسانیان است و در ۵ کیلومتری این شهر قرار دارد. این سد اولین سد قوسی جهان است.

قلعه ایزدخواست (دژ ایزدخواست) نخستین منطقه آپارتمان‌نشینی در جهان است و این قلعه که در ارتفاع بوده و تنها یک در ورودی داشته است از نظر استراتژیک فوق‌العاده بوده و ورود دشمن به این قلعه نیز به‌نوعی ناممکن بوده است. در کنار قلعه نیز آتشکده ساسانی قرار دارد.

تاریخ یزدخواست[ویرایش]

ضبط‌های دیگر نام آن یزدخواست، ایزدخواست، یزدخاست ،ایزدخاست،یزدخاص،ایزدخاص است.

قلعه ایزدخواست[ویرایش]

در دهخدا چنین آمده‌ است:

«نام قلعه‌ای است در اراضی ولایت فارس که به اصفهان اقرب است و آن را ایزدخواست گویند. سبب تسمیه‌اش را نوشته‌اند که لشکری بدانجا مقام کرده بودند چندان برف ببارید که بیشتر آنها در زیر برف بمردند. فردا که سؤال و گفتگو شد که چرا چنین وهنی اتفاق افتاد بزرگ ایشان گفت: «ایزد خواست» و در آنجا توقف کردند و اموات را دفن کرده قریه‌ای بنا نمودند به این نام معروف و موسوم شد. (انجمن‌آرا) (آنندراج): در آن موضع دیهی بنا کردند و یزدخواست نام نهادند یعنی خدا هلاک ایشان خواست.

بنای قلعه در کنار دره‌ای است و اصل بنای آن چند طبقه است؛ و در پایین آن خانه‌های روستاست.

همچنین مسجدی که در این مجموعه بر اسکلت چهارطاقی ساسانی بنا شده و پایه‌های سنگی ساسانی دیوارهای آن هنوز موجود است. این مسجد بر روی آتشکدهٔ قلعه بنا شده‌است که از مساجد ابتدایی ایران و به سبک معماری خیمه ای می‌باشد.

نمایی از ایزدخواست در سده هفدهم میلادی (دوره صفویه) اثر ژان شاردن.

نمایی از ایزدخواست در سده نوزدهم میلادی، اثر اوژن فلاندن

آثار قدیمی[ویرایش]

• قلعه ایزدخواست، از دوره ساسانی
• کاروانسرای ایزدخواست
• پل ایزدخواست
• سد قوسی ایزدخواست

مشاهیر[ویرایش]

• سید افشین یداللهی [۱]

نگارخانه[ویرایش]

• 
  ویرانه‌های روزگار ساسانی در ایزدخواست
• 
  ویرانه‌های روزگار ساسانی
• 
  ویرانه‌های روزگار ساسانی
• 
  ویرانه‌های روزگار ساسانی
• 
  ایزدخواست - دهه ۱۹۲۰ میلادی
• 
  ایزدخواست - دهه ۱۹۲۰ میلادی
• 
  ایزدخواست - سال ۱۸۷۳ میلادی
• 
  کاروانسرای ایزدخواست
• 
• 

منابع[ویرایش]

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
• مختصات
• در مورد زبان شهرستان آباده [۲]^{[پیوند مرده]}