آدامس

آدامس جویدنی است که معمولاً برای خوش‌بو کردن دهان، سرگرمی و پاکیزگی دندان به کار می‌رود. پیش‌تر به آن سَقِّز گفته می‌شد.[نیازمند منبع]

ترکیبات این جویدنی امروزه عبارتند از پایهٔ آدامس (۳۰٪)، شیرین‌کننده‌ها (۵۹٪)، شیرین‌کننده‌های قوی (۰٫۵٪)، نرم‌کننده‌ها (۲٪)، شیرهٔ ذرت (۱۰٪)، طعم‌دهنده‌ها (۴٪)، اجزای فعال (۵٪) و رنگ‌های خوراکی. توماس آدامز[۱] از نخستین آفرینندگان شکل امروزی این آدامس‌ها بود. وی آدامس تولیدیِ خود را سقّزِ جویدنیِ نیویورکیِ آدامز (به انگلیسی: Adams New York Chewing Gum) نامید.[۲] یکی از ترکیبات عمدهٔ آدامس‌ها، پلیمر‌هایی است که ویژگی آب‌گریزی دارند.[۳]

آدامس‌های ویژه:

  1. آدامس جویدنی
  2. آدامس قلقلی
  3. آدامس استیکی
  4. آدامس نیکوتین‌دار
  5. آدامس بادکنکی
  6. آدامس‌های حاوی ویتامین که ویژهٔ کودکان تهیه می‌شود.

در واقع آدامس نوعی جویدنی با ماده نرم و منسجم است که بافت آن مانند لاستیک است زیرا خواص فیزیکی و شیمیایی اجزای پلیمر و رزین در آن است.[۴]

سطل زباله مخصوص جمع‌آوری آدامس

واژه‌شناسی[ویرایش]

نوعی صمغ برگرفته از نام نخستین شرکت سازنده آدامس در ایران که «آدامز» نام داشت.[۵]

تاریخچه[ویرایش]

نیاکان آدامس‌های جویدنی از روییدنی‌های طبیعی ساخته می‌شدند. در جویدنی‌های اولیه به فواید تغذیه‌ای، تحریک اشتها و تمیز کردن دندان توجهی نمی‌شد و مردم صرفاً به دنبال چیزی برای جویدن بودند. پیش‌تر صمغ به‌دست آمده از قطران پوست درختِ غان این نیاز را پاسخ می‌داد. پارافین نیز یک پایه آدامس رایجِ دیگر بود، گرچه نمی‌توان آن را تا زمانی که در دهان گرم و مرطوب شود جوید.[نیازمند منبع]

پیشینهٔ آدامس‌های امروزی به دههٔ ۱۸۶۰ میلادی بازمی‌گردد؛ هنگامی که ماده‌ای به نام چیکله (chicle) تولید شد.[۶]

قرن‌هاست که از آدامس برای تمیز کردن دهان یا خوشبو کردن دهان استفاده می‌شود. اولین روش آدامس‌سازی در سال ۱۸۶۹ (۱۴۸ سال پیش) ابداع شد و ۵۹ سال بعد، یعنی در سال ۱۹۲۸، آدامس‌هایی تولید شد که مواد دارویی به آن‌ها اضافه می‌شد تا هنگام جویدن، مصرف‌کننده آن‌ها را دریافت کند.

جان کولگان در دهه ۱۸۶۰ میلادی نخستین آدامس طعم‌دار را ساخت. وی پودر شکر را با شیره انگم خوشبو (بالزام) آمیخت و آدامس‌های باریکی را ساخت که آن را تافی‌تلو نام‌نهاد.[۷]

امروزه اغلب از شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیکلامات برای طعم‌دار کردن آدامس‌ها استفاده می‌شود. مقدار موجودِ چنین شیرین‌کننده‌هایی در موادی چون نوشابه‌های رژیمی و آدامس‌ها آنقدر نیست که از حد مجاز بیشتر شود؛ اما مضرات پنهان در استفاده از این طعم‌دهنده‌ها هنوز مشخص نشده‌است.[نیازمند منبع]

فرایند تولید[ویرایش]

آدامس‌های توپی

در مرحله اول، پایه آدامس از طریق فرایند ذوب یا غربال به دست می‌آید. سپس ترکیباتی مثل طعم‌دهنده و شیرین‌کننده به آن افزوده می‌شود. سپس مواد دیگری مانند شیرین‌کننده‌ها و طعم‌دهنده‌های مغذی و غیرمغذی به پایه آدامس اضافه می‌شوند تا زمانی که مخلوط گرم، مانند خمیر غلیظ شود. مخلوط پایه آدامس در طی این فرایند مخلوط کردن، گرم می‌شود تا آنتروپی پلیمرها افزایش یابد و پراکندگی یکنواخت تری از مواد حاصل گردد. در مرحله بعدی از فن آوری اکستروژن برای نرم کردن، حالت و شکل‌دادن به آدامس اجرا می‌شود. سپس، آدامس فرایند شکل‌گیری را طی می‌کند که با توجه به نوع آدامس و تقاضای مصرف‌کننده تعیین می‌گردد. به عنوان مثال، قطعات برش خورده و بسته‌بندی شده (قطعه قطعه یا به صورت مکعبی) مستقیماً با استفاده از برش عمودی از اکسترودر جدا می‌شوند. سپس آدامس با پاشیدن پودر پلیول پوشش داده می‌شود یا از لایه‌های پوشش کنترل درجهٔ حرارت قبل از اینکه به بسته‌بندی ارسال شود، استفاده می‌گردد.[نیازمند منبع]

دستور ساخت پایهٔ آدامس انحصاری می‌باشد که در هر شرکت تولیدکننده آدامس برای افراد معدودی شناخته شده‌است. آدامس‌ها از نظر خواص به دسته‌های مختلفی تشکیل می‌شوند.

بهترین دمای مصرفی[ویرایش]

بهترین دمای مصرفی پیشنهادی برای ۱۵ تا ۴۰ درجه است. زیر ۱۵ درجه ممکن است سفت و بالای ۴۰ ممکن است به نرم شدن تغییر حالت بدهند.

تنها کشوری که آدامس در آن ممنوع است[ویرایش]

سنگاپور تنها کشوری است که مردم آن از جویدن آدامس محرومند و خرید و فروش آدامس حتی برای مصارف شخصی ممنوع اعلام شده و جریمه‌های سنگینی دارد به طوری که جرم آن در حمل سلاح سرد و گرم و مواد مخدر مقایسه می‌شود. در هیچ‌کجای این کشور به جز داروخانه‌ها آدامس فروخته نمی‌شود که آن هم باید حتماً برای مصارف پزشکی باشد در غیر این صورت فروش آدامس برای داروخانه هم جرم محسوب می‌شود و مالک جریمه و حتی زندانی می‌شود. ممنوعیت جویدن آدامس در این کشور سال ۱۹۹۲ تصویب شد زیرا مردم سنگاپور به همه سطوح آدامس‌هایشان را می‌چسباندند این قانون تا سال ۲۰۰۴ ادامه داشت تا اینکه در این سال تجدید نظری صورت گرفت و فروش آدامس‌های جویدنی نیکوتین دار آزاد شد آنهم تنها در مواردی خاص.

درمان با آدامس[ویرایش]

در سال ۱۹۹۱، تشکیلات دارویی (فارماکوپه) اروپا، طرح استفاده از آدامسی را داد که به کمک آن بیماری‌های دهانی یا بیماری‌های سایر نقاط بدن به‌کمک موادی که از راه دهان یا دستگاه گوارشی جذب می‌شوند قابل درمان هستند. با جای دادن مواد دارویی در ترکیبات محلول در آب یا در ترکیبات محلول در چربی، می‌توان این داروها را خیلی سریع (در عرض ۱۰–۱۵ دقیقه) پس از آغاز جویدن آدامس یا به‌کندی (طی ساعت‌ها) به بدنِ فرد رساند. از این داروها می‌توان فلوراید (برای درمان و کاهش پوسیدگی‌های دندان)، کلرهگزیدین (که یک ضدعفونی‌کنندهٔ موضعی است)، نیکوتین (برای کاهش کشیدن سیگار یا ترک آن، با دریافت نیکوتین سیگار از طریق جویدن آدامس)، آسپیرین (ضد درد و التهاب)، دیمن هیدرینات (برای بیماری‌های روانی ـ هیجانی)، دیفن هیدرامین (داروی ضدحساسیت)، نیترات میکونازول (درمانگر بیماری قارچی کاندیدیاز یا همان برفک دهانی)، آنتی اسیدها (در تسکین و درمان ناراحتی معده)، و کافئین (به‌عنوان کاهش‌دهندهٔ خواب) را نام برد. جویدن آدامس به‌ویژه برای کودکان به‌عنوان روشی برای دریافت داروها بیشتر مورد توجه است.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ "our founders". Mondelēz International. Archived from the original on 16 October 2015.
  2. ↑ A Brief History of Chewing Gum
  3. ↑ Estruch, RA (2008). "Gum base". In Fritz, D (ed.). Formulation and Production of Chewing and Bubble Gum (2 ed.). Essex: Kennedy's Publications Ltd. pp. 93–118.
  4. ↑ «جویدن آدامس و تأثیر آن روی دندان‌ها».
  5. ↑ «آدامس - ویکی‌واژه». fa.wiktionary.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۱۱.
  6. ↑ منشأ آدامس چیست؟ بایگانی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine در دانش؛ همشهری آنلاین.
  7. ↑ "It's Flavored Chewing Gum: Taffy Tolu Invention Is Remembered". Kentucky New Era. Hopkinsville, Christian County, Kentucky. December 22, 1978. Retrieved September 8, 2015.

}

{انبار رده|Chewing gum}}

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=آدامس&oldid=39016310»