Aproximante lateral alveolar velarizada

Aproximante lateral alveolar velarizada
ɫ
Codificación
N.º de orden en el AFI 209
Unicode (hex) U+U+006C U+02E0
X-SAMPA 5
Kirshenbaum l<vzd>
RFE ł
Braille ⠖⠇ Ver y modificar los datos en Wikidata
Sonido
Pronunciación
Véase también: Alfabeto Fonético Internacional

La aproximante lateral alveolar velarizada, también conocida como l oscura, es un tipo de sonido consonántico utilizado en algunos idiomas hablados. El símbolo regular en el Alfabeto Fonético Internacional que representa este sonido es ⟨⟩, aunque la letra dedicada ⟨ɫ⟩ es quizás más común.

Dependiendo del idioma y el dialecto, este sonido puede ser faringealizado. La velarización y la faringealización generalmente se asocian con más articulaciones dentales de consonantes coronales, de modo que la l oscura tiende a ser dental o dentialveolar mientras que la l clara tiende a retraerse a una posición alveolar.[1]

Características[editar]

Ocurre en[editar]

Alveolar
Idioma Palabra AFI Significado Notas
Albanés ha'll'a [ˈhäɫä] 'tía'
Árabe estándar[2] الله ʼAllah [ʔɑɫˈɫɑːh] 'Dios' También transcrito como ⟨⟩. Muchos acentos y dialectos carecen del sonido y en su lugar pronuncian l.
Bashkir ҡала ǩala [ˈqɑˈɫɑ] 'ciudad'
Búlgaro ъгъл ăgăl [ˈɤ̞̈ɡɐɫ] 'Esquina'
Catalán[3] Dialecto oriental ce'l·l'a [ˈsɛɫːə] 'celúla' Puede ser siempre oscuro en muchos dialectos.
Dialecto occidental alt [aɫ(t)] 'Alto'
Neerlandés[4][5] ba'l' [bɑɫ] 'balón' Alófono posvocálico de /l/. Siempre puede ser oscuro en algunos dialectos holandeses.
Inglés[6] Australiano pee'l' [pʰiːɫ] 'cáscara' Siempre puede estar oscuro en Norteamérica, Australia y Nueva Zelanda.
Canadiense
Dublín
Estadounidense
Neozelandés
RP
Sudafricano
escocés loch [ɫɔx] 'lago' Puede ser siempre oscuro, excepto en algunos préstamos del gaélico escocés.
Griego Dialecto del norte[7] μπάλα' bá'll'a [ˈbaɫa] 'balon' Alofono de /l/ ante /a o u/.
Islandés sigldi [sɪɫtɪ] 'Navego' Raro.
Irlandés 'l'á [ɫɑː] 'Día'
Noruego Norte spelle [spæɫːe] 'Jugar'
Osetio Алани Alani [äˈɫäːni] 'Alania'
Escocés f'l'uir [fɫyːr] 'flor'
Serbo-Croata[8][9] лак / 'l'ak [ɫâ̠k] 'Fácil' Puede ser silábico; contrasta con /ʎ/.
St’át’imcets qao [qáɫ] 'Malo'
Taos [kīǣˈwǣɫmã̄] 'sé fuerte'
Turco kızı'l' [kɯzɯɫ] 'Rojo'
Galés dialectos del norte 'l'o'l' [ɫɔɫ] 'disparates'
Frisón occidental 'l'ân [ɫɔːn] 'Tierra'
Dental o dento-alveolar
Idioma Palabra AFI Significado Notas
Bielorruso[10] Беларусь [bʲɛɫ̪äˈrus̪ʲ] 'Bielorrusia' Contrasta con formas palatalizadas.
Catalán mi'l' dòlars [miɫ̪ ˈd̪ɔɫərs̺] 'Mil dolares' Alofono de /l/ ante /t d/ en muchos dialectos.
Lituano[11] 'l'abas [ˈɫ̪äːbɐs] 'hola' Contrasta con [l̪ʲ].
Macedonio[12] лук
luk
[ɫ̪uk] 'Cebolla' Sólo antes de vocales posteriores (/a o u/) y sílaba final..
Noruego Suroeste[11] tale [ˈt̪ʰɑ̈ːɫ̪ə] 'Discurso', 'hablar' Alofono de /l/ después de /ɑ ɑː ɔ oː/.
Polaco dialectos orientales[13] 'ł'apa [ˈɫ̪äpä] 'pata' Corresponde a /w/ en el polaco estándar.
Portugués Europeo[14] mi'l' [miɫ̪] 'mil' Coda ahora es vocalizada a /w/ o /u̯/ ~ /ʊ/ o /ʊ̯/ en la mayoría de Brasil (como en las zonas rurales de Alto Minho y Madeira).[15]​ Puede ser siempre oscuro en la mayoría de los dialectos, principalmente antes de las vocales posteriores/redondeadas y cercanas/no redondeadas.
Mayoría de dialectos[16] 'L'ituânia [ɫ̪it̪uˈɐ̃ɲ̟ɐ] 'Lithuania'
Mayor general brasileño [[17][18][19] á'l'coo'l' [ˈäɫ̪ko̞ɫ̪] 'alcohol', 'etanol'
Ruso[20] малый [ˈmɑ̟ɫ̪ɨ̞j] 'pequeño' faringealizado.
Gaélico escocés[21] Ma'll'aig [ˈmäʊɫ̪ækʲ] 'Mallaig'
Serbo-croata столца / sto'l'ca [s̪t̪ǒ̞ːɫ̪t̪͡s̪a̠] 'silla' (gen. sg.) Alofono de /l/ ante /t d s z t͡s/; puede ser silábico.

Véase también[editar]

Notas[editar]

Referencias[editar]

  • Bisol, Leda (2005), «Introdução a estudos de fonologia do português brasileiro», editora EDIPUCRS (4th edición) (Porto Alegre - Rio Grande do Sul), ISBN 85-7430-529-4 .
  • Cruz-Ferreira, Madalena (1995), «European Portuguese», Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90-94, doi:10.1017/S0025100300005223 .
  • Jones, Daniel; Ward, Dennis (1969), The Phonetics of Russian, Cambridge University Press .
  • Kordić, Snježana (2006) [1st pub. 1997]. Serbo-Croatian. Languages of the World/Materials ; 148. Munich & Newcastle: Lincom Europa. p. 71. ISBN 3-89586-161-8. OCLC 37959860. OL 2863538W.  [Grammar book]. Contents. Summary.
  • Lunt, Horace G. (1952), Grammar of the Macedonian Literary Language, Skopje .
  • Mathiassen, Terje (1996), A Short Grammar of Lithuanian, Slavica Publishers, Inc., p. 256, ISBN 0-89357-267-5 .
  • Ó Dochartaigh, C. (1997), Survey of the Gaelic Dialects of Scotland I-V, Dublin Institute for Advanced Studies, ISBN 1-85500-165-9 .
  • Padluzhny, Ped (1989), Fanetyka belaruskai litaraturnai movy, p. 335, ISBN 5-343-00292-7 .
  • Recasens, Daniel; Espinosa, Aina (2005), «Articulatory, positional and coarticulatory characteristics for clear /l/ and dark /l/: evidence from two Catalan dialects», Journal of the International Phonetic Association 35 (1): 1-25, doi:10.1017/S0025100305001878 .
  • Roca, Iggy; Johnson, Wyn (1999), A Course in Phonology, Essex: Blackwell Publishing, ISBN 0-631-21346-5 .
  • Rocławski, Bronisław (1976), Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 130-181 .
  • Verhoeven, Jo (2005), «Belgian Standard Dutch», Journal of the International Phonetic Association 35 (2): 243-247, doi:10.1017/S0025100305002173 .
  • Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic, Oxford University Press .

Enlaces externos[editar]