Шумерски език

Шумерски език
eme-ĝir, eme-gi
СтранаЮжна Месопотамия
РегионДвуречие
Говорещимъртъв език
ПисменостКлинописно писмо
Систематизация по Ethnologue
-Изолирани
.→Шумерски
Кодове
ISO 639-3suk
Шумерски език в Общомедия
Табличка с древен шумерски клинопис

Шумерският език (𒅴𒂠) е древен език на шумерите, на който се е говорило в Южна Месопотамия от 4-то хилядолетие пр.н.е. до около 20 век пр.н.е.

Шумерският език постепенно е изместен и заменен от акадския в разговорната реч, но продължава да се използва като свещен и богослужебен (литургичен) и научен до самото начало на нашата (новата) ера.

Литература[редактиране | редактиране на кода]

Базисни граматики:

  • Attinger, Pascal. Eléments de linguistique sumérienne. La construction de du11/e/di « dire „. // Orbis Biblicus et Orientalis. Sonderband. – Fribourg-Gottingen, 1993. 816 p.
  • Balke, Th. Das sumerische Dimensionalkasussystem // Alter Orient und Altes Testament, vol. 331. – Muenster, Ugarit-Verlag, 2006. X +287pp.
  • Black, J.A. Sumerian Grammar in Babylonian Theory. – Rome, 1984.
  • Christian, Viktor. Beitrage zur sumerischen Grammatik. – Wien, 1957.
  • Edzard, Dietz Otto. Sumerian Grammar. Leiden, Brill Academic Publishers, 2003. 198p.
  • Falkenstein, Adam. Grammatik der Sprache Gudeas von Lagas. I. Schrift und Formenlehre. II. Syntax. – Roma, 1949—1950.
  • Falkenstein, Adam. Das Sumerische. // Handbuch der Orientalistik, 1959, 1 Abt., 1-2. Absch., Lief. 1. – Leiden, 1959.
  • Gragg, Gene B. Sumerian Dimensional Infixes // Altes Orient und Altes Testament Serie 5. – Neukirchen-Vluyn, 1973. 120 p.
  • Jestin, Rene. Abrege de Grammaire sumerienne. – Paris, 1951. 117 p.
  • Lambert, Maurice. Grammaire sumerienne. – Paris, 1972—1975.
  • Poebel, Arno. Grundzuege der sumerischen Grammatik. – Rostock, 1923.
  • Rashid, Fauzi. Qawa‘id al-luga as-sumariyya. – Baghdad, 1972.
  • Thomsen, Marie-Louise. The Sumerian Language. An Introduction to its history and grammatical structure // Mesopotamia. Copenhagen Studies in Assyriology. Vol. 10. – Copenhagen, Akademisk Forlag, 1984. 363 p.
  • Zólyomi, Gábor. Voice and Topicalization in Sumerian. PhD Dissertation, 1993.
  • Канева, Ирина Трофимовна. Шумерский язык. – СПб.: Центр“Петерб. востоковедение», 1996. 214 с. (Orientalia). ISBN 5-85803-028-9.

Фундаментални статии по шумерски език:

  • Black, J.A. & Zolyomi. The study of diachronic and synchronic variation in Sumerian // Acta Sumerologica 22 (1999). P. 1-20.
  • Postgate, J.N. Two Points of Grammar in Gudea. JCS 26, 1974: pp. 16-54.
  • Yoshikawa, Mamoru. On the Sumerian Verbal Prefix Chains i-in-, i-ib- and i-im-. JCS 29, 1977b: pp. 223—236.
  • Yoshikawa, Mamoru. Sumerian Ventive and Ientive. OrNS 47, 1978: pp. 461—482.
  • Yoshikawa, Mamoru. The Sumerian Verbal Prefixes mu, i- and Topicality. OrNS 48, 1979a: pp. 185—206.
  • Yoshikawa, Mamoru. The Sumerian Verbal Prefix al-. CRAI 28, Wien, 1981a: pp. 66-71.
  • Кифишин, Анатолий Георгиевич. Ассириологические заметки // Семитские языки. Материалы Первой конференции по семитским языкам 26-28 октября 1964 г. Выпуск 2 (ч.2). Издание 2-е и доп. – М., 1965. С. 786—792.
  • Струве, Василий Васильевич. Категория времени и замена идеограмм в шумерийском языке и письме // Вестник Ленинградского Университета 1957, № 8. С. 85-95.
  • Струве, Василий Васильевич. Префиксы mu- и e- шумерского глагола // Вестник древней истории, 1962, № 4. С. 91-101.

Учебни пособия:

  • Deimel, Anton. Sumerische Grammatik der archaistischen Text mit Ubungsstucken. – Roma, 1924.
  • Hayes, John L. A Manual of Sumerian Grammar and Texts // Aids and Research Tools in Ancient Near Eastern Studies. – Malibu, Undena Publications, 1990. 311 p. 2nd ed., Malibu 2000. XII + 471 p.

Речници:

  • Ellermeier, Friedrich. Sumerisches Glossar. Bd.3/T.2: Sumerisch-Deutsches Kurzglossar in Umschrift und Keilschrift. Lfg.1. Buchstaben A-B. Gottingen 1998 (114p.). Lfg.2. Buchstaben D-E (TOAG 4, 3). Gottingen 2001 (174p.)
  • Ellermeier, Friedrich – Studt, Margret. Sumerisches Glossar. Bd.3/T.5: Die Monumentalinschrift des Gudea von Lagash. Lautwertlisten L, Z und K, Gottingen 2001 (107p.)
  • Halloran, J. A. Sumerian lexicon: a dictionary guide to the ancient Sumerian language. – Los Angeles, Calif: Logogram, 2007. ISBN 0-9786429-1-0
  • Jaques, M. Le vocabulaire des sentiments dans les texts sumeriens. Recherche sur le lexique sumerien et akkadien // Alter Orient und Altes Testament, vol. 332. Munster, Ugarit-Verlag, 2006. XXIII +663pp.
  • Oberhuber, Karl. Innsbrucker Sumerisches Lexikon des Instituts fur Sprachen und Kulturen des Alten Orients an der Universitaet Innsbruck. – Abt.1.- Bd.1. – Innsbruck, 1990.
  • Sjoberg, Ake, ed. The Sumerian Dictionary of the University Museum of the University of Pennsylvania. Vol. 1(1): «A(1)», 1992; Vol. 1(2): «A(2)», 1994. Vol. 2: «B». – Philadelphia, 1984.
  • Sumerian Lexicon - електронно търсене

Основни трудове по вероятните връзки на шумерския език с други езикови групи:

  • Braun, Jan. Sumerian and Tibeto-Burman. – Warsawa, Agade, 2001. 93 p.
  • Lenormant, Francois. Etudes accadiennes. Paris, 1873.
  • Manansala, Paul Kekai. The Austric Origin of the Sumerian Language, Language Form, vol. 22, no.1-2, Jan.-Dec. 1996.
  • Rebrik, Victor. Zur Frage kartwelo-sumerischer Sprachenfamilie. Интернет-ресурс.
  • Whittaker, Gordon. Traces of an Early Indo-European Language in Southern Mesopotamia // Goettinger Beitrage zur Sprachwissenschaft 1998/1, pp. 111—147
  • Yoshiwara, R. Sumerian and Japanese. Japan, 1991.