Бәғеҫ

Ислам Ислам тарихы

Иман шарттары

Тәүхид Фәрештәләр Китаптар Пәйғәмбәрҙәр Яуап көнө Тәҡдир

Исламдың биш нигеҙе

Шәһәҙәт Намаҙ Ураҙа Зәкәт Хаж

Шәхестәр

Мөхәммәт Ислам пәйғәмбәрҙәре Сәхәбәләр Хәлифәләр

Бәғеҫ (ғәр. البعث بعد الموت‎ — әл-Бәғҫ бәд әл-мәүт‎ — үлгәндән һуң терелеү; рус. аль-Бас бад аль-маут) — ислам эсхатологияһында — заман ахырында дөйөм терелеү. Бәғеҫкә ышаныу ислам диненең Ахыры заманды (ахирәт) күҙ аллауҙың бер өлөшө һәм ислам иманының (ғаҡидә) төп принциптарының береһе булып тора.

Дин ғилемендә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ортодоксаль ислам тәғлимәтенә ярашлы, йәндәр ҙә, тән дә тереләсәк. Әл-Хаж сүрәһенең 6 һәм 7 аятында шулай тиелә : « Был — сөнки Аллаһ хаҡ, һәм Ул үлектәрҙе терелтә, һәм Ул һәр нәмәгә ҡөҙрәтле, һәм сәғәте киләсәк — унда шик юҡ! — Һәм Аллаһ кешеләрҙе ҡәберҙәренән терелтеп сығарасаҡ.»^[1]. Мосолмандар был ваҡиғаға ҙур әһәмиәт бирә.

Бәғеҫ һүҙе Ҡөрьәндең 15 аятында телгә алына. Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең сөннәтендә был ваҡиға тураһында ентекләп аңлатыла. Ородоксаль ислам тәғлимәтенә ярашлы, үлемдән һуң хәл-торош тормоштоң бер төрө булып тора, әммә юҡҡа сығыу түгел^[2].

Ислам дине буйынса, мәрхүмдәрҙең йәне үлгәндән һуң теге донъяға эләгә (бәрзәх). Тәндәрен ташлап киткән йәндәр бәрзәхтә хозурлыҡ, йә ғазап кисерә (ҡәбер ғазаптары), улар ҡиәмәт көнөнә тиклем шунда ҡаласаҡ^[3]. Фәрештәләр һәм кешеләр үлеп бөткәс, Исрафил үлгәндәрҙең Яуап көнө (ҡиәмәт) өсөн терелеүе тураһында борғо тауыштары менән хәбәр итер^[4].

Башҡорт телендә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бик күп ислам дине терминдары кеүек үк, әл-Бәғҫ бәд әл-мәүт — үлгәндән һуң терелеү «Бәғеҫ» тигән ҡыҫҡа вариантта башҡорт теленә лә инеп киткән^[5]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

• Али-заде, А. А. Бас бад аль-маут // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
• Гладкий В. Д. Исрафил // Древний мир. Энциклопедический словарь в 2-х томах. — М.: Центрполиграф, 1998.
• Baʿt̲h̲ / Tritton, A.S. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)

Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.