Müqəddəs kitab

Müqəddəs kitab (müqəddəs mətn) — hər hansı bir din və ya məzhəbdə müqəddəs qəbul edilən və mərkəzi bir əhəmiyyətə sahib olan əsərdir (yazıdır). Müqəddəs mətnlərin Allah tərəfindən birbaşa göndərildiyinə, nəbilərə (peyğəmbərlərə) vəhy edildiyinə inanılır. İstifadəsi müxtəlif yazı vasitələri (daş kitabələr, perqament, gil lövhələr, kağız və s.) üzərində fərqli informasiya daşıyıcılarında (kitab, mikrofiş, mikrokart, elektron sənəd və digər daşıyıcılarda) əlyetərlidir.^[1]

Din - mənbəyi yaradana dayanan, məxluqatı dünya və axirət xoşbəxtliyinə qovuşdurmaqla nicatlandıran ilahi inanc sistemidir. Səmavi və qeyri-səmavi olmaqla dinlər iki qrupa ayrılır. Səmavi dinlər Allah tərəfindən vasitəli (mələklər ilə) və vasitəsiz (birbaşa) olaraq peyğəmbərlərə göndərilən yaradan, yaradılış, dünya və axirət məsələləri haqqında fikir və ya hökmlər (vəhy) barədə informasiya qaynaqlarıdır. Yəhudilik, xristianlıq və İslam dini səmavi dinlərdir. Həmçinin bu dinləri haqq və həqiqi dinlər adlandırırlar.^[1]

Qeyri-səmavi dinlər isə bəşər övladının şüurunun formalaşdığı dövrdən insanlar arasında təşəkkül tapmış, Allah tərəfindən peyğəmbərlərə göndərilməyən, fərqli inanc, müxtəlif tapınma sistemləridir. Belə dinlərə misal üçün, buddizmi, zərdüştlüyü, şintoizmi və sairəni göstərmək olar.^[1]

Səmavi kitabların sayı üçüdür. Onların birincisi «Tövrat», ikincisi«İncil», üçüncüsü isə «Qurani-Kərim»dir.^[1]

Hinduizmin Riqvedası M. Ö 1500 ilə M. Ö 1300-ci illərdə yazılmış, tarixin də ən köhnə müqəddəs mətnlərindən biri olmuşdur. Zerdüştçülüğün Avesta 'sı isə şifahi olaraq yazı əvvəlində istifadə edilmişdir. Avesta dili isə, araşdırmaçılar tərəfindən M. Ö 1000 ətraflarında yerləşdiyi nəzərdə tutulmuşdur.

İlk basılıb xalqa topluca paylanan mətn isə, M. Ö 868-ci ildə (1440-cı il ilk kitab çapının ixtirası ili hesab olunur İohann Qutenberq) yazılan Bibliya müqəddəs mətni Sutra (ya da Diamond Sutra) 'dır.

Mətnlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Asartu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Poetik Eda
Gənc Eda

Ayyavazhi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Akilattirattu Ammanai
Arul Nool

Bahailik[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kitab-Mübarək
Ikan Kitabı
Gizli Sözlər
Qurdun Oğlu risaləsi

Birləşmə Kilsəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müqəddəs Prinsip
Wolli Hesul
Wolli Kangron

Buddizm[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sutra
Tipitaka

Etrüsk mifologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Pyrgi Həbləri
Tabula Cortonensis
Liber Linteus
Cippus Perusinus

Falun Gong[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zhua Falun

Hinduizm[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sruti
Veda
Rigveda
Samaveda
Yajurveda
Atharvaveda
Bramanalar
Aranyakalar
Upanişad
Smitri
İtihasas
Mahabharata
Bhagavad Gita
Ramayana
Puranalar
Tantralar
Sutralar
Stotralar
Ashtavakra Gita
Gherand Samhita
Gita Govinda
Hatha Yoga Pradipika

Xristianlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

İncil
Apokrifa (Deutero Kanonik) (İkinci Dərəcədə Esin Kitablar)
Mormon Kitabı (Mormonlar üçün)
Adəmin sonu (Gnostikler üçün)
Yəhudanın müjdəsi (Gnostikler üçün) (Gnostikler üçün cəmdə 53 ədəd İncil mövcuddur)