Ağ ordu

Ağ ordu
Бѣлое движеніе
Yaranma tarixi 1918—1922
Ölkə Rusiya Rusiya
Sayı

təx. 4000 nəf. (dekabr 1917)
təx. 300 000 nəf. (iyun 1919)[1]
təx. 400 000 nəf. (dekabr 1919)[2]
təx. 12 000 nəf. (yay 1920)
təx. 8000 nəf. (sentyabr 1922)

təx. 1000 nəf. (1923)
Qərargah

Rusiya Rusiya (Rusiya imperiyasının) keçmiş ərazisi
heç nə Monqoliya
(oktyabr 1920-ci il — avqust 1921-ci il)
Çin Respublikası Çin Respublikası

İran İran
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ağ qvardiya — 1906-cı ildə Finlandiyada yaranmış Rusiya milisi.[3]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1) Rusiyada Romanovlar mütləqiyyətinin əleyhinə çevrilmiş inqilabi hərəkata qarşı mübarizə məqsədilə Finlandiyada yaradılmış burjua milisi (1906). Fərqləndirici əlaməti qola bağlanan ağ sarğı idi;

2) Rusiyada Vətəndaş müharibəsi və xarici hərbi müdaxilə (1917 −1922) illərində burjua-mülkədar rejiminin bərpası uğrunda vuruşan hərbi hissələrə verilən ad. Sovet ədəbiyyatı publisistikasında, habelə danışıqda bəzi əksinqilabi milli — hərbi hissələrə (ağ finlərə, ağ çexlərə, ağ polyaklara v və ümumiyyətlə, əksinqilabçılara da Ağ qvardiya deyilən İnqilabçı xalqın, inqilabın rəmzi olan qırmızı rəngdən fərqli olaraq, ağ rəng "rəsmi qayda-qanun" tərəfdarlarının rəmzi sayılır. Adı da buradandır.[3]

Quruluşu və ideologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

1917-ci ildən sonra Rusiya kontekstində "Ağ" rəng üç əsas anlayışa malik idi:

  1. İnqilabçı Qırmızı Ordusu Bolşevik hökumətini dəstəkləyən Qırmızılara qarşı siyasi qarşıdurma;
  2. mütləq monarxiyaya tarixi istinad;
  3. əksəriyyət Ağ Ordu əsgərləri tərəfindən geyinilən Rusiya İmperiyasının ağ hərbi formaları.

İdeologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rusiya hökumətinin gerbi. 1919-cu il.

Ağ hərəkət hər şeydən əvvəl Qırmızı Ordunun opponentləri kimi meydana gəlmişdi.[4] Ağ ordu vətəndaş müharibəsindən əvvəl Rusiya ordusunun qanun və sərəncamını Rusiyanın qurtuluşunu qorunmalı idi və. Ağ nəzarətdə olan ərazidə sovet təşkilatlarını və vəzifəlilərini uzaqlaşdırmaq üçün çalışırdılar.[5] Onlar nəzarət altında olan Ağ ərazilərdə sovet təşkilatları və vəzifəli şəxsləri aradan qaldırmalı idilər.[6]

Ümumilikdə, Ağ Ordu milliyyətçi idi[7] və etnik ayrılığı və separatizmi rədd edirdi.[8] Ağ ordu ümumiyyətlə vahid çoxmillətli Rusiyanı dəstəkləyirdi və qondarma dövlətlər yaratmaq istəyən separatçılara qarşı çıxdı.[9] ABŞ-nin yəhudi tarixçiləri Riçard L. Rubenştayn və Con K Rot yazır ki, Vətəndaş müharibəsi zamanı Ağ qüvvələrlə döyüşdə Rus Bolşevik ordusunda mübarizə aparan 60 min yəhudisi (240 min yaralı) öldürülmüşdür.[10]

Ağ ordunun liderlərinin əksəriyyəti mühafizəkar idi və mütləq hakimiyyəti qəbul etmişdilər.[11]

Hərəkatın xarici siyasət üçün müəyyən bir planı yox idi; Bəyazlar Almaniyaya qarşı siyasətdə fərqlənirdilər, bununla müttəfiq olub-olmadığını müzakirə edirdilər.

Ağ ordu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bəyaz ordunun komandirləri aşağıdakılardır:

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Оценка разведки РККА
  2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-04-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-11.
  3. ↑ 3,0 3,1 Ağ ordu // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I. Bakı: "Lider". 2004. səh. 111. ISBN 9952-417-14-2.
  4. ↑ Kenez, 1980
  5. ↑ Christopher Lazarski, "White Propaganda Efforts in the South during the Russian Civil War, 1918–19 (The Alekseev-Denikin Period)", The Slavonic and East European Review, Vol. 70, No. 4 (Oct., 1992), pp. 688–707.
  6. ↑ Viktor G. Bortnevski, "White Administration and White Terror (The Denikin Period)", Russian Review, Vol. 52, No. 3 (Jul., 1993), pp. 354–366.
  7. ↑ Kenez, 1980. səh. 74
  8. ↑ Christopher Lazarski, "White Propaganda Efforts," 689.
  9. ↑ Kenez, 1980. səh. 62
  10. ↑ Rubenstein, Richard L., and John K. Roth. Approaches to Auschwitz: The Legacy of the Holocaust. London: SCM, 1987, p. 138.
  11. ↑ Kenez, 1980. səh. 60–61

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ağ_ordu&oldid=7542615"