1990

Hadisələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

• 20 yanvar — SSRİ prezidenti Mixail Qorbaçovun göstərişi ilə Sovet Ordusu hissələri həm quru, həm dəniz yolu ilə Bakı şəhərinə həmlə edərək 100-dən artıq silahsız insanı qətlə yetirdi. Bax: Qara Yanvar.
• 27 yanvar — Belarus dili Belarusiya Sovet Sosialist Respublikasının rəsmi dili elan edildi.
• 31 yanvar — SSRİ-tarixində ilk dəfə olaraq Moskva şəhərində McDonald's fəst fud şəbəkəsi açılır.
• Fevral — ABŞ-ın bütün uçuş reyslərində siqaret çəkmək qadağan olunur.
• 7 fevral — Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının ümumi səsverməsinin qərarı ilə kommunistlərin hakimiyyətdəki siyasi monopoliyaları təxirə salınır.
• 11 fevral — Nelson Mandela CAR-ın Viktor Versten Həbsxanasında 27-illik həbs cəzasından sonra azadlığa buraxılır.
• 15 fevral — 8 illik fasilədən sonra Böyük Britaniya və Argentina arasında diplomatik əlaqələr bərpa edilir. 2 ölkə arasında yaranmış münaqişəyə səbəb isə Argentinanın 1982-ci ildə Böyük Britaniyanın dəniz ərazilərindən biri hesab edilən Folklend adalarını işğal etməyə cəhd etməsi olmuşdur.
• 5 mart — SSRİ Ali Soveti “Azərbaycan SSR və Ermənistan SSR-də vəziyyəti sahmanlamaq tədbirləri haqqında” qərar qəbul edib.
• 11 mart —Mahnı İnqilabı:Litva Sovet Sosialist Respublikası SSRİ-nin tərkibindən ayrıldığını və müstəqil dövlət olduğunu bəyan etdi.
• 13 mart —SSRİ Ali Soveti 5 illik prezident seçilmək haqqında SSRİ Konstitusiyasında dəyişikliklər etdi.
• 15 mart — Mixail Qarbaçov tarixdə ilk və son dəfə olaraq SSRİ prezidenti seçildi.
• 15 mart — SSRİ Ali Soveti Litvanın müstəqil dövlət olması bəyanatının qanunsuz olduğunu elan etdi.
• 21 mart — Namibiya 75 illik asılılıqdan sonra CAR-ın tərkibindən ayrılaraq müstəqil dövlətə çevrilir.
• 24 mart — Hindistan öz ordusunu Şri Lanka ərizisindən çıxarır.
• 25 mart — Litvanın SSRİ-nin tərkibindən çıxmasını tələb edən tərəfdarların zərərsizləşdirilməsi üçün Sovet hökuməti Vilnüs şəhərinə tanklar göndərir.
• 28 mart —Cessi Ouens ABŞ prezidenti Corc Buş (ata) tərəfindən Konqres qızıl medalına layiq görüldü.
• 2 aprel -— Çində kompüter və kompüter ləvazimatları istehsal edən ASUS şirkətinin əsası qoyulur.
• 2 avqust -— İraqın Küveytə təcavüz etməsi.
• Qeyri-adi "Hanq Nqa" mehmanxanasının əsası qoyulmuşdur.
• 13 yanvar - Bakının “Azadlıq” meydanındakı izdihamlı mitinqdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi tərəfindən “Milli Müdafiə Şurası”nın yaradıldığının elan olunması.
• 14 yanvar - Ermənilərin torpaq iddiaları ilə bağlı təhdidlərinə biganə münasibətilə əlaqədar Bakıda kütləvi etiraz aksiyalarının başlanması.
• 15 yanvar - SSRİ Ali Soveti tərəfindən Azərbaycan və Ermənistanın sərhədyanı rayonlarında, Dağlıq Qarabağı əhatə edən şəhərlərdə fövqəladə vəziyyətin elan edilməsi;

Dağlıq Qarabağ bölgəsində etnik qarşıdurmaların qarşısını almaq üçün əraziyə Sovet ordusu yeridilir.

• 18 yanvar - Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin binası qarşısında etiraz aksiyasiyasının başlanması.
• 19 yanvar:
  • Naxçıvan Ali Soveti tərəfindən muxtar respublikanın SSRİ tərkibindən çıxması barədə qərar qəbul edilməsi.
  • Azərbaycan Respublikasının dövlət gerbinin təsdiq olunması.
  • Azərbaycanla Qazaxıstan arasında diplomatik münasibətlərin yaradılması.
• Sovet Ordusu tərəfindən Bakıda “Qanlı Yanvar” qırğınının həyata keçirilməsi.
• 6 mart - Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyəti tərəfindən «Ermənistan SSR-in ərazi iddialarının yolverilməzliyi haqqında» qərar qəbul edilməsi.
• 11 iyul — "Tərtər-Kəlbəcər" sərnişin avtobusunun erməni quldurları tərəfindən partladılması,
• 10 avqust — "Tiflis-Ağdam" marşrutu ilə hərəkət edən sərnişin avtobusu partladıldı, 20 nəfər həlak oldu, 30 nəfər yaralandı. Bu cinayətin təşkilatçıları, millətcə erməni olan A.Avanesyan və M.Tatevosyan cinayət məsuliyyətinə cəlb olundular.
• Altıağac Dövlət Qoruğunun təşkil olunması.

Doğumlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

• 9 aprel — Kristen Stüart, amerikan aktrisa.
• 15 aprel — Emma Uotson, ingilis aktrisa.
• 29 may — Ramil Quliyev – Azərbaycan atleti.
• 23 oktyabr — Aksel Enström.

Vəfatlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

• 2 dekabr — Aron Koplend, amerikalı bəstəkar.
• 8 aprel – Rayan Vayt – İİV/QİÇS virusuna yoluxduğu üçün oxuduğu məktəbdən çıxarılmasına qarşı apardığı mübarizə ilə Amerika Birləşmiş Ştatlarında milli simvol halına gələn amerikalı gənc.
• 27 may — Möhsün Abbasov — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1950). Böyük Vətən müharibəsi (1941–45) iştirakçısı.