Üç Koreya Krallığı

Üç Koreya Krallığı — Koquryo, Bekçe və Silla erkən feodal dövlətlərinin tarixini əhatə edən e.ə. I əsrdən b.e. VII əsrinə qədər davam edən dövr.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Samquk Saqi" salnaməsinə görə üç dövlət dövrü eramızdan əvvəl 57-ci ildə əfsanəvi Silla dövlətinin qurulması ilə başlayır. Hazırkı ÇXR və KXDR-i ayıran Amnokkan çayının şimalında və cənubunda yerləşən Koquryo dövləti, eramızdan əvvəl 37-ci ildə Çindən müstəqillik əldə etdi. e.ə. 18-ci ildə Koquryo hökmdarının iki oğlu miras uğrunda mübarizə aparmaq istəməyərək ölkədən qaçdılar və yarımadanın cənub-qərbində Pekçe dövlətini qurdular.

"Samquk Saqi" və "Samquk Yusa" klassik mətnlərdə istifadə olunan Koreya adlarında "Üç dövlət" mənasını verən "Samquk" sözü istifadə edilmişdir. Bu, Çində Üç Çarlığın təqlididir.

Koquryonun tarixən təsdiqlənmiş ilk hökmdarı Kral Yuri olmuşdur, lakin onun yalnız ölüm tarixi (18-ci il) dəqiq şəkildə məlumdur. İmperiyadan əvvəlki III əsrə qədər Koquryo inkişaf etdi. Onun iki paytaxtı olmuşdur: 427-ci ilə qədər Kunne şəhəri (dəqiq yeri məlum deyil və Çin millətçi mənbələri onu Çində yerləşdiyini iddia edir) və 427-ci ildən sonra Pxenyan şəhəri.

Təqribən 234-cü ildə Maxan tayfa birliyi Pekçe dövlətinə çevrildi. Dövlətin paytaxtı yeri dəqiq müəyyənləşdirilməmiş Vireson şəhəri idi, lakin görünür, şəhər Asan ərazisində yerləşirdi. Cənubi Koreyanın ultramillətçi tarixşünaslığı onu müasir Seulda yerləşdiyini iddia etsə də, bunun heç bir əsası yoxdur.

356-cı ildə Çinxan tayfa birliyi Silla dövlətinə çevrildi. Sillanın paytaxtı Sorabol, müasir Köncü olmuşdur. 356-cı ildə Buddist təbliğçilər Sillaya gəldi, burada Buddizm dövlət dininə çevrildi. 372-ci ildə Buddist təbliğçilər də inanclarını qismən şamanizmə söykənən sinkret kultlarına daxil olsalar da, Koquryoya gəldilər və orada səmimi qarşılandılar. 384-cü ildə buddizmin dövlət dininə çevrildiyi Pekçeyə də gəldilər.

Üç Koreya dövlətinin ərazisinin genişlənməsi ilə Çin feodal hakimlərinin öz məqsədləri üçün istifadə etmək istədikləri Koreya yarımadasında hökmranlıq uğrunda bir-birləri arasında mübarizəsi başlandı. 612-ci ildə imperator Yan-di böyük bir ordu təşkil etdi və Koquryonu fəth etmək üçün kampaniyaya başlasa da, məğlub oldu.

644-cü ildən olan Çinin Tan sülaləsi Koquryoya qarşı bir sıra uğursuz kampaniyalar apardı. Yalnız Silla ilə ittifaq 660-cı ildə Tan sülaləsinə Pekçe ordusunu, 668-ci ildə isə Koquryonu məğlub etməyə imkan yaratdı. Tan sülaləsi Koquryo və Pekçenin bütün torpaqlarını birləşdirməyə ümid edirdi, lakin 668-ci ildə Pekçe ərazisi özünü Çin vassalı kimi qəbul edən Silla dövləti tərəfindən, oradakı Çin maraqlarını qorumaq adı altında ilhaq edildi. 676-cı ildə Silla-Tan müharibələri başladı, bu müddət ərzində Silla sərhədləri Tedon çayına qədər irəlilədi. Bundan sonrakı dövr Cənubi Koreya tarixşünaslığında "Birləşmiş Silla" adlanır, baxmayaraq ki, texniki baxımdan Koreya yarımadası bu dövrdə tamamilə birləşdirilməmişdir və Hamqön və Tedon çayının şimalındakı ərazilər Boxay Tunqus-Mancur dövləti tərəfindən idarə olunurdu.